Dagblaðið Vísir - DV - 17.08.2018, Blaðsíða 52

52 17. ágúst 2018TÍMAVÉLIN - ERLENT
Neitaði að gefast upp og
barðist í 29 ár til viðbótar
M
argir halda að sagan af
japanska hermanninum
sem barðist í frumskóg-
um Filippseyja í ára-
tugi eftir seinni heimsstyrjöld sé
flökkusaga. En hún er dagsönn.
Hiroo Onoda gafst ekki upp með
keisaranum í ágústmánuði árið
1945 heldur hélt hann sinni stöðu
í 29 ár til viðbótar uns fyrrver-
andi yfirmaður hans ferðaðist til
Filipps eyja árið 1974 til þess að
leysa hann undan skyldu sinni.
Til fjalla!
Árið 1937 hófst stríðið milli Jap-
ana og Kínverja en Japanir höfðu
nokkrum árum áður hernumið
Mansjúríuhérað í norðausturhluta
Kína. Onoda var aðeins átján ára
gamall þegar hann skráði sig í her
keisarans árið 1940 og um tíma
starfaði hann sem njósnari á veg-
um hersins.
Hart var barist á Filippseyjum
í stríðinu en eyjarnar voru ný-
lenda Bandaríkjanna áður en Jap-
anir náðu þeim á sitt vald árið
1942. Eftir risavaxna sjóorrustu
við Leyte-flóa hófu Bandaríkja-
menn að ná eyjunum aftur á sitt
vald og þá kom Onoda við sögu.
Annan dag jóla árið 1944 var hann
sendur til eyjarinnar Lubang til að
taka þátt í að verja hana fyrir árás-
um Bandaríkjamanna með öllum
ráðum. Meðal annars átti hann að
eyðileggja flugvöllinn og bryggj-
una á eyjunni. Hann mátti alls ekki
gefast upp eða fremja sjálfsvíg.
Agi hafði verið lykilatriði í vel-
gengni japanska hersins í stríð-
inu fram að þessu og Onoda fylgdi
skipunum í einu og öllu. Þegar
hann kom til Lubang voru þar
hins vegar hærra settir yfirmenn
og því gat hann ekki framkvæmt
það sem hann vildi gera. En eftir
árás Bandaríkjamanna 28. febrúar
voru aðeins örfáir japanskir her-
menn eftir lifandi og hann orðinn
hæst settur. Hann skipaði þeim
þremur mönnum sem eftir voru
upp í fjöllin til að stunda skæru-
hernað. Þar héldu þeir til næstu
mánuði án mikilla samskipta við
umheiminn.
Taldir af
Í október árið 1945 fundu þeir
dreifimiða sem á stóð að Japanir
hefðu gefist upp í ágúst og að stríð-
inu væri lokið. Margir japanskir
hermenn voru þá í felum í frum-
skógum víðs vegar um fyrrverandi
yfirráðasvæði þeirra. En Onoda og
menn hans treystu ekki miðanum,
hann hlyti að vera áróður Banda-
manna. Þeir stóðu því áfram sína
plikt.
Einn af þeim, Yuichi Akatsu,
ákvað að gefa sig fram haustið
1949. Fjölskyldur þeirra vissu af
þeim og reyndu að fá þá heim.
Flugvélar flugu yfir næstu árin og
dreifðu skilaboðum og fjölskyldu-
myndum. En þeir létu Banda-
menn ekki plata sig svo auðveld-
lega.
Í júní árið 1953 lentu þeir í skot-
bardaga við sjómenn og einn af
þeim, Shoichi Shimada, var skot-
inn í annan fótlegginn. Ári seinna
lést hann eftir annan skotbardaga
við leitarflokk. Tveir voru þá eftir,
Onoda og óbreytti hermaðurinn
Kinshichi Kozuka, en þeir mynd-
uðu gott teymi og vörðu sitt svæði
í næstum tvo áratugi til viðbótar.
Þann 19. október árið 1972
voru félagarnir að brenna hrís-
grjónauppskeru fyrir bændum á
eyjunni þegar lögreglan kom að.
Lauk þeirri viðureign með því að
Kozuka var skotinn til bana. On-
oda var einn eftir en ekki á því að
gefast upp.
Á þessum tíma var Onoda
orðinn að goðsögn og ekki allir
sannfærðir um að hann væri í
raun og veru til. Í Japan voru hann
og Kozuka skráðir látnir mörgum
árum áður því að þeir gætu ekki
hafa lifað svo lengi í frumskógin-
um. Þegar lík Kozuka var sent til
Japan þurftu stjórnvöld að endur-
meta þá skoðun og margir fóru að
leita að Onoda en án árangurs.
