Morgunblaðið - 31.12.2018, Síða 59

MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 31. 12. 2018 59
myndi falla Kínverjum einkar vel í geð auk
þess sem það væri hættulega dýrt spaug.
Kínversk útþensla undir forustu Xis og óút-
reiknaleiki Norður-Kóreu gerðu að verkum
að í Austur-Asíu má nú finna eitthvað af
þeirri spennu, sem var í Evrópu í kalda stríð-
inu. Ágreiningurinn milli Bandaríkjanna og
Kína um „ósanngjarna viðskiptahætti“ á leið-
togafundi Efnahagssamtaka Asíu- og Kyrra-
hafsríkja var svo alvarlegur að engin loka-
yfirlýsing var gefin út í fyrsta sinn frá því að
slíkir fundir hófust fyrir aldarfjórðungi. Ég
held þó að sókn Kínverja eftir stöðugleika í
sínu nágrenni og á alþjóðavettvangi til að ná
markmiðum sínum fyrir 2050 muni halda aft-
ur af þeim þannig að ekki komi til hern-
aðarátaka.
Tæknin hnykkir á slíkum takmörkunum á
stríði þrátt fyrir það hvernig alræðisríki á
borð við Kína og Rússland nota hana. Heim-
urinn nú er annar en á fyrri hluta 20. aldar.
Trump og aðrir þjóðernissinar nota margar
af aðferðum fasista – finna blóraböggla, ala á
ótta við útlendinga, búa til þjóðarmýtur og
beita múgsefjun – en þau öfl sem kjósa opið
samfélag eru mun sterkari en þau voru fyrir
einni öld. Alls staðar rísa veggir og Kínverjar
hafa sýnt að netinu má stjórna, en það er ekki
auðvelt að halda aftur af útbreiðslu hug-
mynda og hugsjóna. Jafnvel skelfilegur for-
seti Bandaríkjanna líkt og sá sem nú situr
getur ekki auðveldlega sent heiminn fram af
bjargbrún. Þar liggur von 21. aldarinnar –
ekki í þjóðum, sem Trump er svo upptekinn
af, heldur í fólki og tengslanetum.
Krafturinn í bandarískum fjölmiðlum sýnir
sumar takmarkanir valda Trumps. Árásir
hans á bandarískar stofnanir, þar á meðal
dómsmálaráðuneytið, og bestu fjölmiðla
landsins hafa kveikt vaxandi vitund á þörfinni
fyrir aðgangsharða rannsóknarblaðamennsku
– og hún er ekki ókeypis. Netáskriftir að dag-
blöðum, þar a meðal The New York Times,
hafa snaraukist og það eru góðar fréttir.
Slæmu fréttirnar eru að frasi Trumps,
„falsfréttir“, hefur náð fótfestu. Hann heyrist
um allan heim. Ráðist er á blaðamenn með
auknu refsileysi – kemur þetta orð aftur –
vegna þess að Trump hefur gefið út veiðileyfi
á þá og starf þeirra. Hið grimmilega morð á
Jamal Khashoggi, dálkahöfundi Washington
Post, í skrifstofu ræðismanns Sádi-Arabíu í
Istanbúl er svívirðilegasta dæmið um þetta.
Sanngjarnri, markvissri leit að sannleikan-
um er afneitað sem „falsaðri“; Hvíta húsið
dreifir orðrómi eða hreinum lygum sem stað-
reyndum. Afleiðingin er að fólk missir áttir.
Þetta er það sem Trump er á höttunum eftir:
uppnám og ringulreið.
Demókrataflokkurinn má ekki missa ein-
beitinguna í viðbrögðum sínum. Leiðin til að
koma Trump frá er með sigri. Repúblikanar
eru ekki lengur þeir málsvarar frjálsra við-
skipta, alþjóðahyggju og andstöðu við Rússa
sem þeir eitt sinn voru. Þeir eru flokkur
Trumps sem setur Bandaríkin í fyrsta sætið.
Demókratar eru einnig á breytingaskeiði.
Ætti flokkurinn að færa sig til vinstri þar sem
talsverða orku er að finna og framsæknir fé-
lagar hafa unnið nokkra sigra? Eða eiga þeir
að finna nýja birtingarmynd miðjunnar.
Ég held ekki að demókratar geti komið
Trump frá með framboði á vinstra vængnum.
Ég held ekki heldur að framjóðandi frá ann-
arri hvorri strandlengjunni, sem ekki er í
tengslum við kjörlendur Trumps, geti gert
það. Frambjóðendur demókrata á borð við
Max Rose á Staten Island og Jason Crow í
sjötta kjördæmi í Colorado hafi sýnt að
áhersla á heilbrigðismál og menntun (tvö af
helstu áhyggjuefnum Bandaríkjamanna) í
sambland við kröftug þjóðrækniskilaboð
tveggja manna, sem hafa gegnt herþjónustu á
vígvellinum, gætu knúið fram sigur í vígjum
repúblikana. Sigur Kyrsten Sinema í öldunga-
deildarkosningunum í Arizona sýnir einnig að
framboð á miðjunni dregur að. Að ná fram
raunhæfum niðurstöðum fyrir miðríki Banda-
ríkjanna með ástríðufullri staðfestu í bland
við þjóðrækni er besta leiðin til að sigra
Trump.
Forsetinn mun gera allt sem hann getur til
að sigra 2020. Siðleysi og miskunnarleysi
Trumps eru engin takmörk sett. Hann veitti
sýnishorn um hversu lágt hann er tilbúinn að
leggjast til að ná í stuðning með þeim blygð-
unarlausa hætti sem hann kynti undir ótta í
aðdraganda kosninganna í nóvember vegna
lestar hælisleitenda frá Mið-Ameríku á leið til
landamæra Mexíkó og Bandaríkjanna.
Bandaríkin geta náð vopnum sínum á ný
eftir fjögur ár af Trump. Átta ár yrðu erf-
iðari. Það yrði full vinna að halda í lýðveldið –
og lykilatriði fyrir mannkyn á meðan Kínverj-
ar vinna að því að litið verði á hugmynd
þeirra sem algilda um að frelsi sé aukaatriði.
©2018 The New York Times og Roger Cohen
Doug Mills/The New York Times
Vladimir Simicek/Agence France-Presse - Getty Images
Donald Trump Bandaríkja-
forseti og Xi Jinping, for-
seti Kína, í Peking 2017.
Aðgerðasinni í Bratislava í Slóvakíu
sefur á bekk til að sýna samstöðu með
heimilislausu fólki í grannlandinu Ung-
verjalandi þar sem stjórn Viktors Or-
báns forsætisráðherra gerði það að
glæp að vera á götunni í október.