Bændablaðið - 06.07.2017, Qupperneq 10

10 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. júlí 2017
Verð á loðdýraskinnum hefur verið
lágt í þrjú ár samfellt og rekstur
búa víða erfiður. Árið 2020 ganga
í gildi reglur um dýravelferð,
til að uppfylla þær reglur þurfa
margir loðdýrabændur að fara
út í kostnaðarsamar aðgerðir
við stækkun búra. Formaður
Sambands íslenskra loðdýrabænda
segir líklegt að nokkrir bændur
muni bregða búi fyrir þann tíma.
Björn Halldórsson, formaður
Sambands íslenskra loðdýrabænda,
sagði í samtali við Bændablaðið að
verð fyrir loðdýraskinn hafi verið
mjög lágt frá því september 2014
og mörg loðdýrabú rekin með tapi
síðan þá.
„Ég vona að botninum sé náð
en ómögulegt er að segja nokkuð
um það strax. Verð lækkaði mjög
bratt í september 2014 og hefur ekki
náð sér upp eftir það og hækkað og
lækkað til skiptist um 5 til 10%.
Verðið hækkaði lítillega á
uppboðum í apríl en hefur lækkað
aftur í sumar.“
Offramboð á skinnum
Að sögn Björns er skýringin á
lágu verði offramboð á skinnum í
heiminum. „Verð á skinnum voru
mjög há fyrir 2014 og framleiðsla
2012–2013 gríðarlega mikil. Þau
ár voru framleidd hátt í 90 milljón
skinn í heiminum og verðið hríðféll
í kjölfar þess.
Á þessu ári er reiknað með að
framleiðslan verði 54 til 55 milljón
skinn og því vonum við að verð gæti
hækkað að nýju.“
Danir framleiða allra þjóða mest
af loðdýraskinnum og Kína fylgir
fast á eftir. Kínverjar voru stærstu
framleiðendur loðskinna í heiminum
um tíma og framleiddu milli þrjátíu
og fjörutíu milljón skinn á ári. Á
þessu ári er talið að framleiðslan í
Kína verði tæp tíu milljón skinn. Auk
þess sem Pólverjar, Hollendingar og
Bandaríkjamenn framleiða mikið af
loðdýraskinnum.
Að sögn Björns er framleiðsla hér
á landi um 200 þúsund skinn í ár.
Erfiður rekstur eins og er
Aðspurður segir Björn að reksturinn
hjá mörgum loðdýrabændum hér á
landi sé erfiður um þessar mundir
og hafi verið það undanfarin ár.
„Einhverjir geta þraukað áfram í
nokkur ár til viðbótar þar sem verðið
fyrir 2014 var mjög gott og lifað af
því. Við vissum allir að verðið þá
mundi ekki halda til lengdar og
sumir lögðu til hliðar til mögru
áranna. Það þolir samt enginn tap
upp á 30 til 40% á ári til lengdar.“
Björn segist vita um nokkra
loðdýrabændur sem hyggist bregða
búi. „Inn í þá ákvörðun blandast
einnig nýjar kröfur um vottun allra
búa eftir 2020 til að fá að selja
skinn á markaði. Vottunin tengist
dýravelferð og til að fá þessa vottun
þurfum við að leggja út í talsverðan
kostnað við að stækka búrin. Annað
hjá okkur er í lagi.
Eldri loðdýrahús hér á landi eru
hönnuð fyrir þá stærð af búrum sem
eru í notkun í dag og eftir að búrin
verða stækkuð verður nýting húsanna
lélegri og tekjurnar því minni.
Kostnaður greinarinnar vegna
stækkun búranna er eitthvað á
annað hundrað milljónir og margir,
sérstaklega þeir eldri, treysta sér ekki
út í þann kostnað,“ segir Björn.
Samdráttur vegna minni frjósemi
Björn segist ekkert vilja spá um hvort
verð fyrir loðdýraskinn muni hækka
á þessu ári. „Við vitum að þrátt fyrir
að ekki hafi orðið samdráttur í fjölda
ásetningsdýra er nokkur samdráttur
í framleiðslunni vegna minnkandi
frjósemi dýranna.“
Að sögn Björns gerist það á
nokkurra ára fresti að frjósemi
loðdýra í mörgum löndum minnkar
á sama tíma án þess að nokkur hafi
viðhlítandi skýringu á því.
