Ný Dögun - 01.11.1991, Qupperneq 10

AJý Dogun.
5. 2. Mjög æskilegt er að tilkynning
berist á persónulegan hátt og helst milli-
liðalaust, þ.e. einhver fari til viðkomandi
og flyt ji honum fregnina augliti til auglitis.
Þetta á einkum við, þegar um skyndi-
dauða er að ræða, t.d. dauðaslys. Víðast
hvar kemur það í hlut lögreglu og/eða prests
að bera slík vátíðindi til viðkomandi.
Ótímabær fréttaflutningur fjölmiðla er hér
mjög óheppilegur, tillitslaus og jafnvel
hættulegur.
Þegar sjúklingur, sem legið hefur á
sjúkrahúsi, um lengri eða skemmri tíma deyr
og læknir og hjúkrunarfólk hefur komist í
gott samband við aðstandendur, er vel
hugsanlegt að notast við síma, þegar tilky nna
skal dauðsfall. Þá er líka heppilegast, að sá
sem best þekkir til hafi samband, tilkynni
andlátið og bjóði viðkomandi að koma niður
á sjúkr ahús, til þess að hann fái sem gleggstar
upplýsingar, og fái að sjá hinn látna, þegar
búið hefur verið um hann skv. settum reglum
þar um, o.s.frv. I þessum tilfellum hefur oft
viðgengist að kalla til prest, ekki síst þar sem
hann er sjúkrahúsprestur, og getur hann þá
veitt aðstandendum stuðning, og verið þeim
til aðstoðar, þegar þeir koma á sjúkrahúsið.
Bænastund við dánarbeð (eða í kapellu, sé
hún til reiðu, eins og t.d. á Slysadeild) er þá
m.a. góð leið til þess að beina sorgarvið-
brögðum inn á jákvæða braut.
5. 3. Nauðsynlegt er að tilkynning um
andlát sé skilmerkileg og skýr, og rétt sé
farið með staðreyndir.
Þetta þýðir, að sá sem tilkynnir verður að
vita nákvæmlega, hvað hann ætlar að til-
kynna. Nafnaruglingur og hvaðeina sem
valdið getur misskilningi eða ruglingi er
nokkuð sem ekki má koma fyrir.
Oft þarf að endurtaka upplýsingamar,
sem koma þarf á framfæri, þar sem við-
komandi heyrir gjarnan slitrótt og meðtekur
óskipulega það sem sagt er.
Mun minni hætta er á því að eitthvað
misfarist í þessu efni, þegar tilkynning á sér
stað augliti til auglitis (sbr. 5. 2.).
5. 4. Mikilvægt er að tilkynning eigi sér
einhvem undirbúning, þegar komið er á
vettvang, en þó stuttan og ákveðinn.
Hér skiptir máli, að sá sem í hlut á sé á
einhvern háttundirbúinn að taka við váfrétt,
t.d. sitji, haldi ekki á einhverju sem hann
gæti misst o.s.frv. Einnig skiptir máli að
skynja ástand og umhverfi og reyna að setja
sig inn í aðstæður, t.d. hvortbörn eiga í hlut,
hvort aðrir sem málið er skylt em á staðnum
o. fl. Ekki er ráðlegt að fly tja bömum váfréttir,
nema einhver þeim mjög nákominn, þ.e.a.s.
einhver sem þau þekkja vel, sé hjá þeim.
5. 5. Tryggja þarf einhverja eftirfylgd.
Hér er það haft í huga að syrgjandi sé ekki
skilinn eftir einn, þegar sá sem tilkynnir fer
aftur. Nauðsynlegt er að kalla til fjölskyldu-
aðila, góða vini eða einhverja, sem geta orðið
til styrks og hjálpar í þeim eftirmála, sem
kemur í kjölfar þess að fá andlátsfregn. Sá
sem tekur að sér slíka umönnun hefur mjög
mikilvægu hlutverki að gegna, og er þýð-
ingarmikill styrktaraðili og sálgæslumaður
fyrir hinn sorgmædda. Er þá áríðandi að sá,
sem eftir er, sé nægilega ákveðinn til að ráða
fram úr því sem gera þarf, en nógu tillits-
samur til þess að leyfa syrgjandanum að átta
sig. Hér gildir að sýna nærgætni og skilning,
sem e.t.v. verður best tjáð með því að vera
nálægur, án þess að vera stjórnsamur eða
tala í síbylgju.
6. Þetta eru aðeins nokkur atriði, sem
komu í huga mér, þegar ég hugsa til þeirra,
er þurfa að tilkynna andlát. Sjálfsagt er hægt
að búa til ærið margar slíkar reglur og enn
fleiri aukasetningar og dæmi.
Mestu skiptir að sá sem fer á vettvang
auðsýni alúð og nærgætni, ásamt mátulegri
ákveðni. Slíkt verður aldrei hægt að kenna
algjörlega, heldur verða menn að læra að
byggja á eigin hyggjuviti, mannskilningi
og vilja til þess að gera sitt besta, í því
hlutverki að flytja annarri manneskju
sorgarfregn.
10