Morgunblaðið - 11.02.2019, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. FEBRÚAR 2019
Ljósadýrð „Við útheimsins skaut er allt eldur og skraut af iðandi norðurljósum,“ orti skáldið Einar Benediktsson um þetta stórbrotna fyrirbæri sem sést hér yfir skærhvítum Garðskagavita.
Hari
Ár hvert halda
björgunarsveitir lands-
ins ásamt slysavarna-
félögum og Neyðarlín-
unni 11. febrúar
hátíðlegan. Dagurinn
er auðvitað samsetning
neyðarnúmersins 112
(sem er 11. febrúar ár
hvert), eða einn einn
tveir eins og það er
kallað dags daglega.
Svona til að minnstu börnin geti lært
og notað númerið í
neyð.
Þessi dagur er not-
aður til að vekja athygli
á því mikla og fórnfúsa
starfi sem björg-
unarsveitir landsins
sinna. Það eru 93
björgunarsveitir og 33
slysavarnafélög á land-
inu. Á útkallsskrá eru
rúmlega 4.000 ein-
staklingar sem eru
reiðubúnir, á nóttu sem
degi, að stökkva til og
leita að týndu fólki, hlúa að slösuðum
og veikum þar sem lögregla kemst
ekki til þeirra. Einnig flytja slasaða
úr erfiðum aðstæðum undir lækn-
ishendur og þá oft í sjúkrabíla eða
þyrlu.
Þar síðasta sunnudag lentum við í
Hjálparsveit skáta Hveragerði í því
að bjarga konu sem fallið hafði í sjó-
inn við Þorlákshöfn en náði að skríða
í land. Aðstæður voru mjög erfiðar,
síga þurfti niður þverhnípt bjarg um
það bil sjö metra niður og öldur
gengu yfir sjúkling og björg-
unarmenn á meðan á björgun stóð.
Þyrla Landhelgisgæslunnar hífði
svo konuna um borð. Að þessari
björgun komu á fimmta tug manna
frá nokkrum björgunarsveitum Ár-
nessýslu með margvíslegan búnað,
bíla, báta og tæki. Samhæfður og
traustur hópur.
Við í Hveragerði fögnum þessum
degi með því að hafa opið hús hjá
okkur þennan einn einn tvo dag (11.
febrúar) að Austurmörk 9, frá 20.00
– 21.00 þar sem við verðum með til
sýnis búnað okkar og tæki, þar á
meðal nýjan Land Cruiser bíl, 42“
breyttan, sem við vorum að fá í hús.
Sveitin er vel tækjum búin og við er-
um reiðubúin að bregðast skjótt við
þegar neyðarkallið kemur, sem er að
meðaltali einu sinni í viku allt árið.
Allir velkomnir.
Eftir Gísla Pál
Pálsson » Þessi dagur er not-
aður til að vekja
athygli á því mikla og
fórnfúsa starfi sem
björgunarsveitir lands-
ins sinna.
Gísli Páll Pálsson Höfundur er gjaldkeri Hjálparsveitar
skáta í Hveragerði.
gisli@grund.is
Einn einn tveir – númer í neyð
Vaxandi spennu
gætir í Tyrklandi
vegna sveltimótmæla
pólitískra fanga þar í
landi en þeir krefjast
þess að einangrun
Öcalans, höfuðleiðtoga
Kúrda í Tyrklandi og
Norður-Sýrlandi, verði
rofin og pólitískum
föngum sleppt úr haldi.
Mótmælasvelti
Tölur um hve margir taki þátt í
þessum sveltiaðgerðum eru nokkuð
á reiki en þær eru á bilinu 150 til
250. Lægri talan vísar þá til þeirra
sem eru innan fangelsismúra en sú
hærri til heildarinnar. Þannig taka
fjórtán stjórnmálamenn þátt í mót-
mælasvelti í Strassborg þar sem
Mannréttindadómstóll Evrópu er
staðsettur svo og þing Evrópuráðs-
ins. Þessar stofnanir hafa sætt
nokkurri gagnrýni fyrir linkind
gagnvart mannréttindabrotum
Tyrkja.
Leyla Güven
Augu fjölmiðla beinast mjög að
einum helsta leiðtoga Kúrda til
margra ára, Leylu Güven, en hún
hætti að neyta matar 7. nóvember
sl. Hefur hún því verið án matar í
nær eitt hundrað daga.
Leyla var látin laus úr
fangelsi fyrir fáeinum
dögum en ákvað að
halda sveltinu áfram
enda hafi til þess verið
stofnað að hennar sögn
til þess að krefjast þess
að einangrun Öcalans
yrði rofin. Honum er
haldið í föngnum á Im-
rali-eyju í Marmara-
hafi, skammt undan
Istanbúl, og síðustu ár-
in algerlega einangr-
uðum þvert á alþjóð-
legar grundvallarreglur um
mannréttindi.
Ný sýn á kvenfrelsi og
lýðræði í anda Öcalans
Öcalan hefur setið í fangelsi í tvo
áratugi en framan af gat hann komið
frá sér miklum ritsmíðum sem hafa
haft afgerandi áhrif á stjórn-
málaþróun á meðal Kúrda í Tyrk-
landi og Norður-Sýrlandi.
