Skessuhorn - 07.03.2007, Blaðsíða 24

24
MIÐVIKUDAGUR 7. MARS 2007
^nÖSUIU/.-
4t
H
Lokakveðja fitá Malawí
Gleðistundir voru líka til. Hér eru malavísk böm með púsluspil sem þeim var gefið.
Þá höfum við lokið starfi okkar
hér í Malawí. Oheppnin hefur
reyndar elt okkur síðustu vikur þar
sem bfllinn sem keyrir okkur í vinn-
una bilaði og við þurftum því að
sitja heima í þónokkra daga þar sem
ekki fékkst nýr bíll. Við höfum þó
reynt að gera gott úr þessum dög-
um og reynum að dunda okkur við
að kenna börntun nágrannanna að
spila, fórum á akurinn og fleira.
Við höfum verið í verkefiii sem
nefnist „Home Based Care“ og er
nokkurs konar heimahjúkrun fyrir
einstaklinga med HIV og aldraða í
litlum þorpum hér í sýslunni þar
sem við búum. Það hafa einnig ver-
ið settar upp móttökur í kirkjum og
undir berum himni þar sem við
sinnum þorpsbúum. Margir skjól-
stæðingar okkar eru þó ekki alvar-
lega veikir, sem betur fer, en vilja
hinsvegar hitta hvítu hjúkrunar-
fræðingana og láta þá líta á sig. Við
höfum því oft skoðað um 50 skjól-
stæðinga á einum degi. Við höfum
aðeins verkjalyf og malaríulyf og
verðum því oft að ávísa lyfjum fyrir
skjólstæðinga okkar og senda þá í
bæinn að kaupa þau. Við skrifum
einnig tdvísunarbréf og sendum á
sjúkrahús til ffekari rannsókna þyki
okkur þörf á. Við höfum skoðað
sjúklinga hér sem að okkar mati
þyrftu að taka lyf daglega, t.d. sjúk-
lingar med flogaveiki, hjartasjúk-
dóm o.s.frv. en vegna fátæktar hafa
þeir ekki efni a lyfjum eða að fara á
sjúkrahús. I Malawí er öll þjónusta
á ríkisreknum sjúkrahúsum frí, en
þar eru lyf oft af skornum skammti.
Hins vegar þarf að greiða fyrir alla
þjónustu og lyf á einkareknum
sjúkrahúsum og heilsugæslustöðv-

•»
Maðurinn hafðifengið æxli í háls og var orðinn lamaður. Við gátum ekkert annað en gefið honum verkjalyf.
Rætt við íbúana.
um en þar er yfirleitt betri aðgang-
ur að lyfjum. Við sáum t.d. mann
sem hafði fengið heilablóðfall fyrir
tveimur árum og hafði aðeins tekið
lyf sín í mánuð eftir að hann kom
heim því honum hafði verið
skammtaðar mánðarbirgðir. Hann
hafði síðan ekki haft efni á að end-
urnýja lyfjaskammtinn. Við þurfum
oft að bíta á jaxlinn til að seilast ekki
ofan í vasa eða veski þegar aðeins
vantar 50-100 krónur uppá að fólk
geti fengið þau lyf sem það vantar.
Við sáum líka eldri mann sem var
með æxli í hálsliðunum og var því
orðinn lamaður í öllum útlimum.
Hann lá á bastmottu á gólfinu í
moldarkofanum og fjölskyldumeð-
limir hugsuðu um hann eftir bestu
getu. Það eina sem við gátum gert
fyrir hann var að gefa honum
verkjalyf sem við höfðum meðferð-
is (Panodil) og ráðleggja ættingjum
varðandi aðhlynningu hans. Okkur
varð strax hugsað til fínu sjúkrastof-
anna á Islandi þar sem hann fengi
þau lyf og aðhlynningu sem hann í
raun þyrfd. Við fáum einnig fréttir
af skjólstæðingum sem við höfum
séð og meðhöndlað og hafa síðan
dáið. Það er alltaf erfitt að fá þær
fféttir en við vitum að við getum
víst ekki hjálpað öllum. Við höfum
lært heilmikið af að heimsækja fólk
í þorpin þar sem við trúum oft ekki
að fólk búi í svona hrörlegum hús-
um eða liggi fárveikt á gólfinu í
reykmettuðum eldhúsum. Þrátt
fyrir fátækt er þó alltaf tekið jafn vel
á móti okkur, okkur boðið uppá
gosdrykki eða hádegismat í þakkar-
laun og allir vilja heilsa okkur og
spjalla við okkur.
Við höfum einnig tekið þátt í
HIV fræðsludögum þar sem íbúar
eru ffæddir um sjúkdóminn með
leikþáttum, ræðum og söng. Þar er
einnig hefðbundinn trumbusláttur
og þjóðdansar. Þar sem við erum
einu hvítu starfsmennirnir í þessu
verkefni sitjum við í heiðurs-
stúkunni á skemmtunum og erum
ávarpaðar í hverri ræðu og kynntar
sérstaklega. Okkur fannst þetta
mjög óþægilegt í fyrstu en höfum
nú vanist því að horft sé á okkur
uppá sviði allan daginn.
Nú erum við lagðar af stað heim
og erum staddar í Zambiu þegar
þetta er skrifað. Við höfum ákveðið
að fara í gegnum 5 nágrannalönd
Malawí á leiðinni heim og reyna að
skoða markverðustu staðina í þeim.
Við komum til með að sakna
Malawí heilmikið þrátt fyrir að lífið
þar hafi gengið upp og ofan og telj-
um síðustu mánuði hafa gefið okk-
ur dýrmæta reynslu sem við komum
til með að búa að alla ævi.
Fríða Björk Skúladóttir
Asta Rut lngimundardóttir
Bjamheiður Böðvarsdóttir.

