Bændablaðið - 06.07.2017, Qupperneq 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. júlí 2017
Grænmetisbændum brugðið við innkomu Costco sem selur einungis innflutt grænmeti:
Vonast til að innlent grænmeti
verði á boðstólum í Costco
Breytingar á lögum um þjóðfána
Íslendinga voru samþykktar á
Alþingi í apríl á síðasta ári. Með
þeim þarf ekki sérstakt leyfi til að
nota fánann við markaðssetningu
á vöru eða þjónustu. Reglugerð um
nánari útfærslur á skilyrðum fyrir
notkuninni hefur verið í vinnslu
frá því í nóvember og bíður nú
birtingar í Stjórnartíðindum.
Að sögn Ingva Más Pálssonar,
skrifstofustjóra í atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytinu (ANR),
birti þáverandi innanríkisráðherra
reglugerðardrög til umsagnar
í nóvember 2016 um notkun á
þjóðfána Íslendinga. „Í framhaldi
af yfirfærslu málaflokksins til
ANR hefur ráðuneytið undanfarnar
vikur verið að fara yfir umsagnir
og ganga frá umræddri reglugerð.
Staðan er sú að þeirri vinnu er nú
lokið og reglugerðin verður send
Stjórnartíðindum til birtingar í fyrri
hluta næstu viku,“ segir Ingvi. /smh
Knútur Rafn Ármann, grænmetis-
ræktandi í Friðheimum, segir að
salan á tómötum frá þeim sé að
meðaltali rúmlega eitt tonn á dag,
eða um 370 tonn ári. Allt byggi
þetta á að markaðssetning gangi
upp og þar séu blikur á lofti með
tilkomu bandarísku risakeðjunn-
ar Costco á íslenska markaðnum.
Costco hefur eingöngu boðið
til sölu innflutt grænmeti í sinni
verslun í Garðabæ. Knútur segir
að íslenskum garðyrkjumönnum
sé auðvitað brugðið. Þeir hafi þó
rætt við Costco-menn og vonist til
að þeirra vörur verði þar einnig á
boðstólum sem fyrst.
Manni er aðeins brugðið
„Ég vil þó taka það mjög skýrt fram
að allir fögnum við samkeppni. Það
er þó auðvitað kurteisi við neytendur
að þeir hafi val um hvort þeir kaupi
íslenskt eða innflutt grænmeti.
Manni er aðeins brugðið að neyt-
endum sé ekki boðið upp á það í
þessari stóru verslun. Í staðinn sér
maður þar tómata frá Túnis.
Tómatar og annað grænmeti er
yfir 90–95% vatn. Verandi með
okkar frábæra hreina vatn til vökv-
unar í ræktuninni hér heima þá
spyr maður sig hvernig vatnið sé
sem verið er að nota við ræktun-
ina þarna úti. Myndi maður drekka
drykkjarvatnið á þessum stöðum?
Fyrir sjálfan mig þá hugsa ég mikið
um þetta þegar ég kaupi grænmeti
í matinn. Það skiptir miklu máli að
eiga gott vatn til vökvunar og við
á Íslandi eigum einfaldlega besta
vatn í heimi.“
Flutt yfir hálfan hnöttinn
„Þá er búið að flytja þessa inn-
fluttu tómata yfir hálfan hnöttinn
og maður spyr sig hvort okkur sem
ábyrgum jarðarbúum finnist þetta
eftirsóknarvert. Auðvitað er þetta
val hvers og eins neytanda, en fyrir
fagmann í greininni og mikinn græn-
metisunnanda, þá finnst mér þetta
ekki vera spennandi kostur.
Það ætti að vera meiri hvati til að
neyta þess sem framleitt er í eigin
landi fremur en vöru sem búið er að
flytja yfir hálfan hnöttinn með allri
þeirri mengun sem því fylgir. Þegar
við eigum svona flotta og holla vöru
eins og íslenskt grænmeti, finnst
mér að það eigi að vera í boði sem
víðast.“
Það skiptir máli hvað fólk lætur
ofan í sig
„Við höfum lagt mikinn metnað og
alúð í ræktun á íslensku grænmeti
síðustu árin. Við erum búin að kynna
mjög vel bóndann sem stendur á
bak við framleiðsluna. Að fólk viti
hvaðan varan kemur. Þá búum við
svo vel á Íslandi að geta boðið hér
frábæra gæðavöru og viljum að hún
sé í boði sem víðast. Það skiptir líka
máli fyrir heilsuna hvað fólk er að
láta ofan í sig, enda erum við sjálf
70% vatn.“
Knútur segir að þau hafi fundið
mjög fyrir þessum hugrenningum í
vetur og einnig varðandi umræðuna
um matarsóun og umhverfisvernd.
Öll sú umræða miðist við að
ganga vel um jörðina og nýta
matvælaframleiðslu í nærumhverfinu
í stað þess að flytja hana langar leiðir.
„Þar höfum við meðbyr hjá
þjóðinni. Við eigum líka sem þjóð
að hafa metnað til að framleiða sem
mest af okkar landbúnaðarvörum
sjálf.“

Úr 900 í 150 þúsund ferðamenn
Friðheimar byggja sína tilveru
á tómatarækt og þjónustu við
ferðamenn. Knútur segir að á fyrsta
árinu sem þau hafi tekið á móti
ferðamönnum hafi komið 900 gestir.
Á síðasta ári voru þeir 135 þúsund og
búist er við um 150 þúsund gestum
í ár.