„Frjósemi dýranna er minni í
ár á öllum Norðurlöndunum en í
fyrra og það sama er að segja um
dýr í Austur-Evrópu. Hér á landi
virðist fæðingartíðnin vera 0,2 til
0,3 hvolpum minni en í fyrra. Í
Danmörku er hún um hálfum hvolpi
minni sem er um ein og hálf milljón
skinna. Ástandið er líklega einna
verst í Póllandi þar sem á sumum
búum er ekki að fæðast nema einn
hvolpur á hverja læðu. Verð gæti því
hugsanlega hækkað vegna þessa.“
Hugsanlega hækkun á næsta ári
Næsta skinnauppboð verður í
september og Björn á ekki von á
neinni verðbreytingu þá. „Það er
búið að selja megnið af ósködduðum
skinnunum fyrirfram. Næsta uppboð
eftir það er í febrúar 2018 og
hugsanleg von um að verðið mjakist
upp þá,“ segir Björn Halldórsson,
formaður Sambands íslenskra
loðdýrabænda, að lokum. /VH
Verð á loðdýraskinnum lágt í þrjú ár. Kostnaðarsamar breytingar framundan:
Líklegt að nokkrir loðdýrabændur
bregði búi á næstu tveim árum
Skrifað hefur verið undir
verksamning milli Grýtubakka-
hrepps og Trégrips ehf. um
byggingu fjögurra nýrra
leiguíbúða á Grenivík.
Byggðar verða tvær 2ja herbergja
íbúðir og tvær 3ja herbergja í einu
raðhúsi við Kirkjuveg nr. 1 til 3.
Verksamningur hljóðar upp á 87
milljónir króna og er áformað
að byggingu þeirra verði lokið á
næstu 12 mánuðum. Trégrip mun
skila íbúðunum fullbúnum með
frágenginni lóð og bílastæðum.
Biðlisti eftir íbúðum hefur verið
að lengjast hjá sveitarfélaginu,
þrátt fyrir að byggðar hafi verið 4
íbúðir undirfarin 3–4 ár. „Vonandi
léttir þessi framkvæmd aðeins á, en
hún mun þó vart ná að anna þeirri
eftirspurn sem er eftir húsnæði.
Stefnt er að því að selja einhverjar
af íbúðum sveitarfélagsins á næstu
árum þegar færi gefast, en óvíst
hvenær það verður,“ segir í frétt á
vefsíðu hreppsins. /MÞÞ
Grenivík:
Fjórar nýjar íbúðir í byggingu
KEA hefur keypt allt hlutafé
í Lostæti-Norðurlyst ehf. en
það er dótturfélag Lostætis
Akureyrar ehf. sem er í eigu
hjónanna Valmundar Árnasonar
matreiðslumeistara og Ingibjargar
Ringsted viðskiptafræðings.
Lostæti-Norðurlyst er eitt
öflugasta veitingaþjónustufyrirtæki
á Norðurlandi sem m.a. rekur
veitinga- og veisluþjónustu auk
fjölda mötuneyta í skólum og
fyrirtækjum á Akureyri og nágrenni.
Lostæti Akureyri ehf. mun hér eftir
sem hingað til reka veitingaþjónustu
og handverksbakarí á Austurlandi.
Samhliða þessum kaupum hefur
KEA náð samkomulagi við eigendur
Prís ehf. um sameiningu félaganna
og mun KEA eiga 40% eignarhlut í
sameinuðu félagi.
Velta upp á 500 milljónir
Prís rekur veitingaþjónustu,
veitingastað í Hrísalundi á
Akureyri sem og Kaffi Torg á
Glerártorgi á Akureyri og er í eigu
hjónanna Regínu Gunnarsdóttur og
Rúnars Sigursteinssonar. Áætluð
sameiginleg velta félaganna er
rúmlega 500 milljónir króna og hjá
þeim vinna alls um 60 manns í um
40 stöðugildum. Framkvæmdastjóri
sameinaðs félags verður Regína
Margrét Gunnarsdóttir.
Markmiðið er að efla félagið og
stækka það enn frekar, bæði með
innri og ytri vexti.
Halldór Jóhannsson fram-
kvæmda stjóri KEA, segir að um
áhugaverða fjárfestingu sé að
ræða. Lostæti-Norðurlyst og Prís
hafa byggt upp öfluga þjónustu
og gott orðspor í veitingaþjónustu
sinni. Sameinað félag þjónustar
fjölmarga bæjarbúa á degi hverjum
og hefur fjölda möguleika til vaxtar
í framtíðinni. /MÞÞ
KEA kaupir Norðurlyst og sameinar við Prís
Blönduós:
Skoða aðstæður fyrir gagnaver
FRÉTTIR
Framkvæmdir eru hafnar við byggingu fjögurra nýrra íbúða á Grenivík, en
eftirspurn hefur verið mikil eftir húsnæði í hreppnum.
