Heimsmynd - 01.04.1993, Qupperneq 70

Einarshús í Bolungarvík sem staðarkóngurinn
reisti sér árið 1966. Hús barna hans báru langt
afþví um íburð.
Guðfinnur Einarsson ásamt fjórum afbátum
Bolvíkinga fyrir um fimmtán árum.
stríðsárunum fóru bátamir smám saman að
stækka og ennfrekar eftir stríð. Árið 1946
kom Hugrún, 100 tonna bátur, og fleiri
smærri fylgdu í kjölfarið. Fyrsti síðutogar-
inn kom 1958 og fyrsti skuttogarinn 1975.
Einar sagði í æviminningum sínum:
„I stórum dráttum hafa bátaskiptin verið
þau að fyrst átti ég árabáta, síðan litla
súðbyrðinga sem voru fyrst 5-6 tonn, síðan
8-9 tonn og þeir síðustu 10-12 tonn. Þá
tóku við 40-50 tonna bátar, næst 100-150
tonna, þá 200-250 tonna og nú 250-500
tonna.“
afnframt þorskveiðum stund-
uðu bátar Einars Guðfinns-
sonar síldveiðar á sumrum og
var töluvert saltað á Siglufirði
og í Bolungarvík. Árið 1949
var reist Fiskmjölsverk-
smiðja Bolungarvíkur sem
síðar var breytt í síldarverk-
smiðju og loks stóra loðnubræðslu 1977.
Um tíma átti fyrirtækið flutningaskip sem
var í förum með síld og síldarafurðir.
Mál þróuðust smám saman þannig í
Bolungarvík að Einar Guðfinnsson átti
flest fyrirtæki staðarins eða hlut í þeim. En
hann stjórnaði ekki bara fyrirtækjum
sínum heldur flestum opinberum fram-
kvæmdum. Einar var í hreppsnefnd í 30 ár
og eftir að hann hvarf úr henni hafa
afkomendur hans jafnan átt fulltrúa í henni
og síðan bæjarstjórn eftir að kaupstaðurinn
var stofnaður. Einar var og formaður
flestra nefnda staðarins; skólanefndar,
sóknamefndar, rafveitunefndar og vatns-
veitu. Utan Bolungarvíkur sat hann á
Alþingi um tíma sem varamaður, var í
stjóm Skeljungs, Hafskips og fleiri
fyrirtækja, en öll nýttust þessi störf hans í
þágu Bolungarvíkur.
Sparisjóður Bolungarvíkur er stofnun
sem allir Bolvíkingar leggja peningana
sína í og þar hefur jafnan verið sú regla
viðhöfð að lána bæjarbúum til þess að
koma yfir þá húsnæði. I stjórn sparisjóðs-
ins hafa löngum verið í meirihluta ætt-
menn og venslamenn Einars. Hins vegar
hefur Landsbankinn, sem Bolvíkingar
leggja ekkert fé í, einkum lánað til atvinnu-
rekstrar staðarins. Þannig hefur sparifé
Bolvíkinga nýst til uppbyggingar í sjálfu
byggðarlaginu auk þess sem kemur frá
Landsbankanum. Verslun Einars Guð-
finnssonar hefur líka mjög verið innan
handar fólki að lána því byggingarefni og á
það sinn þátt í vinsældum staðarkóngsins
og glæsilegum húsbyggingum á staðnum.
Hann var forsjá staðarins og sá vel um
sína.
Tvennt var það sem þurfti að gera í
Bolungarvík til þess að hún ætti einhverja
framtíð fyrir sér. í fyrsta lagi þurfti að gera
þar höfn, sem virtist ofurmannlegt verk, og
hitt að koma staðnum í landsamband við
ísafjörð en til þess þurfti að ryðja veg um
Óshlíð sem var stórhættuleg skriðuhlíð
með hengiflugum á löngum köflum.
Árið 1911 var hafist handa um að reisa
brimbrjót til þess að hamla gegn ham-
förum náttúruaflanna en mannfólkið var
eins og litlir dvergar í viðureign við tröll er
það lagði til atlögu við þungar úthafsöld-
urnar. Brimbrjóturinn í Bolungarvík átti
það til að hverfa í hafið þegar minnst varði
og baráttan við að leggja hann jafnharðan
aftur, betri og stærri, tók tvo mannsaldra.
Einar Guðfinnsson var þegar orðinn
formaður hafnamefndar 1927 og gegndi
því starfi til 1957. Á þeim tíma var lagt
geysimikið fé í hafnargerð og er ekki vafi á
að Bolungarvíkurhöfn er með dýrustu
höfnum á landinu. Sem dæmi um þá sögu
alla, sem er stráð hrakföllum og sigrum á
70
víxl, er hægt að grípa niður í ævisögu
Einars:
„Sumurin 1945 og 1946 var unnið af
kappi við Brjótinn eins lengi fram eftir
hausti og veður leyfðu. Hann var lengdur
um 50 metra með því að setja niður við
enda hans 11 steinsteypt ker. Það var teflt á
of tæpt vað síðara sumarið með því að setja
niður öll kerin. Ég var orðinn hræddur um
að það ynnist ekki tími til að ganga frá
öllum kerjunum áður en fyrsta haustbrimið
skylli á og lét kalla saman hreppsnefndar-
fund til að ræða það hvort ekki væri rétt að
setja niður eins og 7 ker og ganga vel frá
þeim og láta hitt bíða næsta sumars.
Þessu fékk ég ekki ráðið og því fór sem
fór. Það munaði að vísu ekki nema einum
degi að ég held eða svo að það ynnist tími
til að loka kerjunum, en aðfaranótt þess
dags sem átti að steypa yfir kerin gerði
ofsalegt brim, braut kerin og kastaði öllu
grjótinu úr þeim inn í höfnina og lokaði
henni - tugir þúsunda tonna af grjóti
hrúguðust upp innaf Brjótnum og fyrir
framan lendinguna."
Þess skal getið að Einar Guðfinnsson
var í Reykjavrk þegar þetta gerðist og fékk
hann hafna- og vitamálastjórann með sér
vestur og gengu þeir Óshlíðina frá Isafirði
til Bolungarvíkur í norðangarra og erfiðu
göngufæri því að Einari var í mun að sýna
verkfræðingnum hvemig brimið gæti
orðið í Bolungarvík. Sigurður Bjamason
frá Vigur, alþingismaður, var helsti útveg-
unarmaður Einars á alþingi og var næstu
áratugi stöðugt veitt fjármagni í hafnargerð
á Bolungarvík og það var fyrst á áttunda
áratug aldarinnar sem höfnin var orðin
örugg fyrir báta í hvaða veðri sem var.
Óshlíðarvegurinn, önnur lífæð Bolvík-
inga, er líka mikið og dýrt mannvirki með
vegsvölum og hvers konar skriðuvömum.
HEIMS
MYND