Morgunblaðið - 31.12.2018, Blaðsíða 66

66 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 31.12. 2018
„Skuggar“ (2014)
Þessi mynd eftir hollenska blaðaljósmyndarann Koen Wess-
ing sýnir einhverja mestu sorg sem ég hef nokkurn tíma séð.
Hún var tekin í Estelí í Níkaragva árið 1978 meðan á uppreisn-
inni gegn stjórn Somoza stóð – á augnablikinu sem tveimur
systrum var sagt frá andláti föður þeirra. Ljósmynd Wessings
var upphafið að innsetningu minni „Skuggum“ frá 2014, öðrum
hluta þríleiks þar sem ég rannsaka valdið og stjórnmál íkon-
ískra ímynda.
Þegar ég les í dag um innflytjendafjölskyldur sem eru rifnar í
sundur minnist ég þessarar myndar. Þegar ég les um börn,
sem tekin eru með valdi af mæðrum sínum, minnist ég þess-
arar myndar. Þegar ég les um börn sem eru vistuð í búrum
minnist ég þessarar myndar. Þegar ég les um mæður sem
grátbiðja um að fá börnin sín aftur minnist ég þessarar myndar.
Þegar ég var ungur maður lifði ég af einræði Augustos
Pinochets herforingja í Síle. Síðar ferðaðist ég til Rúanda og
varð vitni að hinum hrikalega eftirleik þjóðarmorðsins þar sem
um ein milljón manna var myrt á 100 dögum árið 1994. Og þó
getur ekkert gert mig ónæman fyrir grimmdinni, fyrir vægð-
arleysi aðgerða stjórnar Trumps gegn saklausum börnum inn-
flytjenda í Bandaríkjunum.
Á þessum myrku tímum leita ég athvarfs í „Requiem“, ljóði
rússneska skáldsins Önnu Akmatovu:
Ég á mikið verk fyrir höndum í dag;
ég þarf að slátra minningum,
breyta lifandi sál minni í stein
og kenna mér svo að lifa á ný.
Alfredo Jaar
Alfredo Jaar er listamaður fæddur í Síle. Í fjöl-
breyttum verkum sínum tekur hann á málefnum á
borð við félagslegt óréttlæti, ójafnrétti og félags-
pólitíska sundrung. Í fyrri verkum sínum hefur hann
meðal annars fjallað um þjóðarmorðið í Rúanda og
innflytjendur í Bandaríkjunum.
„Skuggar“ (2014)/Brot úr mynd/Alfredo Jaar.
Upprunaleg mynd eftir Koen Wessing (1942-2011)/Estelí í Nicaragua í september 1978/©Koen Wessing/Ljósmyndasafn Hollands í Rotterdam.
„Þung tuska“ (2018)/framsetning í Albertz Benda-galleríinu í New York/Brot úr verki/Zoe Buckman/©2018 Zoe Buckman.
„Þung tuska“ (2018)
2018: Árið sem orðin „nauðgun“, „árás“ og „áreiti“ urðu
óumflýjanleg, birtust nánast út um allt á netinu og í fjöl-
miðlum um öll Bandaríkin. Árið sem nokkur höfuð fuku og
líf margra lagt í rúst og árið sem margar sögur gleymdust
of fljótt eða voru gerðar ótrúverðugar með of fantalegum
hætti. Árið þegar of margir fylgdu hjörðinni. Ár tilrauna til
að ná hefndum, misráðinna hefnda og engra hefnda. Árið
þegar ekki var gert nóg til að fylgja hlutum eftir og aumk-
unarverðs réttlætis. Árið sem konum var kennt að lítið
hefði breyst og þær væru enn ekki öruggar. Árið sem orð-
in „rannsókn FBI“ kölluðu á að fólk ranghvolfdi í sér aug-
unum og fyndi fyrir þeirri lamandi tilfinningu að það hefði
séð þetta allt áður.
Árið sem ég varð jafnvel enn stoltari af svo mörgum
okkar – og var jafn lítið hissa á gerðum svo margra til við-
bótar.
Árið sem ég lærði á ný verkfæri og var minnt á gömul
verkfæri og gleymd. Ár kveikja og sára sem var unnið úr
og Niu Wilson og Bretts Kavanaghs og velgju.
Zoe Buckman
Zoe Buckman er listamaður fæddur
á Bretlandi sem vinnur í ýmsa miðla
og leggur í verkum sínum áherslu á
femínisma, jafnrétti og dauðleika.
Með leyfi Zoe Buckman og Albertz Benda, New York/Ljósmynd eftir Casey Kelbaugh
ÁRIÐ ENDURSPEGLAÐ Í LIST