Morgunblaðið - 08.12.2018, Síða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 2018
NÝBYGGING Í
AUSTURHLÍÐ 10, REYKJAVÍK
Samtök aldraðra byggingarsamvinnufélag mun halda
kynningarfund á nýjum íbúðum fyrir félagsmenn sína
að Austurhlíð 10, Reykjavík (gamli Kennaraskólareit­
urinn), miðvikudaginn 12. desember 2018 kl. 14:00
á Grand Hótel (í sal merktur Gullteigur), Sigtúni 38,
Reykjavík.
Um er að ræða 60 íbúðir í þremur húsum með lyftu í
hverju húsi. Íbúðir verða tveggja til þriggja herbergja,
81­120 fermetra, með þvottaherbergi innan íbúðar.
Bílageymslan, sem er niðurgrafin, verður staðsett
milli húsanna. Reiknað er með rúmgóðu stæði í
bílageymslu fyrir hverja íbúð. Þá verða 60 séreigna­
geymslur og sameiginlegur samkomusalur fyrir íbúa.
Ein húsvarðaríbúð verður fyrir öll húsin.
Vor í Pétursborg
sp
ör
eh
f.
Vor 2
Pétursborg er án efa miðstöð menningar og lista og hafa
bókmenntir, tónlist og leiklist þaðan mikla þýðingu um
heim allan. Við skoðum m.a. virki heilags Péturs og Páls,
dómkirkju heilags Ísaks og Vetrarhöllina. Hér er því margt
sem gleður augað og margir hápunktar!
3. - 8. apríl
Fararstjóri: Pétur Óli Pétursson
Bókaðu núna á baendaferdir.is
Sími 570 2790 | bokun@baendaferdir.is | Síðumúla 2, 108 Reykjavík
Verð: 174.700 kr. á mann í tvíbýli.
Mjög mikið innifalið!
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fornleifafræðingur sem stjórnað
hefur aðgerðum í Vatnsviki í Þing-
vallavatni telur afar mikilvægt að
taka 16. aldar bátinn sem þar fannst
upp og forverja hann. Telur Bjarni
F. Einarsson að staðurinn sé fljótur
að kvisast út. Fólk fari væntanlega
að leita og báturinn verði fljótur að
hverfa og umhverfi hans spillist.
Báturinn fannst þegar Erlendur
Bogason, kafari á Akureyri, var að
taka myndir af botnlífi í Þingvalla-
vatni fyrir Náttúruminjasafn Ís-
lands. „Hann var að svamla þarna í
víkinni, sá bátinn og smellti nokkr-
um myndum af honum. Hilmari [J.
Malmquist, forstöðumaður Náttúru-
minjasafnsins] fannst þetta forvitni-
legt og sendi mér nokkrar myndir.
Mér fannst strax líklegt að þetta
væri gamall bátur,“ segir Bjarni.
Ekki haugur fornmanns
Bjarni segir erfitt að aldursgreina
báta út frá lögum því þeir hafi verið í
stórum dráttum eins frá því um 400
eftir Krist. Þessi bátur sé með þessu
klassíska lagi, súðbyrtur bátur sem
sjá megi um öll lönd á Norður-
löndum. Þá sést á myndunum eins
og grafinn hafi verið kantur með
öðrum byrðingnum og hringlaga
holur. Þá hafi verið hrossabein
skammt frá. Þessi ummerki gátu
bent til þess að þetta væri bátskuml,
þar sem fornmaður hefði verið graf-
inn ásamt bát sínum og hesti. Kuml-
ið hafi síðan farið undir vatn í land-
sigi.
Þess vegna lagði Bjarni áherslu á
að rannsaka þetta frekar og fékk
leyfi til þess. Kafaði hann niður að
bátnum með Erlendi kafara, tók við-
arsýni og skoðaði bátinn og um-
hverfi hans nánar. Kom þá í ljós að
báturinn gat ekki verið frá land-
námsöld því skinnurnar sem saum-
urinn er hnoðaður á eru hringlaga
en ekki ferkantaðar eða tígullaga.
Kenningin um hauginn gekk því ekki
upp.
Notaður við veiðar
Viðurinn reyndist vera úr skógar-
furu. Geislakolagreining sýndi að
báturinn er frá 16. öld og er hann
þar með langelsti íslenski báturinn.
