Fréttablaðið - 24.09.2020, Blaðsíða 37

Á erfiðum tíma í endurhæf-ingunni á Grensási, birtist mér í einum svip fegurð
lífsins og jarðarinnar okkar. Síðan
þá hef ég meðvitað reynt að njóta
lífsins og þess sem það hefur upp á
að bjóða.“
Þetta segir tónlistarkennarinn
Helga Þórarinsdóttir sem varð
fyrir mænuskaða á hálsi þegar leið
yfir hana fyrir utan veitingahús
árið 2012 með þeim afleiðingum
að hún féll í götuna og lamaðist
fyrir neðan brjóst.
„Yfirleitt er ég frekar létt í
skapi en róðurinn er stundum
þungur. Lífið á það til að vera
ansi f lókið og erfitt en ég gleymi
því jafnóðum þegar ég vel að
gera eitthvað skemmtilegt. Ég er
heppin að eiga góða vini og að hafa
áhuga á mörgu, en sáttin tekur
dálítið langan tíma. Ég er á leiðinni
þangað,“ segir Helga.
Hlustar, nýtur og ferðast
Helga var víóluleikari hjá Sin-
fóníuhljómsveit Íslands, þegar
slysið breytti öllu.
„Ég spila ekki meira á víóluna.
Það er útilokað mál. Í staðinn er ég
tónleikagestur númer eitt hjá Sinfó
og bara alls staðar, því ég fer mikið
á tónleika, hlusta og nýt tónlist-
arinnar út í ystu æsar,“ segir Helga
sem er líka mikill náttúruunnandi.
„Ég geng ekki lengur um fjöll
og firnindi, sem var mitt líf og
yndi, en ég get enn notið náttúr-
unnar og fer oft til Þingvalla, því
þar kemst ég um á hjólastólnum.
Ég fer líka norður og almennt
mikið út, um göngustígana í Ell-
iðaárdalnum og þótt þetta sé ekki
beint torfæruhjólastóll hef ég
farið á honum yfir hraun og inn í
Skógarkot á Þingvöllum; auðvitað
ekki ein en með hjálp vinar sem
er stór og sterkur. Það er staður
sem ég elska, ég finn fyrir mót-
unarsögunni eins og Jónas lýsir í
„Fjallið Skjaldbreiður". Fegurðin
í mosanum og hrauninu – það er
einhver helgi þarna.“
Á lúxusgræju um allar trissur
Helga er nýkomin á splunkunýjan
rafmagnshjólastól frá Stoð.
„Nýi stóllinn er algjör lúxusgræja.
Það vantar bara á hann fluggírinn
en það kemur kannski í næstu
útgáfu,“ segir Helga og hlær að
öllu saman. „Í nýja stólnum get ég
staðið upp. Þá set ég upp hnéhlíf og
get staðið eins lengi og ég þoli og
gert mig breiða. Það er dásamleg
tilfinning og mikill léttir, því það
er þreytandi fyrir bakið að sitja
endalaust.“
Helga segir rafmagnshjólastól-
inn hafa opnað sér dyr að lífinu.
„Ég hef oft hugsað að hefði ég lam-
ast fyrir uppfinningu rafmagns-
hjólastólsins lægi ég mest bakk og
ósjálf bjarga í rúminu. Stólinn gerir
mig frjálsari, og gerir mér kleift að
taka þátt í lífinu og vera á meðal
fólks. Ég nota hjólastólinn til að
rúnta um allar trissur því mér
finnst nauðsynlegt að komast út
undir bert loft og fer iðulega ferða
minna um bæinn í stólnum til að
fá frískandi vind í fangið, andlitið
og hárið,“ segir Helga sem býr í
miðbæ Reykjavíkur.
„Þar eru upphitaðar gangstéttir
og ég kemst leiðar minnar í búðir
í snjó. Er svo enga stund að koma
mér í Hörpu, Þjóðleikhúsið og
Bíó Paradís. Ég fer auðvitað bara
á staði þar sem er gott aðgengi,
en það er bæði menningarlegt og
nútímalegt að hafa gott aðgengi
fyrir fatlaða og mikill doði að gera
ekki úrbætur þar sem þarf.“
Unglingarnir yndislegir
Helga starfar sem tónlistarkennari
við Tónlistarskóla Seltjarnar-
ness og Tónskóla Sigursveins og
stjórnar þar strengjasveit elstu
nemenda.
„Við æfum vikulega og ungling-
arnir kynnast tónbókmennt-
unum. Af því leiðir yndisleg sam-
vera og vinátta. Það er óskaplega
gaman að vinna með unglingum,“
segir Helga.
