Feykir - 28.11.2018, Blaðsíða 11

112 01 8
tíma kl. 7 eftir 5,5 stunda flug.
Mikið skrifræði og rannsak er
að koma til Bandaríkjanna en
allir sluppu í gegn og eftir 4-5
tíma bið tók vélin frá LATAM
til Perú á loft um miðnætti,
breiðþota með 3-3-3 sætum í
hverri röð. Guðrún mín treysti
sér ekki í þessa langferð en
fékk mér fáeinar svefntöflur í
nesti og tók ég eina. Það gerði
gæfumuninn svo maður var
bara hress við komuna til
Perú eftir 7 stunda flug kl. 6
að staðartíma. Þar sem ég stóð
með handfarangur minn og
beið eftir aðaltöskunni kom til
mín vinalegur hundur og þefaði
ákaflega af skjóðunni minni.
Síðan birtist embættismaður
sem vildi fá að sjá hvað leyndist
í handtösku minni. Það var
tregðulaust af minni hálfu því
ég vissi mér einskis ills von.
En þegar að var gáð kom von
bráðar í ljós háskalegur hlutur,
lítið epli sem ég hafði keypt á
flugvellinum í New York til að
borða á leiðinni en hafði gleymt
því. Varð ég að afhenda eplið
til yfirvaldanna og þar með
var málið leyst. Upplýstist þá
að bannað væri að koma með
matvæli inn í landið.
Nú var kominn sunnudagur
og eftir 45 mínútna akstur af
flugvellinum komum við að
hótelinu okkar Casa Andina í
Miraflores hverfinu í Lima. Þar
fengum við morgunverð og
síðan inn á herbergi fyrir kl. 9 til
að hvílast fram yfir hádegi.

Dagar í Lima
Um kl. 2 kom rúta og fór með
okkur kynnisferð í miðbæinn
og niður að strönd. Eitt sinn
er við gengum mannmarga
götu þar sem leiðsögukona
okkar fór í fararbroddi með
íslenska fánann mætti okkur
hópur stráka sem byrjaði að slá
saman höndum yfir höfði sér
og hrópa Húh okkur til heiðurs,
hróp íslenska landsliðsins á
Evrópumótinu í knattspyrnu
2016. Skemmtilegt á þessum
stað, enda vakti árangur lands-
liðsins þá heimsathygli. Um
kvöldið var sameiginlegur máls-
verður á einum af tíu bestu
veitingastöðum borgarinnar.
Hann er að hluta opinn en
þó undir þaki. Sátum við
á útiverönd þar sem sér til
gríðarmikillar rústahæðar sem
er talin frá því um 200-400 eftir
Kristburð, því löngu fyrir tíma
Inkanna. Hæðin er gríðarlega
umfangsmikil, byggð upp úr
milljónum lítilla leirsteina sem
steyptir hafa verið í mótum og
er uppgröftur þarna einungis
kominn nokkuð á veg. Er
hæðin lýst upp í kvöldmyrkrinu
sem gerir hana athyglisverðari.
Maturinn var góður og kvöldið
vel heppnað.
Nú er vor í Perú og þurrka-
tími búinn að standa yfir en
eftir tvær vikur eða svo byrjar
regntíminn í Andesfjöllunum.
Á Kyrrahafsströndinni er
höfuðborgin Lima en þar er
eyðimörk því þarna rignir
nánast ekkert, 1,9 cm á ári að
meðaltali var mér sagt. Allur
gróður og ræktun er þarna
knúinn fram með jarðvatni.
Hér er umferðin óreiðukennd,
borgarstarfsfólk, konur flestar,
stýrir umferð á gatnamótum.
Raflínur allar hanga í loftinu
milli staura og virðast hreinar
flækjur víða svo að ótrúlegt
er að sjá. Hús eru upp til hópa
ókláruð vegna þess að hér gilda
þær reglur að ekki er farið að
greiða fasteignagjöld af húsum
fyrr en byggingu þeirra er lokið.
Þess vegna eru þau gjarnan
marga áratugi í byggingu,
víða sést á steyputeina standa
upp í loftið upp af efstu hæð
eða hliðarbyggingu sem gefur
til kynna að húsið sé enn í
byggingu.
Þótt spænska sé hið
opinbera mál í Perú eru
margir lítt mælandi á þá tungu.
Quechua er hið forna tungumál
Inkanna og er enn talað af
7-8 milljónum manna í Perú,
Bolivíu, Equador Columbíu
og Argentínu. Quechua [borið
fram ketsua]eða Runa (fólk)
simi (tal) er fjölskylda af 54
náskyldum málýskum sem
eru enn talaðar af indíánum
í Andesfjallendi Suður-
Ameríku. Aymara er annað
tungumál eldra en Quechua
mál Inkanna. Í Perú eru annars
talaðar 86 mállýskur og 60%
landsins eru á frumskógasvæði
því að nokkur hluti landsins er
á Amazon-svæðinu.
