Heimsmynd - 01.04.1993, Síða 38

var ekki lengur vært vegna þess klandurs sem hann var kominn í í
Harlem flúði hann til Boston og í þetta sinn á náðir Shortys, gamla
vinar síns. Ella systir hans óttaðist hálfpartinn þennan óheflaða
guðleysingja, sem henni fannst Malcolm orðinn. „Jafnvel Shorty
var brugðið en ég fékk að búa hjá honum,“ segir Malcolm í
ævisögu sinni. „Eg var eins og dýr, reykti maríúana og hlustaði á
plötur þær fáu stundir sólarhringsins sem ég var ekki í móki. Það
var ekki fyrr en ég komst í kókaín á götum Roxbury að ég fékk
áhuga á að taka mér eitthvað fyrir hendur. Blekking kókaínsins
gerir það að verkum að neytandanum finnast honum allir vegir
færir. Hvorki tími né rúm hindrar mann. „Kókaínneyslan kostaði
Malcolm um 20 dali á dag og hann þurfti aðra 5 dali fyrir sígarett-
um og maríúana en hann reykti fjóra pakka daglega. Til að sjá fyrir
þessum þörfum ákvað Malcolm að skipuleggja ránsferðir í
mannlaus hús. Hann fékk félaga sína Shorty og Rudy í lið með sér
ásamt Sophiu og yngri systur hennar. Hvítu stúlkumar gátu farið
inn í auðmannahverfin án þess að vekja eftirtekt sem blökkumenn-
imir gátu ekki. Til að tryggja sess sinn sem leiðtoga í þessu þjófa-
gengi fór Malcolm í rússneska rúllettu frammi fyrir hinum en
ekkert þeirra vildi taka þátt. Hann hleypti af einu sinni, tvisvar og
aftur og konumar hljóðuðu. „Eg vildi tryggja forystu mína með því
að sýna þeim að ég óttaðist ekki dauðann.“
ann óttaðist ekki dauðann, hvorki þá né síðar. Og það
leið ekki á löngu þar til hann stóð andspænis honum
á nýjan leik. Hann hafði farið með stolið úr í viðgerð
en eigandinn hafði verið svo forsjáll að tilkynna
þjófnaðinn til allra úrsmiða í borginni. Ursmiðurinn
beið eftir því að Malcolm greiddi fyrir viðgerðina
þegar óeinkennisklæddur lögreglumaður vatt sér að
honum. Hann hafði aðra höndina í vasanum og bað Malcolm að
ganga með sér inn í bakherbergi. A sömu stundu gekk blökku-
maður inn í búðina og lögreglumaðurinn dró þá ályktun á svip-
stundu að hann væri í slagtogi með Malcolm. Hann vatt sér að
blökkumanninum sem var að koma inn og sneri baki í Malcolm. En
Malcolm var vopnaður byssu og hefði hæglega getað skotið
lögreglumanninn. „Eftir á að hyggja held ég að Allah hafi verið
með mér þennan dag því ég skaut hann ekki og það bjargaði lífi
mínu. I stað þess benti ég þessum lögreglumanni á að ég væri
vopnaður og sagði: Gjörðu svo vel, hér er byssan mín. Ég gleymi
aldrei svipnum á þessum manni sem hét Sack. Hann var virkilega
„Rædduð þiö einhvern tíma við
Malcolm? Snertuð þið hann? Sáuð
þið bros hans?44
snortinn þegar hann áttaði sig á þeirri lífshættu sem hann hefði
getað verið í og viðbrögðum mínum. Skömmu seinna komu fleiri
lögreglumenn inn í búðina. Þeim hafði verið ætlað að koma Sack
til hjálpar kæmi eitthvað upp á. Malcolm hefði verið dauðans
matur hefði hann beint byssu að Sack. Það var einnig lán í óláni að
Malcolm var handtekinn á þessari stundu því eiginmaður Sophiu
hafði komist að sambandi þeirra og hugði á hefndir.
