Morgunblaðið - 23.04.2020, Page 34

34 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. APRÍL 2020
G
leðilegt
sumar.
Verið
ávallt
glöð í
Drottni. Ég segi aft-
ur: Verið glöð.
Ljúflyndi ykkar
verði kunnugt öllum
mönnum.
Drottinn er í nánd.“ Fil. 4:4-5
Ég var alltaf vön að fá sumargjöf
sem barn. Oftar en ekki var það
eitthvað sem ég gat leikið mér með
eða notað yfir sumarmánuðina.
Sumargjöfin vakti alltaf eftirvænt-
ingu og gleði. Það var dýrmætt að
finna fyrir árstíðaskiptunum þó oft
hafi enn verið stinningskaldi úti fyr-
ir. Já, þótt í minning-
unni hafi ávallt verið
kalt í skrúðgöngunni á
sumardeginum fyrsta
er bjart yfir deginum.
Þetta er vonarríkur
dagur í lok apríl, dag-
ur þar sem við fögnum
komandi sumri og ber-
um á milli okkar þessa
fallegu kveðju sem við
eigum, gleðilegt sum-
ar.
Í Biblíunni erum við
víða hvött til þess að
gleðjast og fagna. Í Filippíbréfinu
erum við ítrekað hvött til þess að
vera glöð, vera ávallt glöð í Drottni.
Það er auðvelt að fallast hreinlega
hendur gagnvart slíkri hvatningu
þegar erfiðleikar, ótti, sorg og
áhyggjur fylla rúmhelgi dagsins.
En hvatningin um gleðina stendur
hins vegar ekki ein og sér í Biblí-
unni, það er ekki verið að leggja enn
eina skylduna á okkur eða enn eitt
boðorðið sem við eigum að fylgja
óháð öllu öðru. Gleðin sem Biblían
hvetur okkur til þess að leita og
finna er gleðin sem við eignumst í
samfélagi við Jesú Krist. „Verið
ávallt glöð í Drottni“ því „Drottinn
er í nánd“, það er hjá honum og með
honum sem við finnum þá gleði sem
geymir annað og meira en skemmt-
un stundarinnar. Gleðin sem Guð
gefur birtist mitt á meðal okkar í
því samfélagi sem við eigum og
njótum. Það var erfitt á for-
dæmalausum tímum að fagna pásk-
um án þess dýrmæta samfélags
sem við eigum í kirkjunni. En jafn
mikilvægt var þá að minna sig á
þann samnefnara sem við eigum og
tengir okkur saman í páskagleðinni
og nær svo langt út fyrir rými
kirkjuhússins. Gleði upprisunnar,
sem við njótum nú saman á gleði-
dögum kirkjunnar, kemur í kjölfar
þjáningarinnar, sorg breyttist í
gleði, ótti og örvænting viku fyrir
undri upprisunnar. Þau sem komu
að gröf frelsarans höfðu gengið í
gegnum miklar þjáningar og lifað
þunga sorgardaga. Gleðin sem eng-
illinn boðaði þeim við sólarupprás
hinn fyrsta dag vikunnar þurrkaði
ekki út daga sorgarinnar sem sett
höfðu mark sitt á þau. Eins lítur
gleði okkar í dag ekki
framhjá þjáningunni
og þeim miklu erf-
iðleikum sem und-
anfarnar vikur skilja
eftir. En gleðin stend-
ur þó ávallt fyrir sínu.
Hún mætir okkur í
þeirri trú að Guði er
ekkert um megn,
hann sem reisti son
sinn upp frá dauðum
gefur okkur dag
hvern að finna þá
gleði sem býr í kær-
leika hans og mis-
kunnsemi og þeirri náð sem er ný
á hverjum morgni.
