Fjölrit RALA - 20.11.1992, Blaðsíða 6

-2-
vegar voru reitir með allþykkum jarðvegi, ríkum af lífrænum efnum og fremur litlu
ógrónu yfirborði. I þessum hópi bar meira á tegundum sem gera nokkrar kröfur til
næringar í jarðvegi, svo sem stinnastör og vallarsveifgrasi. Hins vegar voru reitir með
grynnri jarðvegi, snauðari af líffænum efnum og meira ógróið yfirborð. I þeim hópi var
meira um tegundir sem fylgja rofiiu yfirborði eða gera minni kröfur til næringar í
jarðvegi, eins og t.d. móastör, holtasóley og sýkigras.
Féð valdi ákveðnar tegundir úr gróðrinum en snerti lítið sem ekkert við öðrum. Um
helmingur háplantna í landinu bar merki beitar. Mest sótti féð í starir og grös, en minnst í
runnkenndar tegundir. Eftirsóttustu plöntutegundir við létta beit reyndust vera slíðrastör,
smjörgras, grávíðir, vallarsveifgras og týtulíngresi, en síst sóttist féð eftir brjóstagrasi,
krækilyngi, beitieski, lambagrasi og músareyra. Með vaxandi beitarálagi dró úr
plöntuvali fjárins og beit jókst á tegundum sem lítið eða ekki voru bitnar í léttbeitta
hólfinu. í þungbeitta hólfinu var féð tekið að bíta fjalldrapa í ríkum mæli sem skýrir
hnignun hans þar. Gróðursamsetning í tilraunalandinu og plöntuvalið bendir til að
grávíðir, stinnastör, komsúra og geldingahnappur séu mikilvægustu beitarplöntumar í
gróðurlendinu og verulegur hluti af fæðu fjárins við eðlilegt beitarálag.
Meðalfallþungi tvflembinga reyndist vera 13,8, 12,7 og 11,7 kg í létt-, miðlungs- og
þungbeitta hólfinu tímabilið 1975-1987. Eigi fallþungi að ná 14 kg á þessu landi þarf að
ætla hveni lambá 10 ha til beitar að sumrinu. f þungbeitta hólfinu, þar sem hver ær hafði
aðeins 1,6-2,6 ha til beitar á tilraunatímanum, fór meðalfallþungi tvflembinga niður í 10
kg þegar beitarálagið náði hámarki sumarið 1981. Rannsóknimar sýndu ótvírætt að
gengið var of nærri gróðri í hólfinu og hann beittur óhóflega. í miðlungsbeitta hólfinu,
þar sem hver ær hafði 2,8-4,0 ha til beitar, hafði gróður ekki látið undan og skar hann sig
ekki að marki frá gróðri léttbeitta hólfsins, en þar hafði hver ær 6-13,5 ha til beitar.
Gróðurlendið sem rannsakað var er mótað af aldalangri beit og einkennist af
tegundum sem þola beit eða em lítið bitnar. Gróðurinn er tiltölulega stöðugur og
breytingar á honum hægar. Beitilandið virðist þola nokkurt álag um tíma, án þess að
stórfelldar breytingar á gróðri eigi sér stað.