Fréttablaðið - 20.03.2019, Qupperneq 28

Það er ekki nokkur
spurning að dýrin
skilja meira en margur
heldur. Kannski ekki
langar setningar en samt
meira en eitt og eitt orð.
Elín
Albertsdóttir
elin@frettabladid.is
Fríða segist í fyrstu ekki hafa hugsað sér að eiga gæludýr en sonur hennar fékk þó að
eiga kanarífugla. Fríða starfaði um
tíma í Kanada og þá voru engin dýr
á heimilinu. „Ég er ekki ein af þeim
sem eru alltaf úti að ganga með
dýrin, mér finnst bara notalegt að
hafa þau í kringum mig,“ segir hún.
„Það er ekki nokkur spurning
að dýrin skilja meira en margur
heldur. Kannski ekki langar
setningar en samt meira en eitt og
eitt orð,“ svarar Fríða þegar hún er
spurð hvort hún telji að hundarnir
skilji hana. Nýleg ungversk rann-
sókn sýnir að hundar skilja ekki
bara hvað fólk segir heldur einnig
hvað orðin þýða. Uppgötvunin
þykir gefa nýja innsýn í samskipti
manna og hunda. Þegar eigandi
ræðir við hundinn sinn og hann
geltir góðlátlega til baka, gæti það
merkt að hann skilji hvað sagt
er. Hundar skilja miklu meira en
hingað til hefur verið talið. Það
var háskólinn Eötvös Loránd í
Búdapest í Ungverjalandi sem
gerði rannsóknina sem birt var í
vísindaritinu Science.
Fríða segist ekki hafa kennt
dýrum sínum að leggjast, heilsa og
því um líkt. „Þeir hlýða ef ég banna
þeim, til dæmis að fara upp á borð
eða næla sér í bita,“ segir hún.
Skynja blæbrigði í rödd
Í ungversku rannsókninni kemur
fram að með því að hrósa hund-
inum með orðum sé hægt að ná
sömu áhrifum og með góðgæti.
Þrettán heimilishundar voru
þjálfaðir til að liggja kyrrir í sjö
mínútur í heilaskanna. Með því
var hægt að rannsaka heilann á
meðan eigendur töluðu við dýrið
á margvíslegan máta. Stundum
var talað góðlátlega en stundum
hærra og með öðrum tóni. Þá
var þeim einnig hrósað. Það var
greinilegt að heili þeira brást ólíkt
við þegar hundinum var hrósað
en þegar röddin breyttist og varð
ákveðnari.
Fríða er ekki viss um hvort
hundarnir hennar hafi skynjað
hennar eigin gleði eða dapurleika.
„Kannski hafa þeir látið sig hverfa
ef þeir hafa séð að ég væri reið eða
pirruð,“ segir hún. „Að minnsta
kosti myndu þeir ekki vilja verða
fyrir ávítum að ástæðulausu sem
gætu fylgt vondu skapi eigandans,“
bætir hún við. „Það er hins vegar
margt sem þeir skilja og mér finnst
það oft merkilegt. Allir hundar
skilja þegar þeim er sagt að koma
að borða. Eins held ég að þeir skilji
þegar þeim er boðið út. Þá fara þeir
að útidyrunum,“ segir hún.
Einmanaleikinn hverfur
Fríða átti þrjá langhunda sem hétu
Hlenni Knöttur, Mandla og Kleina.
„Við spurðum oft þá yngstu hvar
Mandla væri ef hún sást ekki. Sú
fór strax að leita. Þegar Mandla
dó fyrir þremur árum spurðum
við sömu spurningarinnar en þá
hreyfði Kleina sig ekki. Hún og
bróðirinn sem nú lifir einn fengu
að sjá Möndlu dána í kassanum.
Þau þefuðu af henni og gengu í
burtu, litu ekki á hana eftir það.
Hlenni er fimmtán ára og búinn
að vera blindur í þrjú ár. Hann
gengur um allt húsið, veit hvar
allt er, vatnið hans og bælið. Hann
fór oft út í garð með Kleinu þótt
hann virtist ekkert sjá. Nú þegar
hún er horfin nægir að segja: Viltu
koma niður í garð? Hann kemur
strax, hoppar niður tröppurnar
og gengur um aleinn og ratar til
baka. Það þykir okkur merkilegt.
Hann er líka næstum heyrnarlaus
en heyrir þó það sem hann vill,
eins og t.d. þegar matur er nefndur,
bíllinn eða garðurinn. Kannski
hefur hann bara ákveðið að annað
sem við segjum skipti ekki máli,“
segir Fríða og bætir við að það sé
engin spurning að hundar hafi
mikil áhrif á einmanaleika gamals
fólk og barna reyndar líka.
„Mandla var Rauðakrosshundur
og við heimsóttum dvalarheimili
í Kópavogi. Það var greinilegt að
fólkið naut þess að sjá hana og
fá að klappa henni. Ég veit ekki
betur en dýr fái að koma á Grund
í Mörkinni sem starfar eftir hinni
svokölluðu Eden-stefnu. Fólk sem
hefur alist upp með dýrum eða
átt dýr hlýtur að njóta þess að sjá
þau, hinir eru minna hrifnir, eins
og gefur að skilja,“ segir Fríða sem
ætlar ekki að bæta við sig hundi.
Hundar skilja
ótrúlega margt
Fríða Björnsdóttir blaðamaður fékk sinn fyrsta hund
sumarið 1976. Undanfarin ár hefur hún verið með þrjá
langhunda á heimilinu en núna er aðeins einn eftir.
Langhundarnir hennar Fríðu meðan allir voru heilir heilsu. Hlenni horfir út í heiminn, Mandla til hægri og Kleina til
vinstri. Nú er Hlenni einn eftir, blindur og nánast heyrnarlaus. Hann fer samt um allt hús og út í garðinn.
Fríða Björnsdóttir blaðamaður
hefur átt hunda frá árinu 1976.
Við eigum 27 ára afmæli og bjóðum því
25% afslátt af öllu í Sigurboganum!
25%-
Dagana 20.-23.mars
6 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 2 0 . M A R S 2 0 1 9 M I ÐV I KU DAG U R
2
0
-0
3
-2
0
1
9
0
4
:2
2
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
9
9
-1
1
D
C
2
2
9
9
-1
0
A
0
2
2
9
9
-0
F
6
4
2
2
9
9
-0
E
2
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
4
8
s
_
1
9
_
3
_
2
0
1
9
C
M
Y
K