Skessuhorn - 13.04.2016, Blaðsíða 26

MIÐVIKUDAGUR 13. APRÍL 201626
Vísnahorn
Fyrir margt löngu voru
B i skups tungnamenn
á ferð að vorlagi eða
snemmsumars og höfðu
þá fest vélknúinn fararskjóta sinn í aurdrullu
sem þekktist stundum til sveita á þeim árum
og þekkist jafnvel enn. Varð þeim fyrst fyrir
að vekja upp einbúa einn ljóðelskan sem mik-
ið yndi hafði af söng og var hans uppáhalds-
lag sálmurinn ,,Ó syng þínum Drottni.“ Að
aflokinni veigamikilli viðkomu þar vöktu þeir
upp Kristinn bónda í Borgarholti og ómaði þá
enn sálmasöngurinn í brjóstum þeirra og radd-
böndum. Varð Kristni að orði er hann lauk upp
dyrum:
Nú er ekki nóttin löng,
nú er ljúft að muna.
Loftið fyllist sálmasöng
við sólaruppkomuna.
Meðan bændur sunnan Akrafjalls ráku fé sitt
til afréttar fram á Grafardal var það eitt vor að
þeir komu við á heimleið hjá Sveinbirni Bein-
teinssyni sem hefur þó líklega ekki verið orðinn
allsherjargoði á þeim tíma. Einhverja brjóst-
birtu höfðu þeir félagar og lá ekki illa á mönn-
um en kveðja Sveinbjarnar hljóðaði svo:
Ungur dagur hægt og hljótt
heim að dyrum gengur.
Þó er eins og þessi nótt
þyrfti að endast lengur.
Það komu nú stundum hérna í dentíð næt-
ur sem hefðu gjarnan mátt endast aðeins leng-
ur eða svo þótti manni þá. Bjarni Gíslason orti
þessa um framtíðarhorfur sínar á þeim tíma-
punkti:
Ófarin mun ævin lík,
engu skal þó kvíða,
meðan ég á ferðaflík
og frískan klár að ríða.
Það ég best veit bjó Bjarni um tíma á Lang-
árfossi og mun þá hafa gert þessa sjálfslýsingu:
Bjarni á Fossi fer á kreik
fær í hrossakaupin,
fær sér koss í lausaleik,
lætur gossa á staupin.
Þessi vísa er líka eftir Bjarna um einhvern
sem honum hefur fallið hóflega vel við:
Illt er að finna eðlisrætur,
allt er nagað vanans tönnum.
Eitt er víst, að fjórir fætur
færu betur sumum mönnum.
Hlutirnir taka ævinlega stöðugum breyt-
ingum og það eina sem ekki breytist er að allt
breytist. Nú á föstudaginn langa kvað Guð-
mundur Þorsteinsson um páskahátíðina:

Leitar á huga okkar enn
atvik á Hausaskeljastað.
Herrans pínu nú minnast menn
með því að éta súkkulað.
Næstu vísu veit ég ekki meira um en að hún
var merkt Kr.Bj. sem gæti þýtt Kristinn Bjarna-
son en líka margt annað. Breytir því ekki að
visan er góð:
Þér ég treysti, þú mér brást,
þú sem veist hið sanna.
Þú hefur breyst, mín æskuást,
í eldi freistinganna.
Einhvern tímann var ort og að mig minnir
eignað Sigurði Breiðfjörð. Jafnvel fleirum.
Það er vandi að velja sér
víf í standi þrifa.
En ólánsfjandi ef illa fer
í því bandi að lifa.
Það mun hafa verið Björn Gestsson sem orti
þessa en ekki veit ég um tildrög hennar að öðru
leyti:
Grýttri lífs á leiðinni
lukkuvonum skerður,
hjónabands á heiðinni
haftsár margur verður.
Káinn gamli orti og er að minnsta kosti jafn-
satt og þegar vísan var framleidd. Ef ekki sann-
ara:
Yrkja stöku þarf um það,
svo þjóðin skilji: – bara
sinni köku eldi að
allir vilja skara.
Ætli það gildi þá ekki sama lögmál um þessa
eftir Skarphéðin Einarsson:
Sá sem aldrei krækti kló
í kjaftbita frá hinum
horaður við hungur bjó,
hafði fátt af vinum.

