Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1975, Blaðsíða 17

BREYTINGAR Á JARÐVEGI lj
TAFLA 4. -Ahrif' ólíkra tegunda köfnunarefoisáburðar á sýrustig (pH) og mgn lífrænha efna(%C) í jnismunandi jarðvegsdýpt 1973.
Effects of three different nitrogen fertilizers on pH and percentage organic carbon in different soil depths at four
experimental farms.
Ekkert köfn- unarefni 0 N Brennisteins- súrt arrcnoníak (nh4)2 so4 Kalksaltpétur Ca(N03)2 uKjami" minni skamntur nh4 no3 "Kjami" stærri skammtur NH4 No3
cm pH %C pH %C pH %C PH %C PH %C
Sámsstaðir' 0-5 5,95 7,92 4,80 10,97 6,30 8,67 5,45 8,52 5,20 8,52
5-10 5,95 6,49 5;io 6,44 6,50 6,56 5,70 6,69 5,80 6,69
10-15 6,25 6,06 5,70 5,99 6,50 5,74 6,30 5,67 6,30 •5,67
15-20 6,40 5,07 6,40 5,20 6,60 4,55 6,50 4,74 6,60 4,74
Akureyri 0-5 5,80 9,62 4,80 10,98 6,70 9,12 6,05 8,90 5,85 9,28
5-10 6,45 5,96 5,00 6,30 6,80 5,90 6,60 5,87 6,70 5,99
10-15 6,70 5,20 6,70 5,35 7,00 4,95 6,95 5,03 6,90 5,05
15-20 6,80 4,44 6,80 4,71 7,05 4,01 7,00 4,21 7,00 4,35
SkriÖuklaustur 0-5 6,10 6,94 4,80 7,82 6,60 8,30 6,20 7,76 6,20 7,45
5-10 6,30 4,81 6,15 4,99 7,10 4,24 6,85 4,62 7,00 4,23
10-15 6,95 3,62 6,70 3,48 7,20 3,87 7,00 4,04 7,10 3,23
15-20 7,05 3,69 6,-90 4,33 7,05 3,89 7,00 3,52 7,10 3,26
Peykhólar 0-5 5,15 14,49 4,30 15,51 5,70 14,19 5,00 12,45 4,60 12,59
5-10 5,15 11,76. 4,40 11,71 5,45 12,71 5,05 11,35 5,10 12,63
10-15 5,10 14,07 4,60 11,76 5,15 12,37 5,05 9,44 5,05 11,62
15-20 5,10 15,01 4,80 11,43 5,10 11,96 5,05 9,10 5,00 14,30
efnisáburðar dregur alls staðar verulega úr
kalímagni jarðvegsins, og á þetta jafnt við
þær fjórar jarðvegsdýptir, sem rannsakaðar
voru. Kemur þarna vafalaust til bæði stór-
aukin upptaka vegna meiri grassprettu og
svo aukin skolun úr jarðvegi. Þessi rýrnun
er sýnd í töflu 3, og er dæmið um hana tekið
úr niðurstöðum frá Sámsstöðum.
I töflu 3 kemur einnig fram, að Kjarni
dregur meira úr kalímagni efsm 5 cm jarð-
vegs á Sámsstöðum en kalksáltpétur og
brennisteinssúrt ammóníak. Tafla 3A sýnir
sams konar þróun á Skriðuklaustri varðandi
stærri Kjarnaskammtinn (120 N), en hann
er sambærilegur við brennisteinssúrt ammó-
níak og kalksaltpétur um magn köfnunar-
efnis. Má ætla, að þessari þróun valdi bæði
meiri kalíupptaka gróðursins, er komið hefur
í ljós sum árin, svo og aukin skolun, er
einkum mundi gæta við stærri Kjarna-
skammtinn.
Greinilegt er, að þessar þrjár tegundir
köfnunarefnisáburðar hafa allar haft áhrif á
sýrustig jarðvegsins, ef miðað er við reiti,
sem ekkert köfnunarefni hafa fengið. Kemur
þetta fram í töflu 4■ Augljóst er, að lang-
varandi notkun kalksaltpéturs veldur hækk-
un pH í jarðveginum. Nær hún allt niður í
10—15 cm dýpi í öllum tilraunastöðvunum
og virðist jafnvel ná dýpra á Reykhólum.
Brennisteinssúrt ammóníak hefur valdið,
svo sem vænta mátti, verulegri lækkun pH,
en þó virðast áhrif þess ekki ná alveg eins
langt niður og áhrif kalksaltpéturs og hvergi
dýpra en í 10—15 cm dýpt. Á Akureyri
virðast áhrifin hverfa jafnvel ofar.
Sýring jarðvegs, þ. e. lækkandi pH, sem
væntanlega má tengja notkun Kjarna, er
greinileg að Sámsstöðum. Þar hefur sýrustig
breyzt úr pH = 5.95 niður í pH = 5.45
við minni Kjarnaskammtinn (120 kg N),
þegar miðað er við reiti án köfnunarefnis,
og enn meira við stærri Kjarnaskammtinn.
Þó ná þær breytingar ekki dýpra en í 5—10
cm. Á Reykhólum gætir sams konar breyt-
inga, en aðeins í efsta 5 cm laginu.