Strengjasveitin á vinahljóm-
sveit í Ameríku og hefur Helga
farið með henni vestur um haf í
rafmagnshjólastólnum, rétt eins
og þrumuguðinn Þór á sínum
vagni sem hann beitti höfrunum
Tanngrisni og Tanngnjóstri fyrir.
„Ég hef ferðast mikið út fyrir
landsteinana á hjólastólnum.
Þannig hef ég meðal annars þvælst
um Rómarborg og Vínarborg,
en þegar ég kvaddi gamla raf-
magnshjólastólinn minn í sumar
hafði ég keyrt á honum yfir 9.000
kílómetra á fimm árum, sem sam-
svarar þó nokkrum hringjum í
kringum landið.“
Hlakkar til heimsókna í Stoð
Á ferðalögum sínum um heiminn
hefur Helga hvergi séð jafn flotta
og fullkomna rafmagnshjólastóla
og hún notar. Þeir eru sænskir, en
Stoð flytur þá inn og sér um að
breyta þeim og þjónusta.
„Það gerir gæfumuninn að hafa
svo góðan rafmagnshjólastól til
umráða, því þótt ég hafi mátt í
handleggjunum eru hendurnar og
fingurnir kraftlitlir og ég get ekki
ýtt mér áfram í venjulegum hjóla-
stól svo vel sé. Þetta er mikil lömun
en ég gleymi því þegar ég er í
stólnum því þá get ég gert það sem
ég vil og er andlega hress og klár
á öllu,“ segir Helga, sem dásamar
bæði starfsfólkið og þjónustuna í
Stoð.
„Þegar gamli stóllinn var að
syngja sitt síðasta var ég eins og
grár köttur í Stoð og í hvert sinn
mætti ég sömu einstöku ljúf-
mennskunni enda er starfsfólkið
þar alveg sérstakt. Því er alltaf
tilhlökkunarefni fyrir mig að fara í
Stoð, ég er himinsæl með þjónust-
una og samskiptin, og auðvitað
með stólinn.“
Yfir hraun á helgan stað á hjólastólnum
Mér hefur gengið vel að sættast við orðinn hlut enda ekki undan því
skorist að halda áfram. Maður má
ekki gleyma að lifa lífinu, það er
svo dýrmætt,“ segir Hákon Atli
Bjarkason, sem sofnaði undir stýri
á leið úr sumarbústað árið 2009 og
velti bílnum, með þeim afleiðing-
um að þrír hryggjarliðir brotnuðu
og hann lamaðist fyrir neðan mitti.
„Þetta var um sjöleytið á sunnu-
dagskvöldi og ég átti stutta leið
eftir heim þegar mikil syfja sótti
að mér. Ég lagði því bílnum við
Skálafellsafleggjara og lagði mig í
korter, eins og talað var um að gera
á þeim tíma, en fór svo aftur af stað
hálfsofandi og út af veginum. Þetta
var auðvitað mikið áfall en það er
ekki annað í boði en að takast á
við það. Annars eyðileggur maður
bara meira fyrir sjálfum sér.“
Gott að læra af reynslunni
Hákon Atli er rekstrarstjóri Pizz-
unnar, íþróttamaður og kennari í
hjólastólafærni.
„Þegar ég slasaðist var mér
kennd hjólastólafærni af fullfrísk-
um sjúkraþjálfurum á Grensási,
en það er allt annað að læra þessa
færni af kennara sem hefur reynt
allar hindranirnar á eigin skinni.
Þá er líka auðveldara að útskýra og
sýna nemendum hvernig farið er
að, og sá sem þarf að reyna sig við
færnina trúir því betur að það sé
hægt,“ segir Hákon Atli, sem hélt
sitt fyrsta námskeið í hjólastóla-
færni við Háskóla Íslands á dög-
unum, en hefur áður haldið nám-
skeið hér heima og í útlöndum.
„Þeir sem sækja námskeið í
hjólastólafærni eru nýlega slasað
fólk með mænuskaða og þeir
sem nota hjólastól en vilja læra
að verða meira sjálf bjarga í sínu
lífi. Það sem reynist erfiðast eru
kantar á gangstéttum og tröppur,
ekki síst þar sem ekkert handrið
er til að halda í. Þetta lærist samt
allt saman og maður getur orðið
100 prósent sjálf bjarga á f lestum
stöðum. Það er alltaf hægt að
læra grunninn, fara auðveldlega
upp og niður kanta og takast á
við langf lestar hindranir. Þá er
ekkert mál að fara niður brattar
brekkur í hjólastól við venjulegar
aðstæður en erfiðara í rigningu og
hálku, en þá reynir meira á þol en
tækni.“
Það má ekki gleyma að lífa lífinu
Hákon Atli Bjarkason er tvöfaldur Íslandsmeistari í borðtennis.