Í tættum herklæðum
með riffil og sverð
Ungur japanskur ævintýramaður,
Norio Suzuki, var staðráðinn í að
hafa uppi á Onoda og fann hann
loksins í febrúar árið 1974. Onoda
var veðraður, í tættum herklæðum,
vopnaður sverði og riffli og þeim
kom vel saman. Onoda neitaði
hins vegar að láta af hernaðinum
þar sem að hann hafði ekki fengið
neina skipun frá yfirmanni sínum
um að gera það. Suzuki sneri heim
til Japan með ljósmyndir af þeim fé-
lögunum til sönnunar því að Onoda
væri enn á lífi. Japönsk stjórnvöld
höfðu þá uppi á fyrrverandi yfir-
manni Onoda, Yoshimi Taniguchi,
sem starfaði þá sem bóksali. Þann
9. mars flaug Taniguchi til Lubang-
eyju, hitti Onoda og leysti hann
undan skyldu sinni. Onoda hafði
vissulega drepið menn og framið
skemmdarverk á árunum 1945 til
1974 en Marcos, einræðisherra á
Filippseyjum, náðaði Onoda og vís-
aði til þess að hann hefði trúað að
stríðinu væri ekki lokið.
Onoda varð stjarna í Japan
þegar hann kom heim. Gerð var
um hann heimildamynd og hann
skrifaði ævisögu sína sem hét
Engin uppgjöf: Mitt þrjátíu ára
stríð. Margir vildu að hann byði
sig fram til japanska þingsins en
hann undi allri þessari athygli
illa. Um tíma ræktaði hann naut-
gripi í Brasilíu en seinustu árin rak
hann skóla í Japan. Onoda lést árið
2014, 91 árs að aldri.
Fleiri hermenn neituðu að gef-
ast upp eftir stríðið og héldu til í
frumskógum víða um Asíu. Vitað
er um einn sem hélt út lengur en
Onoda, taívanska hermanninn
Teruo Nakamura sem fannst fyrir
tilviljun í frumskógum Indónesíu í
nóvember árið 1974. n
K
arl VI var konungur Frakk-
lands frá 1380 til 1422 og
bar hann tvö viðurnefni.
Hinn elskaði, af því að
hann kom skikk á fjárhag landsins
eftir óráðsíu föður síns, Karls V, og
losaði krúnuna við óæskilega ráð-
gjafa. Einnig hinn brjálaði, af því
að hann hélt að hann væri úr gleri.
Sumarið 1392 var Karl í veiði-
ferð ásamt fylgdarliði sínu á Bret-
aníuskaga en hann var þá 23 ára
gamall. Skyndilega fékk hann
brjálæðiskast og hjó niður einn
af riddurum sínum. Síðan réðst
hann á fylgdarliðið og náði að
drepa þrjá til viðbótar áður en aðr-
ir náðu að yfirbuga hann. Karl átti
eftir að fá mörg slík köst í gegnum
tíðina en ekki alltaf ofbeldisfull.
Stundum þekkti hann ekki drottn-
inguna eða börn sín og stundum
ekki einu sinni sitt eigið nafn. All-
ir voru þó sammála um að hann
væri góður stjórnandi þegar hann
var heill.
Þegar Karl fékk sín köst og var
hvað brothættastur taldi hann
sig vera gerðan úr gleri. Þá óttað-
ist hann það mjög að brotna og
bannaði fólki að snerta sig. Til að
verja líkama sinn klæddi hann
sig í mörg lög af fatnaði og var vel
dúðaður. Hann lét þetta þó ekki
stöðva sig í að sinna áhugamál-
um sínum. Karl var mikill veiði-
maður og alltaf á ferðinni en þurfti
þó sérstaklega að passa sig. En oft
var hann þó mjög hræddur og sat
þá grafkyrr í herbergi
sínu. Hann taldi að
ein röng hreyfing gæti
splundrað honum.
Karl var ekki sá
eini sem þjáðst hef-
ur af ranghugmynd-
um um að vera úr
gleri. Dæmi eru um
annað aðalsfólk frá
miðöldum með sömu einkenni
og lærð rit voru skrifuð um þau.
Tilfellum fækkaði mjög eftir iðn-
byltingu en þau eru enn til staðar
í dag. n
kristinn@dv.is
Konungurinn sem hélt að hann væri úr gleri
Douglas
MacArthur
herforingi
Suzuki og Onoda
Kristinn Haukur Guðnason
kristinn@dv.is