Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1975, Page 10

ÍSL. LANDBÚN.
J. AGR. RES. ICEL.
1975 7, 1-2: 8-19
Breytingar á jarðvegi
af völdum ólíkra tegunda köfnunarefnisáburðar.
Samanburður þriggja tegunda köfnunarefnisáburðar.
Bjarni Helgason
Rannsóknastofnun landbúnaðarins,
Keldnaholti.
YFIRLIT
Fjallað er um áhrif þriggja tegunda köfnunarefnisáburðar, „Kjarna", kalksaltpéturs og brennisteins-
súrs ammóníaks, í fjóirum tilraunastöðvum og lýst áhrifum 20—25 ára samfelldrar notkunar á nokkra
mikilvæga efnaeiginleika jarðvegsins, þ.e. sýrustig (pH), leysanlegt magn kalsíums, magnesíums og
kalíums auk magns rotnandi jurtaleifa.
Brennisteinssúrt ammóníak (ammóníumsúlfat) örvar alls staðar skolun næringarefna, og hefur kalsí-
ummagn (Ca+ +) á Sámsstöðum, t.d. minnkað úr 12,7 m.e. niður í 2,4 m.e. af þessum sökum.
Jafnframt veldur þetta tiltölulega örri sýringu jarðvegsins. Breytingar af þessum sökum virðast þó að
mestu hafa fjarað út x um 15 cm dýpt. Athyglisvert er, að hin öxa lækkun pH virðist að mestu stöðvast
við pH = 4,8 og sýrustigið síðan haldast óbreytt um langt árabil a.m.k.
Langvarandi notkun brennisteinssúrs ammóníaks virðist enn fremur fylgja aukið magn jurtaleifa. Virð-
ist þetta vera eina áburðartegundin, sem slíku veldur, enn sem komið er.
Kalksaltpétur (kalsíumnítrat) veldur alls staðar verulegri aukningu kalsíumjóna (Ca++) og mestri
hlutfallslegri, þar sem úrkoma er minnst. Hefur verið að ræða um allt að helmingsaukningu miðað
við liði án köfnunarefnisáburðar. Aukning þessi endurspeglast í hækkuðu pH allt niður í 10—15
cm jarðvegsdýpt.
Hins vegar kemur skýrt fram x þeim liðum, sem ekkert köfnunarefni hafa hlotið, að sýrustigsbreyt-
ingar fylgja magni lífrænna jurtaleifa þannig, að pH hækkar eftix því, sem neðar dregur í jarðveg-
inn og eftir því sem magn lífrænna efna minnkar.
Sýring jarðvegs, þ.e. lækkað pH, sem rekja má til notkunar Kjarna, hefur aðeins komið í ljós að
Reykhólum og Sámsstöðum. Ber þó að hafa í huga, að köfnunarefnisnotkun í síðara tilvikinu er ó-
venjulega mikil.
Þeirri ályktun er að lokum varpað fram, að notkun kalks kunni að verða reglubundinn þáttur í al-
mennri túnrækt. Það er sökum þess, að langvarandi notkun kalksnauðra áburðartegunda getur leitt til
óæskilega lítillar mettunar á jónrýmd jarðvegsins, einkum þó með tilliti til kalsíums.