Áherslur hans hafa breyst mjög
frá því hann stýrði vopnaðri baráttu
Kúrda frá lokum áttunda áratug-
arins og leggur hann ekki lengur
áherslu á stofnun sjálfstæðs ríkis
heldur lýðréttindi og stjórnarfar
sem nú einkennir stofnanir, sveit-
arfélög og landsvæði þar sem Kúrd-
ar hafa komist til áhrifa. Jafnrétti
kynjanna er þar lykilþáttur en þetta
segir Öcalan vera frumforsendu
þess að unnt sé að koma á lýðræði.
Í öllum bæjum og borgum sem
Kúrdar stýra á þessu svæði gegna
bæði karl og kona bæjarstjóraemb-
ættum og svo háttar einnig um allar
áhrifastöður í HDP flokki Kúrda í
landsmálapólitíkinni, þar eru tveir
formenn, karl og kona.
Í Rojava, því héraði Norður-
Sýrlands þar sem Kúrdar eru ráð-
andi er þessi pólitíska hugsun í há-
vegum höfð, jafnrétti kynjanna og
áhersla á samstjórn fólks, sem á sér
mismunandi bakgrunn í trúarlegu
og félagslegu tilliti. Eflaust eru
brotalamir í framkvæmdinni en
markmiðið er þetta.
Frá þíðu til harðstjórnar
Sjálfur minnist ég þess að sækja
risastóran fjöldafund í Diyarbakir,
höfuðstað Kúrda í suðaustanverðu
Tyrklandi í byrjun árs 2014. Tónn-
inn í ræðum manna á þeim fundi
þótti mér harður en þegar ræðurnar
voru þýddar, þar á meðal boðskapur
Öcalans, heyrði ég að hann var fyrst
og fremst friðsamur: Verum hug-
rökk og semjum! Það voru skila-
boðin.
Þetta var á tíma þíðu í sam-
skiptum Kúrda og stjórnvalda í
Ankara en hún skilaði Kúrdum vax-
andi árangri í kosningum. Í kosning-
unum í júní 2015 fengu Kúrdar
11,2% atkvæða en þröskuldur til að
koma mönnum á þing er 10%. Við
þetta féll meirihluti Erdogans for-
seta sem við svo búið venti sínu
kvæði í kross og hóf nú ofsóknir á
hendur Kúrdum með tilheyrandi
pólaríseringu í samfélaginu.
Hver er glæpurinn?
Athyglisvert er að fangelsanir á
undanförnum misserum beinast
fyrst og fremst að fólki sem drýgt
hefur þann glæp að hvetja til samn-
inga og friðsamlegra lausna! Þetta á
við um opinbera starfsmenn, sem
eru þessarar skoðunar og hafa látið
hana í ljósi, fréttafólk, fólk úr dóms-
kerfinu og heilbrigðisstarfsmenn,
svo nefndar séu stéttir sem að und-
anförnu hafa sætt sérstökum of-
sóknum.
Merki ofsókna
Þegar ég kom til Tyrkalands í
febrúar 2017, að þessu sinni í svo-
kallaðri Imrali-sendinefnd að krefj-
ast þess að pólitískir fangar yrðu
látnir lausir og einangrun Öcalans á
Imrali-eyju rofin, þá var öðru vísi
um að litast en í upphafi árs 2014.
Nú hafði drjúgur hluti hinnar æva-
fornu Diyarbakir-borgar, sem verið
hafði á minjaskrá Sameinuðu þjóð-
anna, verið jafnaður við jörðu og
víða mátti sjá ummerki hrikalegrar
eyðileggingar og ofsókna.
Að tala máli mannréttinda
Þegar þessi grein birtist er ég á
leið til Tyrklands, samkvæmt sömu
formúlu og í Imrali-heimsókninni
árið 2017, að tala máli mannrétt-
inda. Ég hef fyrir hönd hópsins, sem
ég er hluti af, óskað eftir fundi með
dómsmálaráðherra Tyrklands, Ab-
dulhamid Gül, og jafnframt beðið
um að fá að heimsækja Imrali-eyju.
Engin svör hafa borist við þessu er-
indi.
Við stefnum hins vegar á að hitta
fulltrúa mannréttindasamtaka,
verkalýðshreyfingar, stjórnmála-
samtaka, dóms- og réttarkerfis, fjöl-
miðla og síðan einnig fólk sem er í
mótmælasvelti gegn mannréttinda-
brotum og ofbeldi.
Við munum á miðvikudag halda til
Diyarbakir og freista þess að hitta
þar Leylu Güven, verði hún þá enn á
lífi.
Eftir Ögmund
Jónasson » Athyglisvert er að
fangelsanir á undan-
förnum misserum bein-
ast einkum að fólki sem
drýgt hefur þann glæp
að hvetja til samninga
og friðsamlegra lausna!
Ögmundur
Jónasson
Höfundur er fyrrverandi dómsmála-
og mannréttindaráðherra.
Á leið til Tyrklands