Fréttablaðið - 24.09.2020, Blaðsíða 32

Mikil áhersla er
lögð á hvatningu
og ráðgjöf varðandi
hreyfingu og líkams-
þjálfun að endurhæfingu
lokinni.
Endurhæfing Reykjalundar einkennist af samvinnu margra fagstétta sem mynda
átta sérhæfð meðferðarteymi.
Markmiðið er að sjúklingar endur-
heimti fyrri getu sína eða bæti
heilsu sína. Umhverfi Reykjalund-
ar, aðstaða og búnaður styður við
að árangur endurhæfingarinnar
verði sem mestur.
Á Reykjalundi starfa tæplega
200 starfsmenn með mikla reynslu
og 100-120 skjólstæðingar njóta
þjónustunnar á degi hverjum.
Nú eru um 1.500 á biðlista inn á
Reykjalund en 1.000-1.200 manns
fara í gegnum meðferð á ári. Flestir
eru í fjórar til sex vikur í senn. Á
Reykjalundi eru 60 gistirými í boði
fyrir fólk af landsbyggðinni eða
fólk sem af öðrum ástæðum kemst
ekki heim til sín í lok dags.
Reykjalundur er heilbrigðis-
stofnun í eigu Sambands íslenskra
berkla- og brjóstholssjúklinga
(SÍBS). Á þessu ári fagnar Reykja-
lundur fagnar 75 ára afmæli sínu
en starfsemin hófst árið 1945.
Fyrstu 15 árin dvöldu aðeins
berklasjúklingar á Reykjalundi en
um 1960, þegar berklaveikin fór
að láta undan síga, varð ljóst að
ekki væri lengur þörf á endur-
hæfingu fyrir þennan sjúklinga-
hóp í sama mæli og áður. Á næstu
árum breyttist starfsgrund-
völlur Reykjalundar og áhersla í
endurhæfingu varð fjölbreyttari.
Reykjalundur breyttist í alhliða
endurhæfingarmiðstöð. Nýbygg-
ingar og viðhald á húsnæði
Reykjalundar eru að meginhluta
fjármögnuð með hagnaði frá
Happdrætti SÍBS.
Í fararbroddi endurhæfingar í 75 ár
Reykjalundur er stærsta endurhæfingarstofnun landsins og þjónar öllu landinu. Þar fer fram
þverfagleg endurhæfing sem miðar að því að bæta lífsgæði, færni og sjálfsbjargargetu fólks.
Sjúklingarnir fá margs konar þjálfun í færnisal sjúkraþjálfunardeildar.
Á Reykjalundi er rekin heilsurækt þar sem meðal annars er sundlaug.
Á Reykjalundi fer fram skjól-stæðingsmiðuð iðjuþjálfun. Það þýðir að einstaklingur-
inn hefur áhrif á sína eigin þjálfun.
Þeir sem koma til endurhæfingar í
kjölfar veikinda eða slysa eiga oft
erfitt að með að sinna sinni dag-
legu iðju eins og áður.
„Við reynum að mæta hverjum
og einum einstaklingi og koma til
móts við hann varðandi langanir,
reynslu og það umhverfi sem hann
kemur úr. Í upphafi er færnin
metin. Þá notum við matstækin
mæling á færni við iðju og/eða
mat á eigin iðju. Þannig getum
við greint hver iðjuvandinn er og
einblínt á þau atriði sem skjól-
stæðingurinn vill vinna með í
endurhæfingu,“ útskýrir Bára
Sigurðardóttir, deildarstjóri iðju-
þjálfunar.
Á Reykjalundi starfa um 19
iðjuþjálfar og þrír aðstoðarmenn,
sem sinna þjónustu við öll teymi
staðarins. Starfsaðstaðan er góð og
meðferðarrýmin fjölbreytt. Iðju-
þjálfun á Reykjalundi gengur út á
að hjálpa einstaklingum að verða
sjálf bjarga og ráðandi í eigin lífi.
„Við erum með vinnutengd rými
sem við köllum verkstæði, þar sem
hægt er að vinna/leysa verkefni,
leiðrétta vinnustöðu, skoða vinnu-
lag/úthald og örva sköpun,“ segir
Bára.
„Við erum einnig með rými sem
tengjast heimilum fólks. Flest
eigum við heimili og þrátt fyrir
veikindi, skerðingar og annað
slíkt þurfum við að sinna ýmsum
verkum sem tengjast því að reka
heimili.“
Í endurhæfingu kemur sér-
þekking iðjuþjálfa að gagni til
að viðhalda og/eða auka færni
viðkomandi, þannig að hann geti
öðlast eins sjálfstætt líf aftur og
mögulegt er. Jafnframt er oft þörf
á að bæta og aðlaga umhverfið og
iðjuna. Fólk fær fræðslu, ráðgjöf
og þjálfun í ýmsum athöfnum
daglegs lífs en einnig er boðið upp
á starfsendurhæfingu. Í starfs-
endurhæfingunni er unnið út
frá því að einstaklingurinn sé að
fara í nám eða starf eftir endur-
hæfinguna.
„Iðjuþjálfun er mjög stór hluti
af endurhæfingu,“ útskýrir Bára.
