Ljósmæðrablaðið - 01.07.2010, Qupperneq 29

29Ljósmæðrablaðið - júlí 2010
fram eitt augnablik því ég hélt hreinlega að
það myndi líða yfir mig en staldraði stutt við
þar. Ég hafði þörf fyrir að vera þarna inni.
Ég fann mig því næst standandi yfir konu,
frumbyrju, sem var í þann mund að fara
fæða. Ljósmóðurnemi var við stjórnvölinn,
þetta var prófið hennar. Við hlið mér stóð
prófdómari sem lýsti yfir miklum áhuga á
að koma til Íslands og vinna. Ég man að mér
fannst ekki mikið til hennar koma en man
annars lítið eftir samræðum okkar. Það sem
stóð upp úr þarna var þegar ljósmóðurnem-
inn dró upp skæri sem reyndust bitlaus. Ég
man enn hjakkið í skærunum þar sem neminn
erfiðaði við að klippa spöng á ódeyfðri konu.
Barnið fæddist fljótlega á eftir.
Útgangan
Þegar ég labbaði út aftur mætti ég pípara
með drullusokk í annarri hendi og með
bókina „góðu” í hinni, en í henni voru reikn-
ingar fyrir „þjónustu”. Málning var víða
flögnuð af veggjum og umhverfið minnti
einna helst á gamalt sláturhús. Ferskar blóð-
lifrar voru víða á gólfum, gamalt blóð og
hægðir. Yfir höfði mér flugu fuglar. Starfs-
túlkur gengu yfir ganginn með fæðing-
arvagn, einnig alblóðugan, á milli kvenna.
Vagninn hafði undir sér þrjú hjól og var því
óstöðugur. Mér fannst ég ekki heldur mjög
stöðug þegar ég gekk út. Mér var óglatt, ég
var reið, vonsvikin og sorgmædd. Mér fannst
ég einskis megnug en á sama tíma, trúði ég
ekki að ég hefði í raun orðið vitni að þeim
grófu mannréttindabrotum sem ég hafði
horft upp á. En reiðust var ég sjálfri mér yfir
vanmættinum. Að geta ekki stappað niður
fæti og sagt: Svona gerir maður ekki!
„Baby friendly?”
Nokkrum dögum síðar hittum við konu sem
hafði fætt á þessum spítala. Á meðan hún
kom barni sínu í heiminn yfirgaf maðurinn
hennar hana og var hún ekki borgunarmaður
fyrir þá þjónustu sem hún hafði þegið.
Henni var því haldið á spítalanum og hún
látin brjóstfæða börn kvenna sem ekki gátu
mjólkað nóg fyrir börn sín. Henni tókst síðar
að flýja með barn sitt vandlega falið í tösku.
Hún sagðist ekki eiga von á því að geta verið
með barn á brjósti framar, slíkir voru áverkar
hennar eftir þessa dvöl. Einnig heyrðum við
frá heimamönnum að ekki voru mörg ár
liðin síðan upp komu mál á þessari stofnun
þar sem foreldrum var tjáð að börn þeirra
höfðu fæðst andvana en starfsfólk hafði þá
selt nýfædd börn auðugu fólki með frjósem-
isvandamál.
Ólíkur efniviður til að smíða
Þessa reynslu fór ég með inn í nám í ljós-
móðurfræðum. Það líður vart sá dagur sem
ég ekki hugsa til Pumwani og kvennanna
þar. Ég endaði dagbókarfærslu mína, þennan
örlagaríka dag, á orðum þess efnis að yrði ég
einhvern tímann svo lánsöm að eignast börn
sjálf þá skyldi ég hugsa til Nairobi og vera
þakklát fyrir að búa á Íslandi. Mér verður oft
hugsað til orða vinkonu minnar sem deildi
þessari reynslu með mér, þegar hún spurði
mig í einlægni: Er hver sinnar gæfu smiður?
Ég tek undir þessa spurningu og leyfi mér að
segja að þó svo megi telja, höfum við sem
fæðumst inn í alsnægtir lands okkar, töluvert
meiri efnivið til smíða en blessuð börnin í
Afríku. Gleymum því ekki.
Hvítvoðungurinn – við rétt misstum af fæðingu þessa barns.
Elva Dögg við þrif eftir fæðinguna. Starfsfólk stöðvarinnar notaði kjól móðurinna við þrifin.
Fæðingarspítalinn er titlaður „Baby-friendly“. Ég á engin orð yfir þennan skjöld.