Gleðin er ein af Guðs góðu gjöf-
um, en á stundum gleymum við
bæði að þakka hana og þiggja. Oft
kann okkur að finnast að gleðin
hljóti að búa fyrst og fremst í okk-
ar eigin mætti þar sem hún býr jú
innra með okkur og dyr hennar
opnist mun betur inn-
an frá en utan. En dyr
gleðinnar sem opna
okkar leið mót birtu
blessunarinnar standa
í rými trúarinnar, þar
sem Guð hefur fundið
sitt rými innra með
okkur og þar sem kær-
leikur hans vex og
dafnar. Þetta sjáum
við og finnum einna
best í þeirri staðreynd
að hvort tveggja,
gleðin og kærleik-
urinn, berast svo auðveldlega og
eðlilega á milli okkar. Um leið og
við opnum fyrir kærleika Guðs í lífi
okkar hleypum við gleðinni að sem
gefur af sér þá náð og blessun sem
við njótum í lífi okkar. Hátíðis-
dagar okkar eiga allir ósk sína og
bæn um gleði rétt eins og við ósk-
um nú hvert öðru gleðilegs sum-
ars. Aldrei er sú ósk dýrmætari og
sterkari en einmitt á óvissutímum
eða þegar á reynir. Því um leið og
við óskum hvert öðru gleði á tíma-
mótum og hátíðardögum erum við
að bera fram þá vongleði sem við
trúum á. Að hvernig sem dagarnir
muni reynast okkur, hvernig sem
sumarið kann að verða, þá verður
aldrei gleðin tekin frá okkur. Ekki
sú gleði sem samfylgd með Guði
gefur og fagnaðarerindið færir
okkur. Við þörfnumst gleði um-
fram svo margt annað sem lífið ber
með sér. Og við þörfnumst þeirra
gjafa sem gleðin veitir okkur og
þeirrar blessunar sem hún leiðir
fram í lífi okkar. Aldrei þurfum við
jafn mikið á góðri sumargjöf að
halda og einmitt eftir þungan og
erfiðan vetur eins og við kveðjum
nú og falleg er sú sumargjöf sem
bíður okkar allra með bæði hækk-
andi sól og hitastigi. Krókusarnir
gefa okkur til dæmis sína gjöf er
þeir teygja sig upp úr moldinni og
tjaldurinn sömuleiðis sem tign-
arlegur heilsar okkur og tekur
undir ósk okkar um gleðilegt sum-
ar. Megi Guð gefa okkur öllum
gleði sína og blessun á komandi
sumri.
Kirkjan til fólksins
Morgunblaðið/Ómar
Sumar Gleðin vex með hækkandi sól.
Gleðilegt sumar
Hugvekja
Bryndís Malla
Elídóttir
Höfundur er prestur
Seljakirkju í Reykjavík.
Bryndís Malla
Elídóttir
Gleðin er ein
af Guðs góðu
gjöfum, en á
stundum gleym-
um við bæði að
þakka hana og
þiggja. En gleð-
in stendur þó
ávallt fyrir sínu.
BERGLIND SVAVARSDÓTTIR
Sýning í Gallerí Fold 25. apríl – 8. maí.
MIMESIS
Beint streymi verður frá opnuninni á Facebook-síðu
Gallerís Foldar laugardaginn 25. apríl kl. 14.
Í ljósi varúðarráðstafanna vegna Covid-19 faraldursins
verður ekki eiginleg opnun.
Opið virka daga
10–18,
lokað um helgar
vegna Covid-19
Eftir aðeins fjóra
mánuði af nýja árinu
hefur tekið við ger-
breytt heimsbyggð.
Allt frá stríðslokum
1945 höfðu nær sífelld
átök víðsvegar um
heiminn þó ekki hleypt
af heimsstyrjöld með
gereyðingu kjarna-
vopna. Það var því
varla nema von að
þjóðir allar og þeirra ríkisstjórnir
þyrftu nokkurn tíma til að meðtaka
að eyðilegging til jafns við sprengju-
árásir hefði nú birst í COVID-
faraldrinum
Í byrjun var það skiljanleg von ís-
lenskra stjórnvalda að víðtækar að-
gerðir strax boðaðar til stuðnings
við lífvænleg fyrirtæki og atvinnu-
leysisbætur kæmu fljótt til gagns.
Með öðrum víðtækum aðgerða-
pakka styrkja og fjármálaaðgerða
tækist Íslandi vonandi að veðra af
sér þennan mikla mótbyr vegna
skerðingar framleiðslu, samgangna
og viðskipta. Vísað var til þess að í
góðæri undanfarinna ára hefði
stefna stjórnvalda skilað sterkri
stöðu ríkisbúskapar og varaforða
gjaldeyris. En á nokkrum vikum
hafa allar forsendur fyrir hagspám
hins vegar orðið ótryggari og mis-
vísandi. Faraldurinn nær nú til allra
viðskipta- og samskiptalanda okkar
með mannfalli í hundruðum þús-
unda, lömun atvinnulífs og stór-
felldu atvinnuleysi við neikvæða
þjóðarframleiðslu. Hvarvetna leiðir
þetta til félagslegra útgjalda hins
opinbera af áður óþekktum stærð-
um. Hvað nú með þá grundvall-
arforsendu þess mikla hagvaxtar
sem verið hefur, að samstaða sé
meðal iðnríkja um frjálst flæði fjár-
magns og frjáls viðskipti með vörur
og þjónustu? Velferð okkar Íslend-
inga ekki síður, ef ekki fremur, en
margra annarra hvílir á að svo verði.
Í ársbyrjun hefði heimsbyggðin
sýnilega getað hafið undirbúning
sameiginlegs, samræmds átaks til
að forða okkur öllum frá gríð-
arlegum mannskaða og efnahags-
legri eyðileggingu af COVID-19-
faraldri, sem gosið hafði upp í Wuh-
an í Kína. Öflugt alþjóðasamstarf
gat verið fyrir hendi í
Alþjóðaheilbrigð-
isstofnun SÞ – WTO –
stofnuð 1947 og gjör-
kunn íslenskum heil-
brigðisyfirvöldum.
