Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1990, Blaðsíða 7

um vik að mennta sig, fá atvinnu og
aka bíl.
Breski læknirinn Hughlins Jackson,
sem uppi var á 19. öld, sagði flog
ástand sem skapaðist af tímabundnum
kröftugum, óeðlilegum taugaboðum í
heila og flogaveiki ekkert annað en
sjáanlegan hluta þess óeðlilega ferils.
Jackson var sannfærður um að
grundvallarmunur væri milli altækrar
(generalised) flogaveiki og sértækrar
(partial, focal) og var fyrstur til að
beina athygli að sértæku flogaveikinni.
Jackson hafði mikil áhrif á rannsóknir
á flogaveiki og eru viðteknar
skilgreiningar á sjúkdómnum í hans
anda enn í dag.
Algeng skilgreining á flogaveiki
er áþessa leið: Flog eru einkenni
um kröftug, tímabundin, óeðlileg
taugaboð í heila af líkamlegum eða
utanaðkomandi orsökum. Boðin eru
annaðhvort takmörkuð við ákveðin
svæði heilans, þ.e. sértæk. eða þau
dreifast um hann allan, þ.e. altæk.
Talað er um flogaveiki þegar um
síendurtekin flogaköst er að ræða, sem
einkennast af truflunum áhreyfingum,
skynjunum, atferli, tilfinningum og
meðvitund.
Skilningur manna á flogaveiki
byggir á því að hægt sé að greina í
fyrsta lagi hvað það er sem gerist í
heilanum við flog. I öðru lagi hvers
vegna sumt fólk fær flog en annað
ekki og í þriðja lagi hvers vegna flog
kvikna fremur í einn tíma en annan.
Heilalínurit, rafskaut á heilaberki
og djúplögum hei la ásamt rannsóknum
í lífefna- og lyfjafræði hafa veitt
mikilvægar upplýsingar um óeðlileg
rafboð og flogabylgjur.
Margar orsakir floga eru þekktar
svo sem ýmsir arfgengir sjúk-
dómar, erfð tilhneiging til floga, hita-
flog, vansköpun, súrefnisskortur,
áverkar, æxli, smit- og efnaskipta-
sjúkdómar, alkóhól og hrömunarsjúk-
dómar. Varðandi flesta þessa þætti
hafa orðið miklar framfarir við grein-
ingu og rannsóknir.
A hinn bóginn er það enn ráðgáta
hvers vegna flog kvikna og slokkna í
einn tíma fremur en annan þótt nokkrar
flogakveikjur séu vel þekktar og aðrar
liggi undir grun.
Vegna margvíslegra orsaka floga-
veikinnar, er vafalaust langt í land
með að henni verði útrýmt, en það má
fyrirbyggja hana á ýmsa vegu. í fyrsta
lagi með betri umönnun og að-
hlynningu bamshafandi kvenna og
bættri fæðingarhjálp. Slíkt gæti
hindrað fósturskaða, súrefnisskort og
fæðingaráverka sem eru víða vanda-
mál, einkum í þróunarlöndunum. I
öðru lagi með því að forðast smit-
sjúkdóma eins og heilahimnubólgu
eða bregðast skjótt við þeim með
lyfjagjöf. I þriðja lagi með því að
reyna að koma í veg fyrir hitaflog með
hitalækkandi aðgerðum og bregðast
skjótt við hitaflogsástandi með
lyfjagjöf. I fjórðalagi máhindramargs
konar höfuðáverka með aukinni
notkun umferðaröryggisbúnaðar svo
sem bílbelta og öryggishjálma.
Lyfjameðferð er algengust við
flogaveiki og tekst með henni að
ná stjóm á flogum fjölda sjúklinga.
Það verður þó að vanda vel til lyfja-
gj afar og aukaverkanir flogaveikilyfja
eru mikið vandamál, e.t.v. mun meira
en menn gera sér almennt grein fyrir.
Sálfræðilegri meðferð hefur verið beitt
til að koma í veg fyrir flog og draga úr
styrk þeirra og ný tækni við heila-
skurðaðgerðir og rafertingu lofar góðu.
Eigi meðferð á flogaveiki að þjóna
tilgangi sínum, þ.e.a.s. flogastjórn og
bættri líðan sjúklingsins, þarf að skoða
gagnverkandi áhrif milJi sjúklings,
fjölskyldu hans og samfélagsins í heild
og reyna að greina alla helstu þætti
sem hafa áhrif á sjúkdóminn.
Einnig þarf að gera sér grein fyrir
því að flogaveikir eru sundurleitur
hópur. Þar er t.d. að finna framámenn
í þjóðfélaginu, menntamenn og
listafólk, en einnig andlega
þroskahefta einstaklinga sem vistaðir
eru á stofnunum. Menn verða að hafa
þessa breidd í huga, en nokkuð hefur
borið á því að aðstæður þeirra
síðarnefndu valdi ranghugmyndum
um flogaveika í heild sinni.
Það er óskandi að flogaveikir,
læknar og aðrir meðferðaraðilar geti
unnið saman á jafnréttisgrundvelli að
lausn vandamála flogaveikra og að
mörgu leyti eru horfumar bjartar vegna
mikilla framfara við greiningu og
meðferð sjúkdómsins. Erkióvinirnir,
vanþekkingin og fordómamir, eru þó
enn við líði og til að uppræta þá þarf
fræðslu bæði sjúklingsins sjálfs og
almennings.
Um höfund:
Þórey Olafsdóttir er félagsráð-
gjafi og starfar mikið fyrir Lauf.
Hún er nú ritari stjórnar Öryrkja-
bandalagsins. Henni eru færðar
góðar þakkir fyrir fróðlega grein.
Frumvarp um tollalækkun á
samkeppnisvörum Blindravinnustofu
Á Alþingi hefur verið lagt fram frumvarp til laga um tollalækkun á „burstum
og sópum með plastbaki og öðrum burstum”, til þess að vemda burstagerð
blindra á Islandi.
Flutningsmenn eru Ásgeir Hannes Eiríksson og fleiri.
I greinargerð er frá því greint að við síðustu tollalagabreytingu hafi tollur á
þessum vörum, sem Blindravinnustofan framleiðir, lækkað svo mjög, að sam-
keppnisstöðu Blindrafélagsins hafi verið stefnt í hreinan voða.
í lok greinargerðar segir svo:
„Það er erfitt að vera blindur maður eða með stórlega skerta sjón. Það fólk
hefur ekki sömu aðstöðu í þjóðfélaginu og fullsjáandi fólk. Auk þess fylgir
blindunni oft mikil sálarkreppa og önnur vandamál sem annað fólk þekkir ekki.
Þess vegna hefur áhugafólk um velferð blindra og hinir blindu sjálfir komið á
fót vinnustað við hæfi. Að hafa slíka vinnu getur gert gæfumuninn í lífi þessa
fólks.
Framlög til vinnustofu blindra hafa verið ófullnægjandi í seinustu fjárlögum
og því kreppir að þessum vinnustað. Þess vegna er þetta frumvarp flutt til að
skapa blindum betra líf. Nú eru innflutningshöft og vemdartollar ekki æskileg
þróun á oklcar tímum, nema þá sem nauðvöm og neyðarréttur fólks þegar
innlendri starfsemi er hætta búin.”
Rétt þykir svo að taka fram að halli Blindrafélagsins af starfsemi sinni er
bættur, bæði á fjáraukalögum síðasta árs og á fjárlögum síðasta árs, svo og á
fjárlögum þessa árs, svo samþykkt þessa frumvarps yrði verulegur búhnykkur
fyrir Blindrafélagið. Ritstj.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
7