Fréttablaðið - 16.12.2020, Blaðsíða 26

Fréttablaðið - 16.12.2020, Blaðsíða 26
Ma t o r k a , s e m s é r h æ f i r s i g í u m hver f i s -vænu fiskeldi á laxfiskum hér á landi, gek k nýlega frá umsvifamikilli f jár- mögnun til þess að renna stoðum undir verulega aukningu á fram- leiðslugetu. „Árið í ár verður fyrsta árið sem við framleiðum meira en 1.000 tonn,“ segir Árni Páll Einarsson, framkvæmdastjóri Matorku, í sam- tali við Markaðinn. Hann tók við sem framkvæmdastjóri árið 2013, þegar fyrirtækið var tveggja ára gamalt og framleiddi einungis 50 tonn. Síðan þá hafa umsvifin meira en tuttugufaldast. Helsta afurð Matorku er alís- lensk bleikja, en félagið hóf einnig slátrun á sjóbirtingi í febrúar síð- astliðnum, og er með leyfi til lax- eldis. Vaxtaráform fyrirtækisins eru mjög metnaðarfull en þar sem hótel og veitingastaðir eru stór hluti af viðskiptavinahópi Matorku, setti kórónaveiran strik í reikninginn. „Vöxturinn hefði verið mun meiri ef ekki hefði verið fyrir þessa veiru,“ segir Árni og bætir við að framleiðslan í ár verði um 1.000 tonn og vaxi um 20 prósent á milli ára. „Þetta er tala sem við ætlum að margfalda. Á næsta ári stefnum við á að fara upp í 2.000 - 2.500 tonn og árið þar á eftir ætlum við að fullnýta núverandi framleiðslueiningu.“ Matorka er með eldisstöðvar í Grindavík, seiðaeldi að Fellsmúla í Landsveit á Suðurlandi og jafn- framt fiskvinnsluhús í Grindavík sem sinnir f lökun, frystingu og pökkun. Uppbygging á eldiseiningu í Grindavík, sem tvöfaldar fram- leiðslugetuna úr 1.500 tonnum upp í 3.000 tonn á ári, kláraðist á árinu sem er að líða. „Þegar kemur að því að framleiða laxfisk í sláturstærð þá var fisk- eldisstöðin okkar í Grindavík fyrsta stöðin til að vera byggð hér á landi í áratugi. Þess vegna er hún mun þróaðri en aðrar stöðvar. Við höfum fjárfest um 20 milljónum dollara í framleiðsluferlinu og erum fyrir vikið með glænýja stöð þar sem við nýtum nýjustu tækni og framfarir í fiskeldi,“ segir Árni. Þá hefur félagið einnig fengið leyfi fyrir standandi lífmassa upp á 6 þúsund tonn, sem þýðir að á hverj- um tímapunkti mega vera 6 þúsund tonn af lifandi fiski í stöðinni. Tekjur Matorku á síðasta ári námu rétt tæplega 700 milljónum króna og jukust um 28 prósent á milli ára. Þær verða tæplega millj- arður á þessu ári að sögn Árna. Þá var EBITDA félagsins – rekstrar- hagnaður fyrir afskriftir, f jár- magnsliði og skatta – jákvæð um 76 milljónir króna. Matorka gekk nýlega frá endur- fjármögnun hjá Arion banka upp á 1.300 milljónir króna og vinnur að hlutafjáraukningu upp á rúmlega 400 milljónir króna. Kvika banki hefur veitt fyrirtækinu ráðgjöf í fjármögnunarferlinu. „Við erum ágætlega fjármagn- aðir til að takast á við mikinn vöxt á næstu árum,“ segir Árni og bætir við að stefnan sé sett á skráningu hér heima, eða erlendis, í framtíðinni. Eignarhald í Matorku skiptist nokkurn veginn jafnt milli inn- lendra og erlendra fjárfesta. Stærsti hluthafinn er svissneska eignar- haldsfélagið Matorka Holding AG, en eftir því sem Markaðurinn kemst næst miðar fjármögnun Matorku meðal annars að því að losa um eignarhlut svissneska eignarhalds- félagsins. Næststærsti hluthafinn er hollenski sjóðurinn Aqua Spark, sem sérhæfir sig í fjárfestingum í sjálf bæru fiskeldi. Þá eru þrír innlendir fjárfestar á lista yfir tíu stærstu hluthafa Matorku. Inning ehf., félag Bjarna K ristjáns Þor varðarsonar, fer með rúmlega 8 prósenta hlut. Eld- hrímnir ehf., sem er í eigu hjónanna Ingimundar Sveinssonar arkitekts og Sigríðar Arnbjarnardóttur, auk þriggja barna þeirra, á þriggja pró- senta hlut og P 126 ehf., félag Einars Sveinssonar fjárfestis, er með rúm- lega tveggja prósenta hlut. Af hverju landeldi