Bændur og neytendur
Umræður um málefhi bænda hafa
ætíð verið fyrirferðamiklar í íslensku
samfélagi. A síðusm misserum hafa
þær einkennst af mikilli hörku og á-
kveðinni niðurlægingu í garð bænda,
þá sérstaklega í kjölfar umræðu um
hátt matvælaverð og ekki síst þegar
nýr sauðfjársamningur var kynntur á
dögunum. Umræðurnar hafa oft
verið á þá leið að bændtun og neyt-
endum er stillt upp sem andstæðum
pólum þar sem bændur eru úthróp-
aðir á torgum og á pólitískum vett-
vangi af fólki sem vill afnema vernd-
artolla og hætta styrkjum til þess að
glæða vonir neytenda um lægra
vöruverð.
Eru bændur neytendur?
Ekki þarf að fara löngum orðum
að skilgreina neytendamarkað til
þess að átta sig á þeirri þröngsýni og
þeim villigötum sem þessi umræða
er á. Að stilla bændum og neytend-
um upp sem andstæðum pólum er
eingöngu gert í póhtískum tilgangi
sem verður að teljast ósmekklegt at-
hæfi sem gæti kostað þjóð okkar
mikinn skaða til lengri tíma. Til þess
að ffamleiða landbúnaðarafurðir eru
bændur neytendur á mörgum mörk-
uðum og má þar nefna eldsneytis-
markað, tryggingamarkað, fjár-
magnsmarkað, byggingavörumark-
að, flutningsmarkað að ógleymdum
matvælamarkaði.
Leið til að lækka verð á
landbúnaðarvörum
Þeir markaðir sem taldir voru upp
hér að ffaman hafa margir verið á-
þreifanlega í umræðunni fyrir sam-
ráð, fákeppni og óvirka samkeppni.
Það ástand skilar sér beint inn í verð
á landbúnaðarvörum vegna kostnað-
aruppbyggingar þeirra vara. Neyt-
endur á þessum mörkuðum geta
með neysluhegðun sinni haft mikil
áhrif á hvernig samkeppni og verð-
lag þróast. Stærstu byggðarkjamarn-
ir, t.d. suðvesturhornið getur valið
úr fyrirtækjum með sömu eða svip-
aða vöra og þjónustu og verslað þar
sem hagstæðast er hverju sinni. Höf-
uðborgarsvæðið er því verðleiðandi
fyrir landið í heild og er landsbyggð-
in töluvert bundin af því hvernig
samkeppni þróast á því svæði. Það er
því augljós leið til lækkunar á land-
búnaðarvörum að bændur geti í
kjölfar virks markaðar notið lægra
vöru- og þjónustu verðs en áður.
Niðurstaða
Með ógætinni umræðu hefur
bændum og neytendum verið stillt
upp sem andstæðingum en ekki
samherjum. Bændur eru neytendur
þar sem ffamleiðsla þeirra byggist
upp á aðföngum af mismunandi
neytendamörkuðum. Neytendur á
höfuðborgarsvæðinu vega þyngst til
að koma á virkri samkeppni þar sem
val þeirra er fjölbreyttara en á öðr-
um landssvæðum. Aukin samkeppni
og heiðarlegir viðskiptahættir leiða
til lægra vöruverðs sem skilar sér í
lækkun rekstrarkostnaðar hjá
bændum og eykur möguleika þeirra
á að lækka afurðaverð til neytenda.
Lokaorð
Sú pólitíska umræða sem sam-
fylkingin hefur leitt og byggist á því
að afnema vemdartolla og að hætta
að styrkja innlendan landbúnað er
gerð til þess að reka fleyg á milli
höfuðborgarsvæðisins og lands-
byggðarinnar.
Ekki ætla ég að
fara út í ítarlega
framtíðarspá
íslensks land-
búnaðar ef þau
stjórnmálaöfl sem þetta boða ná
ffamgangi, en tel þó að varleg áætl-
um kalhst útrýming landbúnaðar á
Islandi, það er einungis hægt að ríf-
ast um hversu langan tíma það tek-
ur. I mínum huga telst það
ósmekkleg aðför að heilli stétt í
landinu og vinnur algerlega gegn
því grundvallaratriði íslensks sam-
félags að hér búi, í sátt og samlyndi,
ein þjóð í einu landi.
Vdldimar Sigurjónsstm
Höfundur skipar 3. sati á lista
Framsóknarflokksins í NV-kjördæmi.
I