Annan daginn í Lima
var farið eftir morgunverð
að skoða einkasafnið Larco
Herreira sem stofnað var 1926
af búgarðseiganda og þykir
mjög merkilegt. Safnið er nú
rekið af fjölskyldu Herreira
sem stofnaði það. Margt fann
hann á sinni landareign en
keypti síðan af öðrum smærri
söfn og hluti og sameinaði
sínu safni. Þar eru nú, að mig
minnir, um 46.000 hlutir. Mest
er þar af keramikgripum en
einnig vefnaður, silfur og gull.
Safnið er ekki stærra en svo að
á klukkutíma er hægt að ganga
gegnum sýningarsalina og
meðtaka flest. Þarna var brot úr
allt að 3000 ára gömlum vefnaði
því að hlutir hafa varðveist
með endemum vel í þurrum
sandi eyðimerkurinnar. Þarna
fengum við einnig góða
kynningu á vefnaði heima-
manna og sýnikennslu í að
þekkja Vicuna-ull, sem er
dýrust og fínust, frá Alpaca-ull
sem er algengari.
Þriðjudagsmorguninn 18.
september var farið með flugi
frá Lima til Cusco sem er
hin forna höfuðborg Inka-
ríkisins í um 3.400 m hæð.
Enga viðstöðu höfðum við
þar heldur farið með okkur
rakleiðis í gegn yfir fjallgarð í
meira en 3.800 m hæð en síðan
niður í heilaga dalinn Sacred
Walley þar sem Urubamba-
áin rennur um. Ferðin niður
í dalinn var mikilfengleg og
dalurinn tilkomumikill með
fjöllum sínum, mjór og djúpur
og ræktarlönd í botninum.
Komum á markað í dalnum
í smábæ sem heitir Pisac í
Urubambadalnun. Þar keypti
ég einn koparsleginn Inka til
minja.
Viðburðaríkur dagur
Miðvikudagurinn 19. októ-
ber var einkar viðburðaríkur.
Um morguninn fóru flestir í
ferðahópnum upp á brekkustall
ofan við hótelið að hlýða á
athöfn manns frá Cusco sem
hélt fyrir okkur klukkutíma
tilbeiðslustund sem hann,
að hætti indíána, framdi að
fornum sið eins og amma hans
hafði kennt honum og hann
kvaðst fara með fyrir fjölskyldu
sína af og til. Hann ákallaði
anda lofts og láðs og lagar,
sérstaklega móður jörð eða
Pacha mama eins og hún heitir
á máli Quechua. Síðan tók hann
fram ýmsa smáhluti, efni og
matvæli, raðaði upp á sérstakan
dúk með fyrirbænum og að
lokum fékk hann hverjum og
einum þrjú kókalauf, meðtók
þau út hendi hvers og eins,
blés í og lagði á fórnina og bað
blessunar andanna hverjum og
einum og fjölskyldum hans.
Þetta var áhugaverð og falleg
stund. Hann tók sérstaklega
fram að þetta væri ekki sýning
heldur athöfn sem hann fremdi
af og til fyrir fjölskyldu sína og
vini.
Eftir þetta var ekið upp úr
dalnum sem er í um 2700 m
hæð um snarbrattar hlíðar þar
sem fátækt fólk hefur komið sér
fyrir í hraklegum hreysum án
nokkurrar þjónustu eða leyfa
frá bænum, víðast án rafmagns
og vatns og hreinlætisaðstöðu.
Vatn verður fólkið að kaupa
af vatnsbílum sem koma á
svæðin. Rútubílstjórum hér er
ekki fisjað saman hvernig þeir
þræða og aka um níðþröngar
götur og stíga.
Í 3400-3500 m hæð er
háslétta með ræktunarlandi
víðlendu og tiltölulega flötu. Nú
er vor í Perú, þurrkatími búinn
að standa lengi og gróður allur
skrælnaður orðinn. Hjarðir
og skepnur verða að notast
við sinusnapir og sérstaklega
þótti mér nautpeningur hafa
ærið rýra haga. En regntíminn
kemur bráðlega í Andesfjöllum
og þá þýtur gróður af stað.
Þarna má víða sjá kofa og
byggingar á ýmsum stigum,
þar sem fólk ætlar að taka sér
land með óskiplegum hætti og
eiga heima og væntir svo þess
að innan tíðar komi þangað
rafmagn og vatn.
Ekið var fyrst að fyrir-
bærinu Moray sem er djúp
Tvær indíánakonur í þjóðbúningum með spariklædd smálömb og vilja láta taka af
sér myndir fyrir gjald.
Húsakynni almúgans. Víða voru þau lakari en þetta.
Inkarnir höfðu ekki ritmál en með sérstöku hnútakerfi gátu þeir sent skilaboð. Nú
kann enginn að lesa úr því lengur.
Helgistundin í Urubamba. Í baksýn hótelið þar sem við gistum.
LJÓSMYND: HALLFRÍÐUR INGIMUNDARDÓTTIR.