en ekki sjó­ kvíaeldi? „Mörg umhverfisvandamál sam- tímans eru tengd hafinu eins og súrnun sjávar og mengun. Þetta má rekja beint til mannfólksins og með því að færa framleiðsluna upp á land er verið að gera það sem hægt er til þess að vernda lífríki hafsins í kringum okkur,“ segir Árni Páll. „Auk þess kemurðu í veg fyrir þessa erfðamengun sem fólk er hrætt við að sjókvíaeldi geti valdið, til dæmis að lax úr eldiskvíum strjúki og erfðablandist villtum stofnum sem eiga nú þegar undir högg að sækja. Svona hlutir gera það að verkum að maður fer með framleiðsluna upp á land og býður kúnnanum upp á annan valkost hvað varðar laxfiska.“ Þá er hreinleiki vörunnar eitt af því sem höfðar til sístækkandi við- skiptavinahóps Matorku. „Í land- eldinu erum við blessunarlega laus við notkun á hinum og þessum efnum sem þarf að nota á laxalús í sjó. Okkar kúnnar vilja að sjálf- sögðu fá góða vöru á góðu verði en heilsusjónarmiðin og umhverfis- sjónarmiðin eru farin að vega þyngra og þyngra.“ Aðspurður segir Árni að land- eldi á laxfiskum muni þó aldrei geta komið í stað sjókvíaeldis þrátt fyrir umhverfissjónarmiðin. Fram- leiðsla á landi er mun minni en í sjókvíunum og fyrirséð er að lax- fiskaframleiðsla heimsins þurfi að margfaldast á næstu áratugum til að halda í við eftirspurnina. Hluti af þessari framleiðsluaukningu mun koma úr landeldi. Felst ekki meiri rekstrarkostnaður í landeldinu? „Það er viðloðandi við þennan bransa að fólk heldur að rekstrar- kostnaður á landi sé gríðarlega hár. En vegna þess hvað það er orðið gríðarlega dýrt að berjast við lax- alús í sjó þá er okkar framleiðslu- kostnaður í raun mjög sambærileg- ur við sjókvíaeldi. Það kostar um 1-2 milljarða dollara ári að berjast við laxalús á heimsvísu. Á landi erum við alveg laus við þetta kostnaðar- sama vandamál,“ segir Árni. Matorka er ekki í Landssambandi fiskeldisstöðva. Fara hagsmunir landeldis og sjókvíaeldis saman? „Hlutirnir hafa þróast þannig að við erum ekki í þessum samtökum. Á heildina litið held ég að landeldi og sjókvíaeldi eigi þó sameiginlega hagsmuni að mörgu leyti, sérstak- lega þegar kemur að öflugu mark- aðsstarfi fyrir íslenskan eldisfisk á erlendri grundu. Einnig hvað varðar ráðgefandi hlutverk varðandi reglu- gerðir og lagasetningu.“ Er eitthvað sem kemur í veg fyrir uppgang landeldis á Íslandi? „Það tekur gríðarlega langan tíma að fá leyfi til fiskeldis. Leyfismál í fiskeldi á Íslandi eru orðin svo svifa- sein að það vekur óhug þeirra sem vilja fara út í þennan bransa. Við erum til dæmis nýbúin að fá leyfi til stækkunar og það tók heil fjögur ár. Það er langur tími fyrir ung, eða ný, fyrirtæki sem eru með fólk í vinnu og eru ekki endilega fullfjármögn- uð. Almennt má segja regluverkið sé nokkuð sanngjarnt en tafir vegna leyfisveitinga flækjast fyrir.“ Matorka í miklum vaxtarfasa Fiskeldisfyrirtækið Matorka mun stórauka framleiðslu sína á næstu árum. Þúsund tonn á þessu ári og stefna á meira en tvöföldun á því næsta. Luku nýlega við umfangsmikla fjármögnun. Heilsusjónarmið og umhverfissjónarmið eru farin að vega æ þyngra. Árni Páll Einarsson tók við sem framkvæmdastjóri fiskeldisfyrirtækisins Matorku árið 2013, þegar fyrirtækið var tveggja ára gamalt. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR Þorsteinn Friðrik Halldórsson tfh@frettabladid.is ✿ Velta Matorku (m.kr.) 2015 4,7 2016 18,5 2017 172,3 2018 545,1 2019 698,1 2020 (áætlað) 900 Það kostar um 1-2 milljarða dollara á ári að berjast við laxalús á heimsvísu. Á landi erum við alveg laus við þetta kostn- aðarsama vandamál. 1 6 . D E S E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R8 MARKAÐURINN

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.