„Það er svo margt sem þú þarft að
geta gert til að geta sinnt daglegri
iðju og verið virkur þátttakandi í
lífinu og mikilvægt að finna mis-
munandi leiðir að því markmiði.“
Hún bætir við að iðja sé öllum
nauðsynleg. „Líf mannsins hefur
einkennst af þörf hans til að
stunda iðju af margvíslegu tagi.
Það að vera þátttakandi í iðju, það
stuðlar að heilsu. Ef fólk getur ekki
sinnt þeirri iðju sem það langar til
og er mikilvæg fyrir það, þá hefur
það áhrif á líðan og heilsu fólks.“
Að taka þátt í iðju
stuðlar að heilsu
Bára Sigurðardóttir deildarstjóri iðjuþjálfunar. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Sjúkraþjálfarar á Reykjalundi eru í lykilhlutverki í með-ferð skjólstæðinga og starfa
í þverfaglegum teymum með
öðrum heilbrigðisstéttum. Sjúkra-
þjálfarar veita skjólstæðingum
þjónustu sem miðar að því að
bæta, viðhalda og endurhæfa
hreyfifærni til aukinna lífsgæða.
Þjónustan felur í sér greiningu og
meðferð líkamlegra einkenna,
þjálfun og leiðsögn til sjálfshjálpar
og vinnu við forvarnir gegn frekari
heilsubresti.
Sjúkraþjálfun er starfsgrein
á heilbrigðissviði sem byggist á
þekkingu á stoðkerfi og hreyfi-
kerfi líkamans. Starfið felst í að
koma í veg fyrir eða draga úr
afleiðingum áverka, álagsein-
kenna, sjúkdóma og lífsstíls, sem
með truflun á hreyfingu getur
raskað lífi einstaklingsins. Verk-
efni sjúkraþjálfara eru fjölbreytt
þar sem hreyfigeta líkamans,
hreyfihegðun einstaklingsins og
umhverfið sem sjúklingurinn
hreyfir sig í er órjúfanleg heild.
„Í upphafi meðferðar sjúkra-
þjálfara er staðan tekin með ítar-
legu viðtali, upplýsingaöflun um
líkamlegt ástand, skoðun og mæl-
ingum. Í samvinnu við skjólstæð-
ing er svo gerð einstaklingsmiðuð
áætlun um næstu skref. Markmið
meðferðar sjúkraþjálfara getur
verið að auka líkamsvitund, draga
úr álagi á liði og vöðva, minnka
verki, auka styrk og úthald, draga
úr byltuhættu, viðhalda liðleika og
mýkt vöðva,“ útskýrir Ásdís Kristj-
ánsdóttir deildarstjóri sjúkraþjálf-
unar á Reykjalundi.
Meðferðin felur í sér ýmis
handtök, notkun rafmagnstækja,
fræðslu, sértæka þjálfun og til-
sögn. Einnig almenna þjálfun
til að draga úr áhrifum ólíkra
sjúkdómseinkenna og veikinda
og auka möguleika til þátttöku í
daglegu lífi. Notast hefur verið við
meðferðarformið hópþjálfun á
Reykjalundi allt frá árinu 1980.
„Meðferð í hópum er mjög
mikilvæg og ekki síður skemmti-
legt fyrir skjólstæðinga að fá að
reyna sig með öðrum. Það eru
Saga sjúkraþjálfunar á
Reykjalundi spannar 60 ár
Ásdís Kristjáns­
dóttir deildar­
stjóri sjúkra­
þjálfunar á
Reykjalundi.
margir þjálfunarhópar í boði á
Reykjalundi svo sem vatnsleik-
fimi, göngur, jafnvægis- og færni-
þjálfun, líkamsvitund, hreyfiflæði
og þrekþjálfun í hjólasal svo eitt-
hvað sé nefnt,“ segir Ásdís.
„Skjólstæðingar okkar eru oftast
í meðferð á Reykjalundi fimm daga
vikunnar í fjórar til sex vikur og
lýkur endurhæfingunni með mati
á árangri endurhæfingarinnar.
Með þessu fyrirkomulagi næst
oft góður árangur á stuttum tíma.
Mikil áhersla er lögð á hvatningu
og ráðgjöf varðandi hreyfingu og
líkamsþjálfun að endurhæfingu
lokinni.“
Hreyfiseðill hefur verið í boði
á Reykjalundi síðan haustið
2015. Tveir hreyfistjórar vinna á
Reykjalundi en þeir eru menntaðir
sjúkraþjálfarar. Við útskrift af
Reykjalundi fá skjólstæðingar oft
hreyfiseðil, sem er einfalt meðferð-
arúrræði sem styður við hvern og
einn að halda sinni hreyfiáætlun
áfram.
Á Reykjalundi starfa alls 19
sjúkraþjálfarar í 22 stöðugildum
og skiptast niður á átta meðferðar-
svið. Aðstoðarfólk sjúkraþjálfara
og sundlaugarverðir eru fimm. Að
jafnaði eru á annað hundrað skjól-
stæðingar í meðferð hjá sjúkraþjálf-
urum Reykjalundar á degi hverjum,
en einnig er þar rekin göngudeild
og heilsurækt fyrir útskrifaða skjól-
stæðinga Reykjalundar.
10 KYNNINGARBLAÐ 2 4 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 F I M MT U DAG U RENDURHÆFING