Ekki er ég svo fróður að geta sagt af hvaða
tilefni Páll Ólafsson orti eftirfarandi en það
er oft heldur til gagns að vinna mál fyrir rétti.
Skítt með einhvern sannleika:
Betur fór hann Bósi sór
og brúkaði stóra vitið.
Gerir minnst, ef málið vinnst,
þó mannorðið sé skitið.
Það er orðin töluvert breytt öll meðhöndl-
un á sauðfé og svosem flestum skepnum frá
því sem var og ekki líkur á að vorharðindi valdi
álíka tjóni og hjá forfeðrum okkar þó óþæg-
indin séu að sjálfsögðu veruleg. Það hefur ver-
ið heldur leiðinlegt hret þegar Baldvin Jóns-
son skáldi kvað:
Blómin hrynja banasjúk,
brim við drynja strendur.
Það er kynja frost og fjúk,
féð í brynjum stendur.
Mörgum þeim sem sinntu fjárgæslu á sín-
um yngri árum eru þær stundir kærar og eft-
irminnilegar. Vilja leita á hugann þegar árun-
um fjölgar. Ekki veit ég hver orti eftirfarandi
en vísan er jafngóð fyrir því:
Oft mig dreymir dagana,
dali, gil og bala,
þar sem heima um hagana
hljóp ég til að smala.
Hvernig sem allt nú veltist í heimi hér er
yfirleitt skárra að vera í sæmilegu skapi. Stund-
um gengur það að vísu misvel en það má þó
alltaf reyna enda kvað Jón Sigurðsson sýslu-
maður:
Beri maður létta lund
linast rauna tetur,
eigi hann bágt um eina stund
aðra gengur betur.
Skarða-Gísli þótti góður hagyrðingur á sinni
tíð og fæstum ofgott að verða fyrir barðinu á
honum, þegar hann var í vísnahug, enda flest-
um beiskyrtari. Einu sinni kvað hann um
mann, sem flutti sig búferlum:
Burtu hrókur flæmdist flár,
forláts tók á bænum;
þó að klókur þerði brár
það voru krókódíla-tár.
Stöðugt er nú eitthvað að gerast í ástarlífinu
hjá unga fólkinu, já og því eldra líka. Ætli væri
ekki við hæfi að fá smá sýnishornalimru frá
Sigrúnu Haraldsdóttur. Virðist sem umrædd-
ur ástamálafrömuður hafi fengið sér ýmis sýn-
ishorn af ástinni:
Fyrst var hann Sammi með Sollu
síðan með Jónu og Kollu
þarnæst með Stínu,
Þuru og Línu
en giftist svo Gauja’ennar Ollu.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Fyrst var hann Sammi með Sollu - síðan með Jónu og Kollu
Snorrastofa í Reykolti býður til fyr-
irlestrar næstkomandi þriðjudag 19.
apríl kl. 20:30 í bókhlöðu stofnunar-
innar. Það er Kristín Á. Ólafsdóttir
kennari við Menntavísindasvið Há-
skóla Íslands, sem flytur fyrirlestur-
inn, „List og verkgreinar í grunn-
skóla: Nauðsyn eða afgangsstærð?“
Hún byggir þar á rannsókninni
Starfshættir í grunnskólum við upp-
haf 21. aldar sem gerð var á 20 ís-
lenskum grunnskólum í fjórum sveit-
arfélögum. Rannsóknin kom út í árs-
lok 2014 og að henni unnu á þriðja
tug fræðimanna við Háskóla Íslands
og Háskólann á Akureyri. Fyrirlesar-
inn skoðaði sérstaklega, ásamt fleir-
um í rannsóknarhópnum, list- og
verkgreinar í skólunum og í þeirri at-
hugun voru viðhorf nemenda, starfs-
manna og foreldra til námsgrein-
anna könnuð. Í fyrirlestrinum verð-
ur einnig sagt frá öðrum nýlegum
rannsóknum á list- og verkgreinum
í íslenskum grunnskólum. Gildi og
markmið greinanna verða rædd og
einnig litið aftur um rúma öld til að
rifja upp það sem forkólfar í skóla-
málum sögðu þá um menntun hug-
ar og handa. Þeir sem gengu í barna-
skóla upp úr miðri síðustu öld kann-
ast kannski við að þessar greinar hafi
verið kallaðar „aukagreinar“. Getur
verið að þess gæti enn í viðhorfum
foreldra grunnskólabarna og jafnvel
innan skólanna?