Hafist var handa við það í
byrjun vikunnar að eyða lúpínu
á Spákonufellshöfða. Fimm
manna hópur sjálfboðaliða frá
Umhverfisstofnun tekur þátt í
verkinu.
Markmiðið er að hefta útbreiðslu
lúpínunnar í friðlandi Höfðans
og endurheimta gróðursvæði
sem lúpínan hefur lagt undir sig.
Hópurinn mun vinna í nánu samstarfi
við áhaldahús og vinnuskóla
Skagastrandar. Þar sem verkið er
ekki auðvelt viðureignar auglýsti
sveitarfélagið eftir sjálfboðaliðum
til að taka þátt. „Með samstilltu átaki
má ná enn betri árangri,“ segir á vef
Skagastrandar. /MÞÞ
Skagaströnd:
Lúpínu eytt á Spákonufellshöfða
Sveitarstjóri Blönduósbæjar átti
fund á dögunum með fulltrúum
frá Borealis Data Center en
fyrirtækið er að leita eftir hentugri
staðsetningu fyrir gagnaver þar
sem nægt landrými er og gott
aðgengi að raforku.
Stefnt er að því að fulltrúar
fyrirtækisins komi til Blönduóss í
sumar til að skoða aðstæður. Þetta
kemur fram í skýrslu sveitarstjóra sem
lögð var fram á sveitarstjórnarfundi
13. júní síðastliðinn.
Samningar um byggingu
gagnavers á Blönduósi voru nokkuð
langt komnir fyrir nokkrum árum.
Undirrituð var viljayfirlýsing við
fyrirtækið Greenstone, sem var
milliliður fyrir Morgan Stanley
bankann sem hugðist hýsa sín
rafrænu gögn í gagnaverinu. Vorið
2012 slitnaði upp úr viðræðunum
og Greenstone ákvað að byggja
gagnaver í Bandaríkjunum.
270 fermetra lóð fyrir hendi
Mikil vinna hefur farið fram á
Blönduósi við að kynna sveitar-
félagið sem ákjósanlegan kost fyrir
gagnaver. Búið er að eyrnamerkja
í aðalskipulagi Blönduós bæjar
rúmlega 270 hektara lóð undir
slíka starfsemi. Nálægðin við
Blönduvirkjun er mikill kostur og
engin náttúruvá er á svæðinu.
Borealis var veitt framkvæmda-
leyfi fyrir gagnaver í Reykjanesbæ
árið 2014 á 21.000 fermetra lóð.
/MÞÞ
Undanfarið hafa margar kvartanir
og athugasemdir borist til
Sveitarfélagsins Húnaþings vestra
vegna ástands Vatnsnesvegar.
Íbúar lýsa yfir áhyggjum sínum
varðandi stöðu mála enda sé
ástand vegarins fyrir löngu orðið
óboðlegt og skapar stórhættu.
Úrbóta er þörf svo ekki komi
til fleiri stórslysa á þessari leið.
Athugasemdunum hefur ítrekað
verið komið á framfæri við
Vegagerðina og samgönguráðherra.
Nýlega barst byggðarráði
Húnaþings vestra bréf frá Jónínu
Helgu Jónsdóttur og Þorbjörgu
Ingu Ásbjarnardóttur vegna ástands
Vatnsnesvegar. Bréfið var sent
íbúum og helstu hagsmunaaðilum á
svæðinu og þeir hvattir til að senda
inn kvörtun til Vegagerðarinnar.
Fleiri hafa sent inn bréf um málið.
Í fundargerð byggðarráðs
frá síðustu viku segir að þeim
athugasemdum hafi ítrekað verið
komið áfram til samgönguráðherra,
Vegagerðarinnar og þingmanna
kjördæmisins og skorað á þá að
styðja íbúa Húnaþings vestra í
þessari baráttu. Byggðaráð tekur
undir áhyggjur íbúanna.
/MÞÞ
Ítrekað kvartað undan
Vatnsnesvegi
Frá uppboði hjá Kopenhagen Fur. Myndir / HKr.
Björn Halldórsson.