Morgunblaðið - 20.04.2020, Qupperneq 12

12 FRÉTTIR Viðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 20. APRÍL 2020
Suðurlandsbraut 26 Sími: 587 2700
Opið 11-18 virka daga, 11-16 laugardaga www.innlifun.is
VIÐTAL
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Atvinnulífið hefur fengið á sig tölu-
verðan skell vegna veirufaraldursins
og eiga sérfræðingar erfitt með að
segja til um hvenær fyrirtækin í land-
inu geta vænst þess að rétta úr kútn-
um. Hafa mörg fyrirtæki þegar þurft
að segja starfsmönnum upp eða
minnka starfs-
hlutfall þeirra.
Í svona árferði
er ekki nema von
að margir óttist að
missa starfið og
reyni að grípa til
sinna ráða til að
styrkja stöðu sína
á vinnustaðnum.
Sumt af því sem
fólk gerir við þess-
ar kringumstæð-
ur er samt til þess fallið að gera illt
verra og veikja reksturinn frekar en
styrkja.
Þórður S. Óskarsson er með Ph.D.-
gráðu í vinnusálfræði, aðjúnkt við
Viðskiptafræðideild HÍ og fram-
kvæmdastjóri Intellecta ehf. Hann
segir ekki óeðlilegt að á miklum
óvissutímum leiti fólk eftir öryggi og
reyni á sama tíma að verjast streitu,
kvíða og vanmætti. „En að eyða tíma í
að reisa einhvers konar varnarmúra í
kringum sig á vinnustaðnum kann að
vera skammgóður vermir, sérstak-
lega í dag þar sem hraði tækniþróun-
ar og nýrra ferla getur leitt það af sér
að snjallir stjórnendur finna einfald-
lega leiðir fram hjá slíkum varnar-
múrum.“
Einoka upplýsingar og
sitja sem flesta fundi
Meðal þess sem óöruggir starfs-
menn gætu freistast til að gera er að
einoka upplýsingar frekar en að deila
þeim, og með því móti reyna að gera
sjálfa sig ómissandi. Aðrir gætu lagt
mikið upp úr því að vera viðstaddir
sem flesta fundi til að vera sýnilegir
og missa örugglega ekki af neinu –
jafnvel þótt ekki sé endilega þörf á
framlagi þeirra á fundunum og sóun á
vinnutíma þeirra og orku. „Við að-
stæður eins og þær sem núna eru
komnar upp í atvinnulífinu ætti ekki
að koma neinum á óvart þó að starfs-
maður fari í einhvers konar sjálfs-
varnarham. Allir vilja jú verja sig með
einhverjum hætti. Skynsamlegast er
samt fyrir starfsmanninn að spila
með og reyna að ná því besta út úr
stöðunni hverju sinni, og það allra
besta sem hann eða hún getur gert til
að tryggja starfsöryggi sitt – bæði á
óvissutímum og í venjulegu árferði –
er að vinna starf sitt af kostgæfni.“
Þórður segir að alla jafna farnist
þeim best í starfi sem temja sér að
setja sig í spor vinnuveitandans og
nálgast sín daglegu verkefni með það
í huga hvernig megi láta reksturinn
ganga sem best. Lykilatriði er að
reyna að vera virðisaukandi fyrir
vinnuveitandann, því þannig starfs-
menn vilja vinnuveitendur síst missa.
„Að vera virðisaukandi felur í sér að
starfsmaður skoði þau verkefni sem
vinna þarf – bæði sín og annarra – og
finni leiðir til að vinna þau með hag-
kvæmari og skilvirkari hætti. Ef vel
tekst til er starfsmaðurinn þannig að
skapa vinnuveitandanum verðmæti
sem er ekki aðeins umfram launa-
kostnað heldur gagnast öllum vinnu-
staðnum, sem þýðir að halda má fleira
fólki í vinnu og skapa verðmæti fyrir
alla hagaðila.“
Samræður skapa traust
Það er aldrei auðvelt að stýra stofn-
un eða fyrirtæki og mikil áskorun að
sigla heilum vinnustað í gegnum erf-
iðleikatímabil líkt og það sem núna
virðist í uppsiglingu. Þurfa stjórnend-
ur ekki aðeins að hafa áhyggjur af
mögulegum tekjumissi heldur einmitt
líka vara sig á að ótti, streita og til-
raunir undirmanna til að reisa múra í
kringum störf sín dragi þróttinn úr
fyrirtækinu. Sumum gæti jafnvel þótt
snjallt að virkja óttann og halda að
hræðslan við atvinnumissi þýði að
kreista megi enn meira út úr starfs-
fólkinu. Að mati Þórðar er það að nýta
ótta starfsmanna með þessum hætti
alls ekki viðeigandi og að auki siðferð-
islega rangt. „Það sem stjórnendur
geta aftur á móti byrjað á að gera er
