Skírnir - 01.04.2012, Blaðsíða 193

SKÍRNIR HVER FJARLÆGÐI LÍK STAÐARBRÆÐRA? 191
Grafar-Jón telur varla mögulegt „að heilskyggn maður færi svo veg-
inn norður eftir“ og gefur það til kynna að hann telji ekki óhugsandi
að óhappastaðurinn hafi verið hulinn snjó um vorið. Enda höfðu
þeir Björn farið sömu leið um veturinn, þó líklegast Björn einn, eins
og fyrr segir, og ekki orðið nokkurs var. Við vitnaleiðslur Tómasar
Jónssonar kemur eftirfarandi fram varðandi slóðina vestan við
hraun:
„Funduð þér fyrir austan almenningsveginn í Kjalhrauni nokkra lestarslóð
nú í sumar?“ „Nei.“ „Funduð þér nokkrar fjárslóðir í Kjalhrauni i sumar?“
,Já.“ „Voru þær fyrir sunnan líkplássið á réttum vegi?“ „Já, en hvort þær
voru nýjar eða gamlar, veit hann ekki.“ Qón Eyþórsson 1937)
Hér er eftirtektarvert að Tómas treystir sér ekki til að dæma um
hvort slóðin sé ný eða gömul. Ef hún er gömul þá getur hún allt
eins verið eftir fé þeirra Staðarmanna. Reyndar eru litlar líkur á því
að nokkur þeirra manna sem komu að líkaborginni hafi athugað
hvort slóð væri fyrir austan hraun enda eru um 3,5-4 kílómetrar
þangað og enga ástæðu höfðu þeir til þess.
Hafa ber í huga að með konungsbréfi 1734 var ákveðið að beita
skyldi Norskum lögum í þjófnaðarmálum í stað Jónsbókar. Þá var
gerður greinarmunur á smáþjófnaði og stórþjófnaði. Stórþjófnaður
var þjófnaður á búfé eða öðru sem metið var til 10 lóða silfurs eða
meira. Refsing við stórþjófnaði voru kaghýðing, brennimerking og
ævilangt fangelsi. Brot Björns hefði túlkast sem stórþjófnaður, jafn-
vel þótt hann segði frá honum löngu áður en hann fjarlægði líkin.
Þessa tilgátu set ég fram til að reyna að varpa ljósi á liðna atburði
án þess að hún stangist á við þekktar staðreyndir eða heilbrigða
skynsemi með nokkrum hætti. Fulla samúð getum við nútímamenn
haft með Birni og gjörðum hans. Eftir hinn upphaflega glæp var
hann til neyddur að fremja þann síðari til að bjarga lífi sínu.