Hann segir markmiðið nú ekki
vera að fjölga gestum, heldur að gera
enn betur í að þjónusta þá sem þangað
koma. Hann segir mikla aukningu
ferðamanna hafa verið í vetur og í
janúar, febrúar og mars hafi oft verið
uppbókað á veitingastaðnum, sem er
eitthvað sem ekki hafi áður þekkst.
Öll móttaka hafi gengið mjög vel, en
með tilkomu nýs eldhúss sem tekið
var formlega í notkun í júnílok, verði
hægt að sinna þessu enn betur.
/HKr.
Reglugerð birt
um notkun á
þjóðfánanum
Á vef Bænda blaðsins, bbl.is, eru
þættirnir „Spjallað við bændur“. Í
nýj asta þætt inum er rætt við Önnu
Sigurbjörgu Sævarsdóttur, bónda
á Mið skeri í Nesjum í Hornafirði.
Hún býr með
svín og selur
afurðir sínar
beint frá býli.
Þá hefur Anna
ásamt öðrum
rekið litla verslun og veitingasölu
á Höfn þar sem hún selur eigin
búvörur og annarra.
Í sumar verður sjónum beint að
ferðaþjónustunni í auknum mæli
enda mikið að gera og margt að
forvitnast um á ferðaþjónustubæjum
landsins.
Auk þess að vera aðgengilegir á
bbl.is má sjá þættina á Facebook-
síðu Bændablaðsins og á sjónvarps-
stöðinni ÍNN.
Ísfugl upprunamerkir vörur sínar með bændum:
Þjónusta við neytendur
Nýjar umbúðamerkingar hjá
Ísfugli hafa vakið athygli neyt-
enda að undanförnu. Kjúklinga-
vörurnar frá þeim eru nú merktar
með því búi sem þær eru upp-
runnar frá – og mynd af bændun-
um fylgir með, en þetta er kynnt
með slagorðinu „Frá íslenskum
bændum sem við þekkjum og
treystum“.
Ísfugl hefur frá 2012 verið í eigu
hjónanna Jóns Magnúsar Jónssonar
og Kristínar Sverrisdóttur, sem eru
kjúklingabændur á Suður-Reykjum
í Mosfellsdal.
Jón Magnús segir að þau hafi
haft þessa hugmynd í maganum í
allmörg ár.
„Við byrjuðum fyrir þremur
árum að upprunamerkja pakkn-
inguna með nafni búsins sem við
átti. Svo stigum við skrefið alla
leið núna,“ segir Jón Magnús um
upphaf þess að þau fóru þessa leið
í merkingum.
Vitundarvakning hjá neytendum
Jóhanna Logadóttir Hólm, starfs-
maður hjá Ísfugli, segir að mikill
metnaður sé hjá eigendunum að
gera Ísfuglsbændurna sýnilegri
í kynningu og markaðssetningu
á framleiðslunni. „Við höfum
ákveðna sérstöðu vegna þess að
Ísfuglsbændurnir eru bændur í
sjálfstæðum rekstri en ekki á vegum
Ísfugls. Við erum einfaldlega svo
heppin að geta keypt framleiðsluna
þeirra.
Á meðan að auðvelt er fyrir
okkur að rekja vöruna eftir rekjan-
leikanúmeri þá segir númerið neyt-
endum ekki neitt. Hugmyndin er sú
að neytendur geti séð hvaðan varan
kemur á jafn aðgengilegan hátt og
mögulegt er.
Það hefur orðið ákveðin vit-
undarvakning hjá neytendum og
þetta er umfram allt þjónusta við
þá. Varan hefur lengi verið rekjanleg
til ákveðins bónda í gegnum rekj-
anleikanúmer á umbúðum. Okkur
fannst eðlilegt framhald að neyt-
endur gætu séð hverjir framleiddu
vöruna án þess að þurfa að rýna í
tíu stafa númer.“
Allir fimm innleggjendur með í
verkefninu
Að sögn þeirra Jóns og Jóhönnu eru
allir fimm kjúklingabændurnir sem
eru í viðskiptum við Ísfugl með í
þessu verkefni. Fyrirtækið sé lítið
en byggi algjörlega á þessari bænda-
hugmynd. Bændurnir eigi sína fram-
leiðslu, kaupa unga, fóður og fleira
– eiga húsin og svo framleiðsluna.
Ísfugl kaupi svo af þeim eftir vigt.
„Ísfugl markaðssetur svo vörurnar;
vinnur, pakkar og dreifir. Ísfugl á
reyndar fyrirtæki sem framleiðir
ungana fyrir þá bændur sem eru í
samstarfi við okkur. Svo selur Ísfugl
í búðir, á veitingastaði og í mötu-
neyti,“ segir Jóhanna. Framleiðsla
Ísfugls á viku er um 20–25 tonn.
„Það er misjafnt milli vikna,“ segir
Jóhanna. „Yfirleitt er verið að slátra
10–15 þúsund kjúklingum á viku.
Við erum minnsti framleiðandinn
á kjúklingamarkaðnum með um 15
prósent markaðshlutfall.
Kalkúnaslátrun og vinnsla á
kalkúnaafurðum spilar stórt hlut-
verk hjá okkur, en Reykjabúið er
eini framleiðandi kalkúna á Íslandi
og Ísfugl kaupir þeirra framleiðslu.
Við erum líka með eldhús, en
framleiðsla á fullunnum vörum
hefur svo sem ekki verið í for-
gangi hjá okkur hingað til. Við
framleiðum hins vegar talsvert af
bæði kjúklinga- og kalkúnaáleggi,
steikjum kjúklingabita og búum til
pylsur svo eitthvað sé nefnt,“ segir
Jóhanna. /smh
Spjallað við bændur
FRÉTTIR
Mynd / HKr.
Myndir / Ísfugl