Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2015, Blaðsíða 41

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 91. árg. 2015 39
ábyrgð á störfum sínum. Hann tekur þátt
í þróun þekkingar í hjúkrun og byggir
störf sín á rannsóknarniðurstöðum til
hagsbóta fyrir skjólstæðing.“
Krafan um viðhald þekkingar kemur
skýrt fram í lögum en ekki er um
neina eftirfylgni að ræða né viðurlög ef
heilbrigðisstarfsmaður sinnir ekki þessari
kröfu. Siðareglurnar undirstrika þessa
kröfu með því að höfða til siðferðis okkar
og ábyrgðar, en þar er ekki kveðið á
um nein viðurlög ef ekki er farið eftir
þeim. En þó engin séu viðurlögin er
það samt skylda hjúkrunarfræðinga,
bæði lagaleg og siðferðileg, að viðhalda
þekkingu sinni og er ábyrgðin fyrst og
síðast hjúkrunarfræðinganna sjálfra sem
fagstéttar.
Stöðug fagleg þróun er talin sífellt
mikilvægari. Í tilskipun Evrópu sambands­
ins (ESB) 55/2013 um faglega menntun
og hæfi er að finna ákvæði um stöðuga
faglega þróun (e. continuous professional
development) hjúkrunarfræðinga og
annarra heilbrigðisstétta. Tilskipun
55/2013 er uppfærsla á samskonar
tilskipun frá árinu 2005 (36/2005). Hún er
tilkomin vegna frjáls flæðis vinnuafls um
Evrópusambandslöndin sem og löndin
innan Evrópska efnahagssvæðisins (EES)
og á að tryggja ákveðna samræmingu
á menntun og hæfi til starfa milli
landanna. Þar er sérstaklega fjallað um
heilbrigðisstéttirnar hjúkrunarfræðinga,
lækna, ljósmæður, tannlækna, dýralækna
og lyfjafræðinga.
Í uppfærslunni frá 2013 er kveðið sterkar
að nokkur atriðum en í fyrri tilskipuninni
frá 2005, þar á meðal um stöðuga
faglega þróun eða símenntun. Þar eru
gerðar bæði ákveðnar endurbætur á
fyrri texta auk viðbótar. Tilskipunin tekur
gildi 1. janúar 2016 í ESB­löndunum en
seinna á Íslandi þar sem EES­löndin fá
lengri aðlögunartíma.
Í tilskipuninni segir að aðildarríkin
skuli tryggja að sérfræðingar eða
heilbrigðisstarfsmenn, sem hafa faglegt
hæfi, séu færir um að uppfæra eða
viðhalda þekkingu sinni, færni og
hæfni í því skyni að viðhalda öruggri
og skilvirkri heilbrigðisþjónustu og að
þeir séu færir um að fylgjast vel með
faglegri þróun. Aðildarríkin eiga að gera
þetta með því að hvetja til stöðugrar
faglegrar þróunar. Nú er þeim einnig
gert að senda framkvæmdastjórninni
(e. European commission) upplýsingar
um þær ráðstafanir sem gerðar verða
til að uppfylla þetta ákvæði fyrir 18.
janúar 2016. Þessi tilkynningaskylda er
viðbót sem leggur áherslu á mikilvægi
símenntunar.
Samtök félaga hjúkrunarfræðinga í Evrópu
(EFN) hafa verið virk í að fylgjast með og
hafa áhrif á tilskipunina. Þau hafa fagnað
þessari auknu áherslu á möguleikum
hjúkrunarfræðinga til símenntunar og
hafa bent á að með þessari tilskipun
eiga hjúkrunarfræðingar í öllum löndum
ESB að eiga möguleika á stuðningi og
ákveðnu skipulagi varðandi símenntun
og faglega þróun þrátt fyrir misjafnar
aðstæður hjúkrunarfræðinga og hjúkrunar
í ESB­löndum. EFN bendir einnig á að
símenntunarkerfið eigi að vera nægilega
sveigjanlegt til að tryggja að innihald og
skipulag þess fullnægi þörfum og áhuga
hjúkrunarfræðinga og ekki hvað síst eigi
það að vera viðeigandi og hafa þýðingu
fyrir starfið þannig að það verði líklegra til
að auka áhuga hjúkrunarfræðinga til að
stunda símenntun sem er sjúklingum og
heilbrigðiskerfinu svo nauðsynlegt.
Áhersla er lögð á að símenntunin fari fram
á vinnutíma og að þar til bær yfirvöld,
vinnuveitendur og fagfélög þurfi að vinna
saman að því að skapa tíma og tækifæri
fyrir hjúkrunarfræðinga til að yfirgefa
vinnustaðinn til að sinna símenntun og
standa straum af eða taka þátt í kostnaði
sem henni fylgir.
Til að símenntunin þjóni tilgangi sínum
þarf hún að vera markviss. Hún þarf
að hafa skilgreind markmið og vera í
samræmi við þarfir hjúkrunarfræðingsins
og starfsemi viðkomandi stofnunar. Það
að telja punkta fyrir hvert málþing eða
ráðstefnu eða námskeið sem viðkomandi
tekur þátt í, án þess að hafa beinan tilgang
eða vera í tengslum við starf viðkomandi
hjúkrunarfræðings, er ágætt en skilar
ekki endilega miklu. Því er markviss
sí­ og endurmenntun, með stuðningi og
á ábyrgð stofnunar, talin skila mestum
árangri við að tryggja öryggi sjúklinga og
gæði þjónustunnar sem veitt er á hverri
heilbrigðisstofnun. Það ætti því að vera
eðlilegt vinnufyrirkomulag inni á hverri
stofnun að ákveðinn hluti af vinnuskyldu
hjúkrunarfræðinga sé ætlaður til viðhalds
á þekkingu og faglegri færni og til að
tileinka sér nýjungar er varða starfið.
Slíkt fyrirkomulag er einnig liður í bættu
starfsumhverfi. Stofnunin í samvinnu við