Dagblaðið Vísir - DV - 20.03.2020, Blaðsíða 15

FÓKUS 1520. mars 2020
„Í hans heimalandi sjá karlar ekki um börnin“
Önnur móðir, Þórunn, talar
einnig um viðhorf til kvenna sem
sofa hjá svörtum mönnum en þá
sé gefið í skyn að þær séu tilbúnar
að sofa hjá hverjum sem er ef um
er að ræða svarta innflytjendur.
„Alveg eins og það eru stelp-
ur í Keflavík sem eru sagðar vilja
bara sofa hjá einhverjum körfu-
boltastrákum sem koma, ein-
hverjum svörtum körfubolta-
strákum og þær eru kallaðar
móttökunefndin og þetta er
svona, þetta er leiðindastimpill
einhvern veginn.“
Þá segist Hafrún hafa lent í því
að fólk segi við hana að maður-
inn vilji bara vera með henni fyrir
peninga og til að fá ríkisborgara-
rétt.
„Fólk hélt að ég væri bara með
honum út af því að hann væri
svartur og þar af leiðandi myndi
ég laðast að öllum svörtum og svo
hélt það líka að hann væri bara
með mér fyrir visa og peninga.“
Jórunn nefnir eitt dæmi um
rasisma sem situr í henni. Hún
var á biðstofu á hárgreiðslustofu
og var bæði með elsta son sinn
og bróðurson, þá gekk inn maður
og hafði uppi rasísk ummæli sem
hann taldi vera fyndin.
„Ég og strákarnir bíðum inn
á biðstofunni á meðan mamma
er í klippingu og hérna annar
þeirra er þú veist bláeygður og
hvítur og ljóshærður og strák-
urinn minn er þú veist hann er
ljósbrúnn með svart hár og brún
augu … þá kemur karlmaður
inn segir „já … eru þetta börn-
in þín? Átt þú þessi bæði“ sagði
hann og ég segi „nei ég á bara
annan þeirra“, „nú dettur mér
skemmtilegur brandari í hug“
… og fer að tala um brandar-
ana af tveimur svertingjum sem
voru að labba eftir strönd oooog
„þetta er ekki pabbi hans, hver
er þetta þá?“ eitthvað svona þá
var það mamma hans og þá, svo
spyr hann „vitið þið hver þetta
er?“ alla inn á biðstofunni og það
þorir þú veist það bara einhvern
veginn segir enginn neitt, það vill
enginn taka undir þetta hjá hon-
um.“
Teknar í guðatölu
Fram kemur í rannsókn Önnu að
allar mæðurnar hafi haft uppeld-
ishugmyndir sem bera vott um
hvíta forréttindahyggju. Þær hafi
sjaldan gert sér grein fyrir for-
réttindum sínum sem hvítir Ís-
lendingar, þar sem þær hafa
aldrei þurft að hugsa um eigin
hvítleika og hlutverk sitt í viðhaldi
kerfisbundins rasisma.
Tvær úr hópnum, Ásrún og
Jórunn, lýsa til að mynda því
þegar þær heimsóttu fæðingar-
land barnsfeðra þeirra. Þar nutu
þær áberandi meiri virðingar inn-
an þess samfélags og meiri for-
réttinda en aðrir vegna þess að
þær voru hvítar. Þá segir Jórunn
að börn hennar njóti meiri for-
réttinda í landi föður þeirra en
heimamenn þar sem þau séu
ljósari á hörund.
„Ég er fyrsta hvíta mann-
eskjan inn í þeirra fjölskyldu … en
það er líka þú veist þau eru með
enn mjög mikla litafordóma, af
því að ef þú ert of dökkur, þá ertu
heldur ekki nógu góður … því
dekkri sem þú ert því lægra settur
ertu því að þá hefurðu unnið úti
… ég er komin upp á bara stall
núna, ég á svo ljós börn.“
Mikilvæg rannsókn
Í niðurstöðunum nefnir Anna
meðal annars að rannsóknin varpi
jósi á „blinduna“ á hörundslit sem
einkennir íslenskt samfélag vegna
almennra viðhorfa um kynþátta-
jafnræði sem ríkja á Íslandi.
Niðurstöðurnar bendi til þess
að þrátt fyrir að hvítar íslenskar
mæður séu meðvitaðar um ras-
isma í íslensku samfélagi, þá
hugsa þær minna um hvít for-
réttindi sín (e. white privilege).
Þær hafi viðteknar hugmyndir
um kynþáttajafnrétti á Íslandi og
séu haldnar hugmyndum um „lit-
blindu“ (e. color-blindness) á hör-
undslit, sem hefur áhrif á uppeld-
isfræðilegar hugmyndir þeirra.
„Rannsóknin er mikilvæg hvað
varðar innsýn á þá þætti sem hafa
áhrif á velferð barna sem eru dökk
á hörund, einkum þegar kemur
að aðlögun þeirra að samfélaginu
og baráttu gegn fordómum og fá-
fræði sem stuðla að rasisma í ís-
lensku samfélagi.“ n
„Þá fékk hann skila-
boð frá henni með
fullt af myndum af öpum