Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2015, Blaðsíða 11

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 91. árg. 2015 9
2006; Dowd og Davidhizar, 1999). Vanda
þarf vel til spurninga og forðast skal
spurningar sem bjóða einungis upp á
já­ eða nei­svör. Röð spurninga þarf
að vera rökrétt, byrja þarf á einföldum
spurningum sem snúa að staðreyndum
en koma síðar með spurningar sem
reyna á samanburð, greina í sundur
og samþætta efnið (Indiana University,
e.d.). Kennarinn þarf jafnframt að reyna
að sjá fyrir hvaða spurningar kunna að
vakna hjá nemendum og í hvaða átt
umræðurnar muni fara og undirbúa sig
í samræmi við það (Delpier, 2006). Í lok
kennslunnar eru svo aðalatriði dregin
saman og boðið upp á spurningar um
vafaatriði eða vangaveltur. Í töflu 5 er að
finna punkta sem gott er fyrir kennara
að hafa í huga þegar tilfelli eru notuð í
kennslu.
Notkun tilfella í kennslu hefur marga
kosti en aðferðin getur reynt nokkuð á
kennarann. Kennarar, sem kjósa að fara
nýjar leiðir í kennslu, þurfa að vera tilbúnir til
að taka ákveðna áhættu (Herrman, 2002)
því ýmislegt getur farið úrskeiðis, svo sem
að missa stjórn, kennari veit ekki svar við
spurningum nemenda eða tilfellið fer út um
þúfur. Mikilvægt er að kennari gefi sér tíma
eftir kennsluna og ígrundi hvernig gekk til
að læra af reynslunni og bæta sig (Delpier,
2006). Góður undirbúningur, kennara og
nemenda, skýr kennslumarkmið og styrk
stjórnun umræðna eru forsenda þess að
vel takist til. Í þessu sambandi er vert að
geta þess að einn af kostum tilfellakennslu
er enn fremur að kennarinn lærir mikið
sjálfur á að beita aðferðinni (Dowd og
Davidhizar, 1999).
Reynsla af notkun tilfella í kennslu
Fyrri höfundar þessarar greinar (SZ)
hefur orðið töluverða reynslu af því
að nota tilfelli við kennsluna og deilir
hér nokkrum reynslusögum. Áhugi á
aðferðinni vaknaði þegar ég byrjaði að
kenna um verki og verkjameðferð við
hjúkrunarfræðideild. Ég hafði rekið mig
á það í kennslunni að það að standa
og þruma yfir nemendum um hin og
þessi lyfin og að svona ætti nú að fara
að virtist skila sér í tak mörkuðum mæli
til nemenda. Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir
til að hressa upp á fyrir lesturinn voru
nemendur gjarnan á svipinn eins og þeir
biðu dóms og ánægja mín af kennslunni
var í samræmi við stemninguna í salnum.
Í kennslu í vorskóla skurð lækningasviðs
á Landspítalanum vorið 2010, sem
ætlaður er nemum og nýráðnum
hjúkrunarfræðingum, prófaði ég að setja
fram klínískt dæmi og bað nemendur
um að koma með hugsanlegar lausnir
á vandanum. Og viti menn! Skyndi­
lega fóru af stað líflegar umræður og
var tilfellið rætt fram og til baka. Í lok
kennslustundarinnar höfðu nemendur
orð á því að „þetta hefði sko verið
gagnlegt, loksins lærðu þeir eitthvað!“
Ég hef notað tilfelli á mismunandi hátt
við kennslu um verki og verkjameðferð.
Við kennslu í hjúkrunarfræðideild hef ég
aðallega stuðst við „framvindutilfelli“ þar
sem einstaklingur með verki er kynntur
til sögunnar og honum er svo fylgt eftir
í gegnum sjúkrahúsdvölina. Nemendur
þurfa þá að taka afstöðu til þess hvað
sé heppilegast að gera, svo sem að
• Tilfellið kynnt (lýðfræði, meinafræði, vandamál og saga).
• Liggja allar upplýsingar fyrir eða vantar eitthvað?
• Hvað sýna rannsóknir (blóðprufur o.þ.h.) og skoðun?
Upplýsingar
• Fyrirkomulag kennslunar kynnt.
• Athuga hvort allt er skýrt og hvort nemendur hafa spurningar.Kynning
• Nemendur koma með rökstuddar tillögur að meðferð.Tillögur að
meðferð
• Umræður um meðferðarmöguleika.
• Önnur úrræði?Umræður
• Niðurstöður dregnar saman.
• Spurningum svarað.Samantekt
Mynd 1. Notkun á tilfellum í kennslu (Delpier, 2006).
Tafla 5. Atriði sem hafa þarf í huga við notkun tilfella í kennslu (Indiana University, e.d.).
Skoða ólík sjónarhorn. Gæta þess að ein sýn á viðfangsefnið sé ekki yfirgnæfandi í umræðunum.
Skoða hvað liggur að baki hugmyndum eða tillögum. Af hverju segir viðkomandi þetta?
Skoða hverjir eru kostir og gallar tiltekinna hugmynda eða lausna?
Skoða bæði orsök og afleiðingu. Hvað olli þessu? Hvað gæti gerst? Hefði mátt grípa fyrr inn í?
Skoða málin frá ólíkum hliðum. Hvernig gæti málið litið út frá sjónarhóli aðstandenda? Sjúklings? Annars heilbrigðisstarfsmanns?
Skýra og fylgja eftir umræðum. „Hvað áttu við þegar þú segir ...?“
Benda markvisst á ólíka þætti í umræðum, svo sem að hvaða leyti hugmynd X er ólík hugmynd Y.