Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1975, Qupperneq 5

ísl. landbún. 1975 y 1 2
J. AGR. RES. ICEL. y
3-7
Athuganir á innyflaormum íslenzkra nautgripa
Agnar Ingólfsson
LíffrceSistofnun Háskólans
Guðmundur Gíslason1)
Tilraunastöðin á Keldum f-f-1969)
YFIRLIT
Fyrri hluta árs 1962 var gerð að Tilraunastöðinni á Keldum lausleg könnun á innyflaormum 178
heilbrigðra nautgripa, sem slátrað var hjá Sláturfélagi Suðurlands. Aðaláherzla var lögð að leit að
ormum úr vinstrum (174 gripir, en ýtarleg leit í aðeins 32) og lungum (39 gripir), en auk þess var
leitað orma í stuttum mjógirnisbút (153 gripir, og talin voru egg í saur (156 gripir). Engir ormar
fundust í lungum, en í vinstur og mjógörn varð vart eftirfarandi tegunda: Trichostrongylus axei, T.
capricola (og hugsanlega T. vitrinus), Ostertagia ostertagi, O. lyrata og Cooperia onchophora. Af
vinstraormum bar mest á O. ostertagi, en mun minna var af O. lyrata og T. axei. Af eiginlegum
mjógirnisormum var C. onchophora algengasta tegundin, en T. capricola sjaldgæfur, enda fyrst og
fremst sníkill í sauðfé.
Talsvert hefur borið á skitu og vanþrifum í
kálfum og vetrungum hérlendis, sem batnar
við ormalyfsgjöf. Hefur þetta færzt nokkuð
í vöxt. Var því ákveðið að frumkvæði Guð-
mundar Gíslasonar að gera grófa könnun
á innyflaormum nautgripa fyrri hluta árs
1962, en engar skipulegar athuganir á inn-
yflaormum höfðu farið fram áður. Beindist
könnunin einkum að því að ákveða þær
tegundir orma, sem gætu haft þýðingu, en
einnig var reynt að afla upplýsinga um
magn orma, eftir því sem aðstæður leyfðu.
Þótt athuganir þessar séu í grófasta lagi,
þykir þó rétt að birta hér helztu niður-
stöður.
Könnunin fór fram að Tilraunastöðinni
á Keldum. Alls voru könnuð innyfli úr 178
nautgripum, sem fengin voru hjá Sláturfé-
lagi Suðurlands. Ekki er vitað til þess, að
neinir sjúkdómar hafi hrjáð þessa gripi,
þegar þeim var slátrað. Upplýsingar liggja
fyrir um, hvaðan 171 af þessum nautgrip-
um er, og skiptast þeir þannig á sýslur:
Borgarfjarðarsýsla 13
Kjósarsýsla 38
Guilbringusýsla 6
Arnessýsla 82
Rangárvallasýsla 32
Vitað var um aldur 120 gripa, og var
aldursdreifing þannig:
kálf ar 11
vetrungar 2
tveggja vetra 8
þriggja vetra 2
fjögurra vetra 8
fimm vetra 11
sex vetra 21
1) Guðmundur Gíslason lézt 22. febrúar 1969.