Fjölrit RALA - 15.01.2001, Side 14

Úrvinnsla
Við útreikninga á þekju tegunda eða flokka var notað miðgildi þekjubils (Goldsmith
og Harrison 1976) í hveijum smáreit sem voru lögð saman og meðaltal fimdið fyrir
hvem reit. Tíðni tegunda í reit var reiknuð með því að leggja saman fjölda smáreita
sem þær fundust í. Við tölffæðilega úrvinnslu og túlkun á gróðurgögnum var notuð
fjölbreytugreining. Beitt var hnitunarforritinu CANOCO (ter Braak 1987) til að bera
saman gróður einstakra reita. Hnitun var gerð á öllu gagnsafhinu í einu, þ.e. 93 reitir
firá 26 sniðum á 15 stöðum á landinu. Hnitunin var byggð á tíðni allra þeirra 269
tegunda háplantna, mosa og fléttna sem fundust í reitunum. Við hnitunina var valin
aðferðin DCA (DECORANA) (Hill 1979) og var dregið úr vægi tegunda sem voru
sjaldgæfar í gagnasafhinu. í CANOCO-forritinu er hægt að kanna fylgni umhverfís-
þátta við breytileika í gróðurfari og var það gert í úrvinnslunni. I gagnasafni yfir um-
hverfisþætti vom eftirfarandi breytur fyrir hvem reit: sýmstig, kolefnis- og köfnunar-
efnisinnihald jarðvegs, áætlaður aldur lúpínu, hæð yfir sjávarmáli, meðalársúrkoma og
meðalárshiti (1. tafla).
NIÐURSTÖÐUR
Gróður
Fjöldi plöntutegunda og helstu tegundir. I rannsókninni fundust 269 tegundir planma.
Þar af vom 111 háplöntur, 110 mosar og 48 fléttur. Af einstökum tegundum fannst
alaskalúpína í langflestum reitum, eða 87, en næstir henni komu túnvingull, blásveif-
gras, mosinn móasigð og blávingull. Þetta vom einu tegundimar sem fundust í meira
en helmingi reita. Af ofangreindum plöntuhópum vom hlutfallslega flestar tegundir
háplanta algengar í reitum en flétmr vom takmarkaðastar að útbreiðslu (2. tafla).
Fjölbreytugreining: breytileiki í gróðurfari og fylgni við umhverfisþœtti. Mikill
breytileiki var í gróðri í reitunum eins og ffam kemur í niðurstöðum DCA-hnitunar (3.
mynd). Á myndinni er sýnd niðurröðun reita á fýrstu tveimur ásum sem forritið
reiknar, en þeir drógu ffam 72% (46%+25%, eigingildi 0,46 og 0,25) þess breytileika
sem skýrður var af fýrstu fjórum ásunum. Hér verður látið nægja að túlka niðurstöður
eftir 1. og 2. ási sem hafa mun meira vægi en hinir. Þeim sem ótamt er að lesa úr
niðurstöðum sem þessum er rétt að benda á að reitir sem liggja nálægt hver öðmm á
myndinni em líkir að gróðurfari en eftir því sem lengra er á milli þeirra verða þeir
ólíkari. Einingamar á ásunum má líta á sem staðalffávik í þéttleika tegunda, sem er
tíðni í þessu tilviki. Að jafnaði rísa og hníga einstakar tegundir á bili sem nemur um 4
staðalffávikum og reitir sem lengra er á milli en nemur þeirri fjarlægð ættu ekki að
hafa neinar sameiginlegar tegundir. Þegar bil á milli einstakra reita nemur meira en
0,3 staðalffávikum má líta á það sem marktækan mun á gróðri og ytri þáttum sem
móta hann (Hill 1979, ter Braak 1987, Gould og Walker 1999). Bil á milli fjarlægustu
reita á ásunum tveimur reyndist vera 3,2 og 2,9 staðalffávik (3. mynd) og hafa því
ekki orðið algjör umskipti í tegundasamsetningu á milli ólíkustu reita.
12