Helga Þórarinsdóttir er sæl í nýja lúxushjólastólnum. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Fékk borðtennisbakteríuna
Hákon Atli smitaðist af borð-
tennisbakteríunni þegar hann var
í endurhæfingu á Grensási.
„Þar er borðtennisborð og ég
byrjaði að spila með fjölskyldunni
til að leika mér. Svo kynntist ég
Jóhanni Rúnari Kristjánssyni,
margföldum Íslandsmeistara og
Ólympíufara í borðtennis fatlaðra,
og hann dró mig á æfingar. Þaðan
í frá byrjaði ég að æfa á fullu og á
meðan ég var enn á Grensási fór
ég á borðtennisæfingar hjá ÍFR
(Íþróttafélagi fatlaðra),“ upplýsir
Hákon Atli, sem hefur síðan keppt
innanlands og á alþjóðlegum vett-
vangi þar sem hann hefur unnið til
fjölda verðlauna og hann hefur nú
unnið Íslandsmótið tvö ár í röð.
„Já, það er mjög mikið að gera,
enda er um að gera að nýta dagana
sína vel. Ég starfa sem rekstrar-
stjóri hjá Pizzunni og rek sjö staði.
Þá er ég kominn í stjórn Borð-
tennissambands Íslands, fyrir
fatlaða og ófatlaða, og æfi aðallega
með ófötluðum. Ég held í við flesta
nema þá allra bestu, en í dag æfi
ég aðallega með ófötluðum, þar
sem ég er kominn á það stig að ég
græði mun meira á því. Hér heima
keppi ég á flestum mótum sem
eru haldin hjá ófötluðum, síðustu
tvö ár hef ég keppt með liði ÍFR í 2.
deild Borðtennissambands Íslands
en í vetur mun ég svo keppa með
liði HK í 2. deildinni, sem er alveg
ótengt fötluðum.“ segir Hákon Atli,
um líf sitt og yndi eftir vinnu.
„Ég er mikill íþróttaáhugamaður
og elska fótbolta og körfubolta.
Ég stofnaði lið í hjólastólakörfu
árið 2013 og spilaði með því þar
til í ár að ég þurfti að hætta vegna
meiðsla. Ég fer svo á alla heimaleiki
FH í fótbolta enda gallharður FH-
ingur og held með Þór í Þorláks-
höfn í körfunni, því ég er fæddur og
uppalinn í Þorlákshöfn.“
Í góðu formi gengur betur
Hákon Atli kveðst hafa verið
óvenjufljótur að aðlagast því að
vera orðinn lamaður.
„Það gjörbreytir auðvitað lífi
manns að fara í hjólastól. Ég var
strax staðráðinn í að ganga á ný,
en í endurhæfingunni aðlagaðist
ég ástandinu fljótt og sá að það
var ekki jafnmikið mál og ég hélt,“
segir Hákon, sem notar hefð-
bundinn, handstýrðan hjólastól
enda hefur hann mátt í höndum og
skrokknum ofan mittis.
„Ég nota hjólastól til daglegs lífs
og er með annan keppnisstól frá
Wolturnus, sem sérhanna stóla eftir
þörfum hvers og eins og hentar mér
betur í borðtennisinn. Þann hjóla-
stól fékk ég hjá Stoð. Stólarnir veita
mér allt það frelsi sem ég þarfnast
til að lifa lífinu. Það er lykilatriði að
hjólastóllinn sé léttur og meðfæri-
legur svo auðvelt sé að taka hann
inn og út úr bíl og auðvelt sé að fara
upp og niður kanta og stiga,“ segir
Hákon Atli, sem er einkar ánægður
með þjónustu Stoðar við hjóla-
stólinn sinn.
„Samskiptin eru alltaf jafn
gefandi og góð og þar er alltaf tekið
vel á móti manni, með alúð og fag-
mennsku.“
Að vera lamaður hefur engin
áhrif á úthald og kraft Hákonar
Atla, sem er öflugur og athafna-
samur í meira lagi.
„Ég held mér í líkamlega góðu
standi til að geta tekist á við
lömunina. Ég finn svo vel að þegar
ég er í góðri æfingu er heilsan betri
og orkan meiri og þá gengur allt
betur.“
KYNNINGARBLAÐ 15 F I M MT U DAG U R 2 4 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 ENDURHÆFING