Kristín Á. Ólafsdóttir er búsett í
Véum í Reykholti og er kennari við
Menntavísindasvið Háskóla Íslands.
Þar kennir hún meðal annars verð-
andi kennurum leiklist í skólastarfi
og tjáningu í töluðu máli. Kristín
er menntaður leikari frá Leiklistar-
skóla Leikfélags Reykjavíkur og hef-
ur bæði leikið og leikstýrt auk þess
að vinna við dagskrárgerð í sjónvarpi
og útvarpi. Hún lauk meistaranámi
í uppeldis- og menntunarfræði frá
Háskóla Íslands 2007.
Segja má að fyrirlesturinn sé upp-
taktur að listavori ungu kynslóðar-
innar, en þriðjudaginn 3. maí næst-
komandi verður haldin barnamenn-
ingarhátíð í Reykholti. Þar verð-
ur skapaður vettvangur fyrir afrakst-
ur skapandi vinnu nemenda í grunn-
skólum héraðsins, sem tengist Snorra
Sturlusyni og samtíð hans. Nemend-
ur fylgja vinnu sinni sjálfir úr hlaði
og býðst einnig að eiga stefnumót við
ýmis konar verkstæði og vinnu, sem
tengjast þessum tíma.
Þessi fyrirlestur var á dagskrá
Snorrastofu í febrúar síðastliðnum
en var þá frestað af óviðráðanlegum
orsökum. Að venju er aðgangur að
fyrirlestrinum 500 krónur og boðið
verður til kaffiveitinga og umræðna
að honum loknum.
-fréttatilkynning
Fjallar um list- og verkgreinar
á fyrirlestri í Snorrastofu
Kristín Á Ólafsdóttir í Véum.
„Það er búið að vera brjálað að
gera í vetur,“ segir Gísli Ólafsson
skipstjóri og eigandi á hvalaskoð-
unarbátnum Láka II frá Grundar-
firði. Hann var staddur með hóp
af ferðafólki á bryggjunni í Ólafs-
vík þegar fréttaritari hitti hann að
máli um helgina. „Jú, þetta er búið
að vera meira en ég bjóst við,“ seg-
ir Gísli. „Þetta er síðasta vikan eins
og er því frá apríl og fram í miðj-
an maí er lítið um ferðamenn hér á
Snæfellsnesi. Skólafríin eru búinu
erlendis og því ekki annað að gera
en að stoppa í smá tíma,“ seg-
ir Gísli um leið og hann aðstoðar
ferðamenn í kuldagallana sem þeir
klæðast jafnan þegar þeir eru um
borð í Láka.
„Það pusar um þá þegar þeir
setjast um borð og við siglum út
og því gott að hafa góða galla. Við
erum með nærri fullbókuð í þessa
hvalaskoðun í vetur en núna í þess-
ari ferð eru um borð 26 farþegar,
en það er minnsti fjöldi sem við
höfum farið með hingað til á þessu
ári,“ bætir Gísli við.
Aðspurður segir hann að það
fari eftir veðri hvort farið sé í ferð-
irnar frá Ólafsvík eða Grundar-
firði. Þennan dag var blíða þann-
ig að þá var siglt frá Ólafsvík. Gísli
segir að lokum að lítið sé um stór-
hveli á þessum árstíma og mest
sjái þeir háhyrninga núna. Ferð-
irnar taka þrjá tíma og er stutt að
fara. „Við förum út á víkina og svo
að Öndverðanesi ef svo ber und-
ir,“ sagði Gísli og þar með var látíð
úr höfn og siglt á vit ævintýranna í
blíðskaparveðri.
af
Búið að vera brjálað að gera í hvalaskoðun
Gísli Ólafsson aðstoðar ferðamenn í hlífðargallana.
Farþegar að koma sér fyrir um borð í Láka II.