að gefa sér ráðrúm til að átta sig á eig-
in tilfinningum, og síðan búa til fjar-
lægð á milli þessara tilfinninga og
þess sem gera þarf í rekstrinum svo
að skynsemi ráði för við alla ákvarð-
anatöku.“
Góður stjórnandi notar líka erfið-
leikatíma til að bæta samskiptin við
starfsfólk sitt og gott ef tími gefst til
að tala við sem flesta undir fjögur
augu. „Þar getur fólk rætt tilfinning-
ar sínar og gefst stjórnandanum kost-
ur á að setja sig betur í spor starfs-
fólksins. Góðar samræður skapa
traust á milli aðila og auðvelda vinnu-
staðnum að fást við málin á raunsæj-
an hátt,“ útskýrir Þórður. „Er líka
upplagt að hjálpa starfsfólki að takast
á við hvers kyns áreiti sem kann að
trufla, leiðbeina um betri forgangs-
röðun verkefna og sýna þeim þann
sveigjanleika sem þarf. Vitaskuld
þarf líka, eins og alltaf, að gæta að því
að ná góðum svefni, stunda heilsu-
rækt og borða holla og næringarríka
fæðu enda dregur það úr streitu og
bætir árangur í starfi. Munum líka að
á tímum sem þessum er mikilvægt að
vera umburðarlyndur, sýna öðru fólki
samkennd, og hafa ekki endalausar
áhyggjur af framtíðinni heldur ein-
blína frekar á núið.“
Freistandi að reisa varn-
armúra á vinnustaðnum
AFP
Kreppa Órólegur miðlari í kauphöllinni í New York. Þegar harðnar í ári þurfa stjórnendur að reyna að eiga
sem best samskipti við starfsfólk sitt og veita því stuðning við hæfi, efla traust og auka sveigjanleika.
 Óttinn við atvinnumissi getur leitt starfsfólk til að eyða orku og tíma í að verja
starf sitt  Virðisaukandi starfsmenn eru þeir sem vinnuveitendur vilja síst missa
Þórður Snorri
Óskarsson
20. apríl 2020
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 144.55
Sterlingspund 179.97
Kanadadalur 102.67
Dönsk króna 20.978
Norsk króna 13.829
Sænsk króna 14.273
Svissn. franki 148.86
Japanskt jen 1.3408
SDR 196.93
Evra 156.5
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 186.7817
Hrávöruverð
Gull 1693.15 ($/únsa)
Ál 1476.0 ($/tonn) LME
Hráolía 28.66 ($/fatið) Brent
● Bandaríska matvöruverslanakeðjan
Walmart tilkynnti á föstudag að ráða
þyrfti um 50.000 manns til viðbótar til
að anna mikilli eftirspurn eftir mat-
vælum og heimilisvörum. Töluverður
uppgangur hefur verið hjá fyrirtækinu
vegna kórónuveirunnar enda Banda-
ríkjamenn duglegir að birgja sig upp af
nauðsynjavörum. Undanfarnar vikur hef-
ur fyrirtækið ráðið til sín u.þ.b. 5.000
nýja starfsmenn daglega, eða samtals
um 150.000 manns, og hefur hluta-
bréfaverð félagsins hækkað um 10% frá í
febrúar á meðan S&P 500-vísitalan hef-
ur lækkað um 15%. ai@mbl.is
50.000 ný störf verða
til hjá Walmart
Annríki Löng röð við verslun Walmart.
AFP
Stjórnendur bandarísku lúxusvöru-
verslanakeðjunnar Neiman Marcus
undirbúa nú að sækja um greiðslu-
stöðvun. Reuters greinir frá þessu og
gæti fyrirtækið því orðið fyrsta stór-
verslanakeðja Bandaríkjanna til að
láta í minni pokann fyrir efnahags-
legum afleiðingum kórónuveiru-
faraldursins.
Vegna smitvarna neyddist fyrir-
tækið, sem er með höfuðstöðvar sínar
í Dallas, til að loka öllum 43 Neiman
Marcus-verslunum sínum vítt og
breitt um Bandaríkin, auk fjölda Last
Call-afsláttarverslana og Bergdorf
Goodman-verslananna tveggja sem
keðjan á og rekur í New York.
Neiman Marcus er rótgróið fyrir-
tæki, stofnað árið 1907, og varð
snemma ein af uppáhaldsverslunum
ríka og fræga fólksins vestanhafs.
Háar skuldir hafa lengi íþyngt fyrir-
tækinu, en þær má einkum rekja til
skuldsettrar yfirtöku árið 2013.
Nema heildarskuldir félagsins um 4,8
milljörðum dala, skv. útreikningum
Standard & Poor‘s.
Að sögn Reuters keppast margar
stórverslanakeðjur Bandaríkjanna
við að tryggja sér fjármagn til að
þreyja veirufaraldurinn og hafa keðj-
urnar m.a. boðið lánveitendum versl-
unarhúsnæði sitt sem veð. ai@mbl.is
Neiman Mar-
cus á barmi
gjaldþrots
Saga Neiman Marcus er 113 ára.
AFP
STUTT