Dagblaðið Vísir - DV - 02.08.2019, Blaðsíða 30

PRESSAN30 2. ágúst 2019
Ótrúleg sjö ár Julians Assange í sendiráði Ekvador
n Hvað gerði Assange allan þennan tíma í fangelsinu? n Var hann aðeins verkfæri í höndum Rússa?
Kristján Kristjánsson
ritstjorn@dv.is „Framundan er
barátta Assange
gegn framsalskröfu frá
Bandaríkjunum, en það
verður líklegast harðasta
orrusta ævi hans.
Þ
ann 11. apríl síðastliðinn
gat Julian Assange,
stofnandi Wikileaks, ekki
lengur komist undan
armi breskra laga. Hann hafði
þá dvalið í sendiráði Ekvador í
London í sjö ár. Þar hafðist hann
við í tveimur litlum herbergjum
í hinu fína Knightsbridge-hverfi.
Þegar fjölmiðlamenn fylgdust
með breskum lögreglumönnum
bera Assange út sáu þeir að því
er virtist eldgamlan mann bor-
inn á börum en Assange er að-
eins 47 ára. Hann var með hvítt
úfið hár, mikið grátt skegg og allt
að því brjálæðislegt augnaráð.
Kannski ekki að furða eftir sjö ára
innilokun.
Assange leitaði skjóls í sendi-
ráðinu eftir að hann var sakað-
ur um kynferðisbrot í Svíþjóð.
Sænsk yfirvöld óskuðu eftir að
fá hann framseldan en Assange
leitaði skjóls í sendiráðinu áður
en bresku lögreglunni tókst að
hafa hendur í hári hans því hann
óttaðist að verða framseldur til
Bandaríkjanna, en þar á hann
þunga refsingu yfir höfði sér fyrir
að hafa birt bandarísk leyniskjöl.
Ef hann verður framseldur til
Bandaríkjanna gæti hann hlotið
lífstíðarfangelsisdóm.
Assange á harða baráttu fyr-
ir höndum við að berjast gegn
framsali til Bandaríkjanna. Hann
situr nú í Belmarsh-fangelsinu
í London en hann var dæmd-
ur í eins árs fangelsi fyrir að hafa
brotið gegn skilyrðum þess að
vera látinn laus gegn tryggingu.
Bandarísk yfirvöld vilja fá hann
framseldan vegna þáttar hans
í að birta leynigögn frá banda-
rískum stjórnarerindrekum og
varnarmálaráðuneytinu árið
2010. Meðal þessara gagna var
myndband sem sýnir áhöfn
bandarískrar orrustuþyrlu skjóta
fjölda óbreyttra borgara í Írak.
Málið vakti alþjóð- lega hneyskl-
un og var mikill álitshnekkir fyr-
ir Bandaríkin. Þessi gögn fékk
Wikileaks frá Chelsea Manning
(sem hét þá Bradley Manning)
sem starfaði sem sérfræðingur
hjá Bandaríkjaher.
Í Svíþjóð stendur rannsókn
yfir á kæru á hendur Assange fyrir
nauðgun en hann er sakaður um
að hafa nauðgað konu og brotið
kynferðislega gegn annarri þegar
hann var í heimsókn í Stokk-
hólmi. Rannsókn málanna hafði
verið hætt en eftir að stjórnvöld
í Ekvador gáfust upp á Assange
og heimiluðu bresku lögreglunni
að fjarlægja hann úr sendiráðinu
hófst rannsókn á nýjan leik.
Flúði í sendiráðið
Það var í júní 2012 sem Assange
taldi öryggi sínu svo ógnað eft-
ir birtingu skjalanna frá Mann-
ing að hann leitaði skjóls í sendi-
ráði Ekvador. Það kynti undir
ótta hans að hann taldi líklegt
að Svíar myndu framselja hann
til Bandaríkjanna ef hann yrði
framseldur til Svíþjóðar vegna
kynferðisbrotamálanna sem
hann hefur stöðu grunaðs í.
