Spássían - 2013, Side 16

16
Fyrir SíðuStu jóL koMu út Þrjár
bækur SeM eiGA ÞAð SAMeiGinLeGt
Að FjALLA uM eLDri Menn SeM
yFirGeFA LíFið. en Þeir HverFA ekki
SnöGGLeGA HeLDur DoFnAr HæGt
yFir ÞeiM oG Þeir ÞvæLASt LenGi uM
einS oG LiFAnDi DAuðir ÞAr tiL ÞAð
SLokknAr LokS ALveG á ÞeiM.
Í ÖLLUM bókunum
þremur, Íslendingablokk
eftir Pétur Gunnarsson,
Suðurglugganum
eftir Gyrði Elíasson og
Fjarverunni eftir Braga
Ólafsson, felur upphaf
frásagnarinnar þegar
endinn í sér. „Það
kvöldar í lífi okkar allra“,
segir í upphafskafla
Fjarverunnar (10), og þótt
Íslendingablokk hefjist
á fyrsta degi ársins er sá
dagur hluti af ævikvöldi
sögupersónunnar Indriða
og hefst á heimsókn
hans að sínu eigin leiði
í kirkjugarðinum. Þar
hefur honum verið markaður staður við hlið látinnar
eiginkonu og hann hefur þegar látið grafa nafn sitt á
legsteininn. Við fáum líka strax að vita að Indriði hefur
fengið hjartaáfall og blóðtappa í heila og gengur ekki
heill til skógar lengur. Hann hafði „verið kominn með
annan fótinn í gröfina þegar eitthvað togaði í hann“ en
sá fótur er áfram „hálf eitthvað draugslegur“ (12).
 Í Íslendingablokk eru raktar samhliða sögur
nokkurra persóna, sem tengjast á ýmsa vegu.
Margar þeirra eru eldri karlar sem eru utangátta
í tækni nútímans, auk þess að ganga í gegnum
þann „hreinsunareld“ að upplifa erfitt samband
við spegilinn, sem birtir sífellt ókunnuglegra andlit
(40), og finna „hvernig manni förlast með árunum,
glompurnar sem koma í minnið […] Sálin á brott
jafnvel áður en menn eru allir“ (62). Þar má helst
nefna lýsingar á sambandi kunningjanna Indriða
og Hreggviðar sem hafa eins og dagað uppi saman:
„[...] lengst af höfðu konurnar staðið á milli þeirra
og jafnað bilin, nú höfðu þær verið numdar brott og
þá blöstu þeir hvor við öðrum líkt og tvö fjöll þegar
vegagerðin er búin að moka burt millifjallinu“ (25).
Önnur sögupersóna, Addi, á það sameiginlegt með
þeim að hafa misst konuna sína, rakel, og við hliðina
á gröf hennar bíður hans líka tilbúið stæði, en í
kjölfar andláts hennar sannreynir hann að „þegar þú
slekkur á heiminum, slekkur heimurinn á þér“ (30).
Þó kemur fram að slíkt „brotthvarf“ úr þessum heimi
þarf ekki að vera endir alls: „Dauði rakelar hafði með
vissum hætti opnað sálarglugga Adda. Hann gekk í
Sálarrannsóknarfélagið og hafði vakandi auga með
öllu sem út kom á andlega sviðinu.“ (32)
FAgNAðArEriNDi
Pælingar um framhaldslíf, endurfæðingu og
hreinsunareld eru fyrirferðarmiklar í Íslendingablokk.
Séra Flóki er sögupersóna sem legið hefur í dái og
rankað við sér trúlaus en leitandi. Svo er það Tommi,
sem týndist í útlöndum og var talinn dauður en reynist
lifandi. Enn ein persónan ætlar að fremja sjálfsmorð
en er fyrir tilviljun trufluð og fær í kjölfarið þá köllun
að hjálpa öðrum. Sögupersónurnar í Íslendingablokk
upplifa því margar hverjar að vera staddar á mörkum
lífs og dauða og/eða andlega leitandi - a.m.k. karlarnir.
Konurnar virðast, eins og svo margar kvenpersónur
bókmenntasögunnar, upp til hópa jarðbundnari, og
þær leiða háleitar samræður oft í praktískan farveg.
Karlarnir spá hins vegar í kosmólógíu eða búddisma,
einn hlustar á miðilsfund í útvarpinu, annar mætir
á andlega samkomu og gönguhópur á Esjunni fær
fjallræðu hjá hinum leitandi séra Flóka. Það er því
pétur gunnarsson.
Íslendingablokk. JpV.
2012.
YFIRLESIÐ