Reyndar var skaðvald-
urinn, kórónavírusinn,
óþekkt fyrirbæri en
varla sú uppspretta
sýkinga, sem er vegna
óþrifa í meðferð mat-
væla í Kína. Ekki stóð
á útbreiðslu faraldurs-
ins, m.a. til Norður-
Ítalíu og þaðan hingað til Íslands
með skíðafólki.
Íslendingar stóðu nú hinsvegar
strax ótrúlega vel að vígi. Heilbrigð-
isyfirvöld okkar hófu þá þegar í jan-
úar að afla útbúnaðar fyrir sjúkra-
hús, lyfja og annars vegna hættu á
farsótt og að æfa viðbragðsáætlun
fyrir landið. Þá kom í ljós að geta Ís-
lenskrar erfðagreiningar að greina
með skimun útbreiðslu og rekjan-
leika faraldursins skipti sköpum um
að hefta útbreiðsluna og dauðsföll; í
apríl eru þau með lægsta móti miðað
við önnur Evrópulönd og Ameríku.
Dagleg sjónvarpskynning verður
strax á þessu mikla verkefni heilsu-
gæslunnar af þríeyki þeirra Víðis,
Þórólfs og Ölmu, auk forsvars-
manna fjölmargra stofnana, að
ógleymdum Kára Stefánssyni. Þetta
átak og váleg tíðindi frá Ítalíu, Bret-
landi Bandaríkjunum og víðar, hefur
skilað sér í óvenjulega sterkri
þjóðarsamstöðu. Enn er það þó á
huldu hvort Ísland nái svo að bæla
faraldurinn niður og til hvað ráð-
stafana verði gripið á árinu. Verða
tilslakanir sem nái til ferðafrelsis,
undirstöðu blómlegs ferðaiðnaðar
sem hefur vænst hingaðkomu 2-3
milljóna túrista?
Það virðist sjálfgefið að án mjög
aukinnar alþjóðasamvinnu verður
ekki stefnt stigu við COVID né öðr-
um slíkum drepsóttum. Þá mætti
vera ljóst að æskileg breyting á
starfslagi WTO nær því aðeins fram
að ganga að Evrópulönd og Banda-
ríkin standi þétt saman. Nýfengin
reynsla af harðri samkeppni Frakka
og Þjóðverja við Bandaríkjamenn í
kaupum á torfengnum hjúkrunar-
gögnum, hlýtur að vera til lærdóms
um nauðsyn samstarfsvettvangs um
öflugar birgðastöðvar og viðbragðs-
áætlanir. Forseti framkvæmda-
stjórnar ESB, Ursula von Leyen,
hefur beðið Ítali afsökunar á slæleg-
um viðbrögðum í þeirra þágu í neyð.
Slík samvinna, öllum aðilum að-
gengileg, ætti að blasa við sem for-
gangsmál ESB. Slík svæðisbundin
samvinna væri eðlilegur þáttur í að
styrkja WHO, sem er eina athvarf
þróunarlanda, en baráttan við smit-
faraldur eins og COVID snertir all-
an heiminn. Það hlýtur að vera eina
verkefni þeirrar þróunaraðstoðar
sem Íslendingar kunna að veita.
Er það ekki nú eða aldrei að litið
sé til Evrópusamvinnunnar?Auk
stærðar ESB er um að ræða ávöxt
áratuga átaks í sameiginlegri stefnu
um margþætt markmið en hæst ber
þar glæstan árangur af sameig-
inlegum innnri markaði, líftaug Ís-
lands eftir að EES-samningurinn
hefur þróast til fríverslunar með
sjávarafurðir. Ekki eru þó allir
þegnar ESB-ríkja á eitt sáttir um
ágæti þess samstarfs, sem nú ætti
að ganga í endurnýjun lífdaga með
nýrri evrópskri Marshallaðstoð og
hvar á Ísland betur heima en í slíku
átaki?
En það eru aðrar ástæður fyrir
því að Ísland skilgreinist sem Evr-
ópuríki. Löngum höfum við vísað til
Snorra Sturlusonar og þeirrar miklu
menningarvarðveislu sem er fólgin í
Eddukvæðunum, sögu Noregskon-
unga eða fornsögum okkar til að
sýna heiminum stöðu Íslendinga
sem Evrópuþjóðar. Það hefur dofn-
að yfir þeirri hefðbundnu sögusýn,
sem sóttur var í áhugi og stolt á tím-
um erfiðleika eða nýrra tækifæra.
Þaðan kom krafturinn sem forysta
okkar í frelsisbaráttu 19. aldar naut
og skáldin bundu í ljóð. Er ekki ein-
mitt nú þörf sömu hvatningar? Við
annað virðist það bætast að í barátt-
unni við Covid-19 standi Ísland öðr-
um framar.
Fyrr og síðar
Eftir Einar
Benediktsson » Við annað virðist þaðbætast að í barátt-
unni við COVID-19
standi Ísland öðrum
framar.
Einar Benediktsson
Höfundur er fyrrverandi
sendiherra.