Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1977, Blaðsíða 14

12 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
y X r
Meltanleiki — lengd hraknings ... 0,55
Meltanleiki — þroskastig ............. 0,60
Meltanleiki — méltanl. v. slátt ... 0,64
Það virðist með öðrum orðum vera meltan-
leiki heysins við sláttinn, sem mestu ræður
um meltanleika þess að vallþurrkun lokinni
að það jafnvel þótt um verulegan hrakning
sé að ræða. Þessi niðurstaða hefur hagnýtt
gildi, bæði að því er varðar mat á orkugildi
heys eftir slátrntíma og verkun, eins og fyrr
hefur verið bent á (Bjarni Guðmundsson,
1973), og einnig fyrir þá, sem óska að afla
heyja með ákveðnu fóðurgildi (orkugildi).
Breytingin á meltanleika heys eftir þurrkun
og hrakning á velli (y) með þroskastigi vall-
arfoxgrass við slátt (xi) og dagafjölda, sem
heyið lá á vélli (x2), má lýsa með líking-
unni:
V—85,38—0,35xi—0,51x2 R=0,92*
Meltanleiki heysins hefur samkvæmt þessu
rýrnað um 0,35 stig á hverjum degi, sem
slátmr dróst, en um 0,51 stig við hvern dag,
sem heyið lá á velli.
Sú lækkun, sem verður á meltanleikasmðli
heysins við hrakning á velli, er eðlilega háð
sömu þátmm og rýrnun meltanlegs þurrefnis.
Verður það atriði ekki rætt nánar hér, aðeins
vísað til þess, sem áður er sagt.
ÁLYKTANIR
Þær mælingar á efnatapi, sem hér hefur
verið fjallað um, miðuðust við þurrkun á
velli fyrir súgþurrkun. Þannig var rakastig
heysins í lok mælinga að jafnaði 38,2%
(s=±8,l%). Auðsætt er, að meiri þurrkun
á vélli fylgir meira efnatap sökum vaxandi
hættu á úrkomu og hrakningi. Við hvaða
rakamark hirt er í hlöðu, fer því eftir tíðarfari
og gæðum súgþurrkunarinnar.
Nokkra athygli vekur, að efnatap í inn-
lendu tilraununum mældist jafnvel minna
en um gemr í erlendum heimildum. Kann
þetta að stafa af ólíkum fóðurtegundum. Er-
lendis er smári víða ríkjandi í túnum, en hann
þolir illa vélameðferð (Tougaard Peder-
SEN, 1962). Munurinn getur einnig stafað
af ólíkum þurrkunarhraða plantnanna og þá
um leið mismunandi öndunartapi, en athug-
anir benda til, að þurrkunarhraði íslenzkrar
töðu sé meiri en erlendrar (Bjarni Guð-
MUNDSSON, 1972). Ekki verða ástæður fyrir
tapi fóðurefna við hrakning á velli gjörla
greindar í sundur með þeim gögnum, sem
fyrir liggja. Þó virðist svo sem það séu eink-
um blöðin, er fara forgörðum, ekki sízt ef
um langvinnan hrakning er að ræða. Blöð-
in þorna hratt, og hætta á molnun þeirra,
t. d. við snúning heysins, er því vemleg.
Einnig má ætla, að fóðurefni skolist auð-
veldlegar úr þeim en stönglunum í vætutíð.
Hagnýt ályktun af þessum niðurstöðum er
því sú, að þurrkun á velli eigi bezt við, er
vallarfoxgrasið er tekið að þroskast og hlut-
ur stönglanna orðinn mikill. Er þetta í góðu
samræmi við þær reglur um nýtingu vallar-
foxgrass, sem aðhæfðar hafa verið samkvæmt
efnainnihaldi þess og uppskeru (Magnús
Óskarsson og Bjarni Guðmundsson,
1971). Stönglar vallarfoxgrassins virðast
halda vei á næringarefnum sínum, jafnvel
þótt um sé að ræða mikinn hrakning. Óvíst
er, hvort ályktun þessi eigi við aðrar gras-
tegundir, t. d. túnvingul, vallarsveifgras a. fl.,
þar sem gerð stöngla og blaða er ekki eins
gerólík og gerist í vallarfoxgrasinu. Fmmat-
huganir á Hvanneyri benda hins vegar ekki
til þess, að efnatap vallarfoxgrass sé mjög
frábmgðið efnatapi við vallþurrkun annarra
grastegunda, en ætlunin er að kanna það atriði
nánar.
Niðurstöður hrakningstilraunanna varpa
allským ljósi á áhrif þroskastigs vallarfox-