Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1975, Side 18

16 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
TAFLA 5. Áhrif ólíkra. tegunda köfnunarefnisáburðar á magn líf-
rænna efna (%C) í 0-5 cm jarðvegsdýpt að Sámsstöðum og
Akureyri árið 1973 miðað við loftþurra móld.
Effects of three different nitrogen fert.ilizers on percentage organic
carbon in 0-5 cm soil depth at Sámsstadir and Akureyri.
Ekkert köfn- unarefhi 0 N Brennist.súrt ammoníak (NH4)2so4 Kalksalt- pétur Ca(N0g)2 "Kjami" minni sk. NH4N0g "Kjarni" stærri sk. NH^NOg
Sámsstaðir 7 ,92 10,97 8,67 8 ,'4 0 8,52
Akureyri 9,62 10,98 9 ,12 8,90 9,28
Samanburður þessara sýrustigsbreytinga og
töflu 1 bendir til, að breytingar á Ca-magni
af völdum áburðarnotkunar ráði þar mestu
um. Ef sýrustigsbreytingar eru hins vegar
skoðaðar með tilliti til dýptar, sést, að sýru-
stigsbreytingar samhliða Ca-breytingum eiga
sér aðeins stað, þar sem brennisteinssúrt
ammóníak er notað. Við önnur skilyrði virð-
ist eltki um fylgni að ræða.
Hins vegar benda tölurnar í töflu 4 til
einhvers konar sambands milli sýrustigs og
magns lífrænna efna, því að kolefnismagnið,
sem í þeim mælist, er ævinlega nokkru meira
efst í jarðveginum, þar sem pH er lægst.
Síðan fylgist þetta þannig að, að kolefnið
minnkar, en pH hækkar, og er þetta í sam-
ræmi við bæði almennar niðurstöður úr tún-
um (óbirt) og rannsóknir á óræktuðu landi
(Bjarni Helgason 1959 og 1968). Ýmsir
kynnu þó að hafa búizt við tiltölulega
minnstu magni lífrænna efna efst í jarðveg-
inum, með því að aukinni lífsstarfsemi fylgdi
örari rotnun. En samkvæmt þessum niður-
stöðum má ætla, að hin aukna lífsstarfsemi
sé að mestu bundin við aukinn blaðvöxt
plantnanna og að áhrif á aðra þætti, svo sem
örverugróður og skordýralíf og þar með nið-
urbrot hinna lífrænu efna, séu mjög tak-
mörkuð. Með hliðsjón af þessu og magni
Ca-j-Mg-f-K má draga þá ályktun, að rótar-
vöxmr grasanna haldi áfram að vera tiltölu-
lega mesmr í efsta lagi jarðvegsins og áhrif
áburðar séu hlutfallslega lítil í jarðveginum.
Til samanburðar má hér benda á rannsóknir
Abmna o.fl. (Abruna, Pearson og Elkins
1958) í Bandaríkjunum, er fundu meira af
lífrænum efnum neðar í jarðvegi í stað efst
og tengdu það auknum rótarvexti af völdum
áburðarnotkunar.
I þessu sambandi er rétt að benda á, að
langvarandi notkun brennisteinssúrs ammó-
níaks veldur smám saman aukningu líf-
rænna efna, a. m. k. í efsm 5 lm jarðvegsins
(sjá töflu 5)- Samkvæmt erlendum niðurstöð-
um stafar það af auknu sýmstigi, þ. e. lágu
pH, er dregur úr starfsemi örvemgróðurs og
annarra afla, sem að öðmm kosti mundu
brjóta niður lífrænu efnin.
Engar jarðvegsathuganir eru til frá upp-
hafsárum tilrauna þessara, en í töflu 1, sem
fyrr er getið, er þó að finna nokkrar niður-
stöður athugana á sýnum, er tekin voru úr