Þegar Malcolm var kominn í fangelsi, en þar var hann næstu sjö
árin, hvarflaði hugur hans oft til þessa örlagaríka dags. „Ég velti
því oft fyrir mér hvernig ég slapp frá dauðanum tvisvar þennan
sama dag og niðurstaða mín er sú að örlög manna séu skráð.“
Lögreglan pyntaði hann ekki við yfirheyrslur eins og vaninn var
við blökkumenn, sérstaklega þá sem gerst höfðu sekir um samræði
við hvítar konur, þótt ákæran lyti að þjófnaðinum en ekki sam-
bandi hans við Sophiu. Engu að síður fann Malcolm strax að það
vóg þyngst á vogarskálum ákæruvaldsins að þeir félagar hefðu
verið í sambandi við hvítar konur og ekki vændiskonur heldur vel
stæðar stúlkur úr efri miðstétt. Yfirheyrslan snerist fyrst og fremst
um þessi sambönd enda komst Malcolm að því löngu síðar að
venjuleg refsing fyrir fyrsta afbrot af þessu tagi var tvö ár en Shorty
og hann voru dæmdir í tíu ára fangelsi. Þar hófst nýr kafli í lífi
Malcolms sem eftir það gekk undir nafninu Malcolm X.
Fangavistin stóð í sjö ár. Fyrsta árið mundi hann varla eftir sér þar
sem hann var yfirleitt í vímu. Iðulega var hann settur í ein-
angrun og þá æddi hann um eins og dýr í búri og stóð fúkyrðabunan
út úr honum, aðallega bölvaði hann guði og Biblíunni. Fyrsti
maðurinn sem hann hitti í fangelsinu sem hafði jákvæð áhrif á hann
gekk undir nafninu Bimbi. Það var árið 1947. Bimbi sat inni fyrir
þjófnað. Líkt og Malcolm var hann hávaxinn, bronsleitur á hörund
og hafði yfir sér sérstaka áru. Bimbi talaði ekki götumál eins og
hinir blökkumennimir og aldrei áður hafði Malcolm kynnst því að
menn gætu haft fullkomið vald á umhverfi sínu með orðunum
einum saman eins og Bimbi. Jafnvel verðimir lögðu við hlustir
þegar Bimbi talaði. Bimbi var fastagestur á bókasafni fangelsisins
og honum féll strax vel við Malcolm. Hann ráðlagði honum að not-
færa sér bókasafnið og bréfaskóla fangelsisins. Malcolm hafði til
þessa dags álitið sig hálfgerðan djöful í mannsmynd, ekki bara
guðleysingja heldur Satan sjálfan, en það var nafnið sem hann gekk
undir í fangelsinu. Bimbi ræddi við hann um trúarbrögð og breytti
heimsmynd hans. Það var Bimbi sem ef til vill fyrstur allra benti
Malcolm á þær gáfur sem hann bjó yfir. Og Malcolm fór að iesa.
Um svipað leyti fóru systkini hans að tala um múhameðstrú við
hann en þau höfðu kynnst boðskap Elijah Muhammeds í Detroit.
Yngri bróðir hans Reginald fékk hann til að hlusta og íhuga í
fyrsta sinn á lífsleiðinni, það sem hann kallaði hina sönnu þekkingu
svarta mannsins. Þetta voru kenningar Elijah Muhammeds sem í
stuttu máli gengu út á það að hvíti maðurinn hefði heilaþvegið
svarta manninn árhundruðum saman. Upphaflega hafi svarti
maðurinn átt sér glæsta sögu og menningu en mesti glæpur
mannkynssögunnar hafi verið framinn þegar hvíti maðurinn fór til
Afríku, myrti og rændi og flutti þræla í hlekkjum á skipum til
Vesturlanda, milljónir blökkumanna, kvenna og bama. Síðan þá
hefðu blökkumenn verið firrtir sögulegum skilningi, uppruna
sínum, trú og menningu. Eftir einnar kynslóðar þrælahald hafi
hvíta manninum með nauðgunum tekist að skapa sinn eigin kyn-
stofn heilaþveginna múlatta sem höfðu engar rætur, þekktu ekki
einu sinni upprunaleg nöfn sín. Og hvíti maðurinn kallaði þann
svarta negra.
Malcolm skrifaði Elijah Muhammad úr fangelsinu og varð
steinhissa þegar hann fékk svarbréf undirritað af Sendiboða Allah.
Muhammad sagði honum í bréfinu að svarti fanginn væri tákn
kúgunar hvíta mannsins og leið hans til að halda blökkumönnum
undir oki fáfræði og í fátækt. Hann sendi Malcolm fimm dollara
seðil í fyrsta bréfinu og taldi í hann kjark. Næstu árin í fangelsi var
Malcolm óstöðvandi. Hann las tímunum saman, allt að fimmtán
klukkustundir á dag, og skrifaði gömlum félögum sínum bréf án
þess að hafa hugmynd um hvort þau næðu til þeirra. Hann skrifaði
meira að segja borgarstjóranum í Boston, ríkisstjóranum í
Massachusetts og Truman forseta Bandaríkjanna. En enginn þeirra
38
HEIMS
MYND