Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1971, Blaðsíða 12

10 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
loftið upp um allt að 5—6° C. Er þá tekið
tillit til þess, að þurrkun heys í stæðu fylgir
sjaldan innrænni (adiabatiskri) línu, heldur
kemur varmi frá heyinu sjálfu, sem nýtist
við þurrkunina (Þorbjörn Karlsson 1956;
Wood og Parker 1971; Bjarni Guðmudsson
1972).
Verði þétting á raka í efstu lögum hey-
stæðunnar, batna lífsskilyrði smáveranna,
sem brjóta niður efni heysins. Upphitun
þurrkloftsins stuðlar þannig beint og óbeint
að bættunr lífsskilvrðum smáveranna. Þetta
kom einnig fram í norskri tilraun með súg-
þurrkun lieys, þar sem ylþurrkun (5° C
upph.) leiddi til öllu líflegri smáverustarf-
semi í heyinu en kaldþurrkun (Wilhelm-
sen 1968). Isaacs og Scheuermann (1964)
hafa einnig bent á jrá hættu á rakaþéttingu
í efstu lögurn heysins, sem upphitun loftsins
við súgþurrkun skapar, ef þykkt lag er hirt
í einu.
Þurrkunarhraði heysins skiptir einnig
miklu máli í þessu sambandi, en hann er
m. a. háður hita- og rakastigi þurrkloftsins,
liraða þess, svo og hæð heystæðunnar. I
lrárri stæðu líður lengri tími frá hirðingu,
þar til allt heyið er orðið fullþurrt, en í lágri
stæðu, sé gengið út frá sörnu þurrkunar-
getu lofts í báðunr tilvikum. Myglumyndun
í heyinu og efnatap við þurrkun eru rnjög
liáð lengd þurrkunartímans (Claus 1971).
Línuritin á 1. mynd sýna, hvernig hirt
var í vlþyrrkunarhlöðuna á tilraunaárun-
um. Miðað er við það vatnsmagn, sem hirt
var með heyinu hverju sinni, þar eð vatns-
magnið segir bezt til um álagið á súgþurrk-
unina. Árið 1960 var hirt þrisvar sinnum,
allmikið rnagn í einu (samsvaraði um 6,3
tonnum af vatni í einu). Árið 1961 var hirt
einu sinni í hlöðuna heymagn, sem inni-
hélt 13,5 tonn af vatni, og árið 1962 var
lrirt oft, en lítið magn í einu (um 4,4 tonn
af vatni að nreðaltali). Séu tölurnar um
meðalvatnsmagn, hirt með heyi liverju
sinni, bornar sarnan við tölurnar um þurr-
efnistap við ylþurrkunina, sbr. töflu 3, kem-
ur í Ijós, að mjög náin fylgni er á nrilli
þessara þátta (r2 = 0,995, 0,05 > P > 0,02).
Meðalfrávik þurrefnistapsins við ylþurrkun-
ina, senr sýnt er í töflu 3, virðist á sama lrátt
háð hirðingarlaginu. Þannig er meðalfrá-
vikið hæst, þegar nrikið var lrirt í einu
(1961), en það bendir til misjafnrar verk-
unar lreysins, eins og áður segir. Virðast þess
vegna rök hníga að því, að í súgþurrkun
nreð yljuðu lofti sé rétt að hirða oft, en
fremur lítið nragn í einu, þannig að þurrk-
unartími hverrar „heyeiningar“ verði sem
stytztur.
Upphitun loftsins við ylþurrkunina nanr
að meðaltali 7,8° C. Leiddi það til þess,
að afköst súgþurrkunarinnar liðlega tvö-
földuðust, miðað við kalda súgþurrkun. Ef
tekið er tillit til nýtanlegs fóðurnragns út
úr hlöðum að vetri, er það aðeins árið
1961, senr upphitun þurrkloftsins hefur
borgað sig. Samkvæmt töflu 5 hefur fengizt
nreira fóður úr ylþurrkuninni en kaldþurrk-
uninni þetta ár, og nenrur munurinn 5,6
fóðureiningunr á hver 100 kg af heyi, senr
hirt voru. Ylþurrkunin reyndist 25,90 kr.
dýrari en kaldþurrkunin miðað við 100 kg
af heyi. Samkvæmt núgildandi verðlagi á
heyi vegur fóðurmismunurinn upp kostn-
aðaraukninguna vegna upphitunarinnar.
Hafa ber þó í huga, að hér er aðeins mið-
að við beinan rekstrarkostnað.
Niðurstöður tilraunanna gefa því til
kynna, að upphitun lofts til súgþurrkunar
komi helzt til greina, ef heyið er hirt rnjög
blautt í hlöðu. Er þetta í samræmi við nið-
urstöður þeirra erlendra tilrauna, sem áður
voru raktar.
Tilraunin 1964
Árið 1964 var notkun lofthitunartækis-
ins einskorðuð við þau tímabil, sem loft-
rakinn fór yfir 75%. Upplýsingar um upp-
lritun lofts og orkuþörf, ásamt afköstum
súgþurrkunar, eru sýndar í töflu 6.
Upphitunin var notuð í 154 klst. eða í
54% af heildarþurrkunartíma. Meðalupp-