Stjórnvöld í Ekvador tóku honum
vel og sögðust vilja leggja sitt af
mörkum til að vernda tjáningar-
frelsið. Þetta verður þó að skoða
í ljósi þess að Rafael Correa, for-
seti Ekvador, var á þessum tíma
mjög gagnrýninn á Bandaríkin.
Ætlunin var að Assange færi síð-
an til Ekvador en það gekk ekki
eftir því bresk yfirvöld tilkynntu
að þau myndu handataka hann
um leið og hann yfirgæfi sendi-
ráðið og því sat Assange fastur
þar næstu sjö árin.
En hvað gerði Assange allan
þennan tíma í fangelsinu? Því
reyndi CNN nýlega að svara í
ítarlegri umfjöllun um málið.
Sjónvarpsstöðin komst yfir ýmis
skjöl varðandi dvöl Assange í
sendiráðinu en úr þeim má lesa
eitt og annað athyglisvert.
Stjórnstöð Wikileaks
Samkvæmt skjölunum þá fékk
Assange að breyta þeim fáu
fermetrum sem hann hafði til
umráða í stjórnstöð Wikileaks og
starfsemi samtakanna á heims-
vísu. Hann er sagður hafa átt í
nánu samstarfi við rússneska
tölvuþrjóta um birtingu mörg
þúsund tölvupósta, skjala og
annarra gagna sumarið 2016
þegar baráttan vegna forseta-
kosninganna í Bandaríkjunum
stóð sem hæst. Þessi gögn komu
sér mjög illa fyrir Hillary Clinton
sem atti kappi við Donald Trump
um forsetastólinn.
Assange fékk marga pakka
senda í sendiráðið en þeir inni-
héldu skjöl, líklegast tölvupósta
og annað sem tölvuþrjótar höfðu
komist yfir. Það voru menn með
hárkollur og í dulargervi sem
komu með þessar sendingar.
CNN segir þessa menn hafa ver-
ið sendla. Hann hafði frjálsan að-
gang að gestalista sendiráðsins
og hann kaus að fara með fólk
inn á kvennasalernið þegar hann
þurfti að ræða við það en þar inni
voru engir hljóðnemar eða eft-
irlitsmyndavélar. Margir Rússar
eru sagðir hafa heimsótt hann.
CNN gerir eiginlega meira en
að gefa í skyn að hluti af stolnu
gögnunum um Demókrataflokk-
inn hafi verið settur á netið frá
sendiráði Ekvador í London. Það
hafi þannig verið Assange sjálf-
ur sem ýtti á „send“-takkann og
birt efnið sem olli Hillary Clinton
svo miklum vandræðum en vakti
gleði Donalds Trump.
„Ég elska Wikileaks,“ hrópaði
hann á framboðsfundum sínum
á þessum tíma.
Tengsl við Rússland
Gögn CNN styðja við margt af því
sem Robert Mueller, sérstakur
saksóknari, segir í skýrslu sinni
um hugsanlegt tengsl forseta-
framboðs Donalds Trump við
Rússa í kosningabaráttunni 2016.
Birting Wikileaks á 20.000 skrám
og skjölum sumarið 2016 er mik-
ilvægur hluti skýrslunnar sem
var birt fyrr á þessu ári. CNN fékk
einnig aðgang að mörg hund-
ruð skýrslum um eftirlit og hler-
anir í sendiráði Ekvador en það
var spænska öryggisfyrirtæk-
ið UC Global sem gerði þessar
skýrslur fyrir ríkisstjórn Ekvador.
Skýrslurnar veita ítarlegt yfir-
lit um hvernig Assange varði
dögum sínum í sendiráðinu og
hvernig hann lét tímann líða. Í
þeim kemur meðal annars fram
að Assange hafi margoft fengið
rússneska gesti og einnig hafi vel
þekktir tölvuþrjótar á borð við
hinn þýska Andy Müller-Magu-
hn heimsótt hann en hann kom
12 sinnum í sendiráðið.
Heilsar blaðamönnum Julian Assange á leið fyrir rétt í Westminster í London.
Mynd: Getty Images
Frelsið Assange Julian Assange á marga
stuðningsmenn. Mynd: Getty Images