Næstelsta skipið sem hér hefur
fundist er skútan Mjaltastúlkan sem
sökk árið 1659 við Flatey á Breiða-
firði en hún er hollensk.
Bjarni telur mestar líkur á að bát-
urinn hafi verið notaður við veiðar.
Leggjarbein, svokallaður neta-
stokkur, sem fannst nokkra tugi
metra frá er vísbending um það en
ekki sönnun. Báturinn gæti hafa
sokkið en Bjarna finnst manngerða
umhverfið benda til þess að báturinn
kunni að hafa verið í hrófi, grafinni
holu til að geyma báta í, og síðan sig-
ið niður fyrir vatnsborðið.
Einar E. Sæmundsson, þjóð-
garðsvörður á Þingvöllum, bendir á
að vitað sé um nokkur mannvirki
neðansjávar í vatninu sem sýni
hversu mikið land hafi sigið. Sjálfur
fann hann búðarrúst neðansjávar
mitt á milli Vellankötlu og bátsins.
Bjarni segir mikilvægt að rann-
saka svæðið frekar, meðal annars að
taka sýni úr sverðinum til aldurs-
greiningar.
Varðveittur í gestastofu?
Bjarni segir vandasamt að for-
verja báta sem lengi hafi legið í
vatni. Segist ekki þekkja hvort að-
stæður séu til þess hér hjá Þjóð-
minjasafninu. Góður kostur geti ver-
ið að senda bátinn til Danmerkur
þar sem margir helstu bátasérfræð-
ingar heims starfi. Það kosti mikla
fjármuni og telur hann að kostnaður
gæti fælt yfirvöld frá því að taka bát-
inn upp. „En það vona ég svo sann-
arlega að verði ekki,“ segir Bjarni.
Einar segir að vel komi til greina
að varðveita bátinn í nýrri gesta-
stofu þjóðgarðsins. Ef það sé ekki
talið henta sé allavega mikilvægt að
segja sögu hans þar. „Þetta er mjög
skemmtilegur fornleifafundur og við
fylgjumst með rannsókninni jafn
spennt og aðrir,“ segir hann.
Ljósmynd/Erlendur Bogason
Í Þingvallavatni Flakið er af 4-5 metra löngum báti með hefðbundnu norrænu lagi. Hann er nærri 500 ára gamall.
Báturinn verði tek-
inn upp og varinn
 Langelsti bátur landsins fannst á botni Þingvallavatns
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Tillaga Minjastofnunar um friðlýsingu Víkurgarðs, hins
forna kirkjugarðs í miðbæ Reykjavíkur, barst Lilju Al-
freðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra, á
þriðjudaginn. Kristrún Heiða Hauksdóttir, upplýsinga-
fulltrúi ráðuneytisins, sagði í gær að tillagan væri vinnu-
gagn að mati ráðuneytisins og ferill málsins rétt hafinn.
Hún sagði að ekki hefðu átt sér stað viðræður milli ráðu-
neytisins og stofnunarinnar um málið enn sem komið er.
Næstum tveir mánuðir eru síðan Minjastofnun til-
kynnti um áform sín að óska eftir sérstakri friðlýsingu
Víkurgarðs sem þegar nýtur aldursfriðunar samkvæmt
lögum um menningarminjar. Var öllum hagsmunaaðilum
ritað bréf um málið og óskað eftir athugasemdum fyrir
22. október síðastliðinn. Meðal þeirra sem brugðust við
var Reykjavíkurborg sem lagðist gegn tillögunni.
Minjastofnun hefur tilkynnt að hún veiti engar upplýs-
ingar um málið fyrr en niðurstaða ráðherra liggur fyrir.
Miklar deilur hafa verið um hótelbyggingu á Lands-
símareit við Víkurgarð, en hluti hennar verður á svæði
þar sem hinn forni kirkjugarður var áður. Hafa ýmsir
áhyggjur af því að Víkurgarður, sem oft er einnig nefnd-
ur Fógetagarður, muni skaðast af nábýlinu.
Friðun á borði ráðherra
 Minjastofnun hefur sent tillögu um friðun Víkurgarðs
Morgunblaðið/Hari
Mótmæli Skiptar skoðanir eru um byggingu hótels í
Víkurgarði og voru mótmæli haldin í síðasta mánuði.
Allt um sjávarútveg