Morgunblaðið - 21.11.2020, Qupperneq 29

UMRÆÐAN 29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 2020
Faxabraut 11, 230 Reykjanesbæ
Nánari upplýsingar á skrifstofu s. 420 6070 eða eignasala@eignasala.is
Töluvert endurnýjuð 4ra herbergja efri hæð (tvö svefn-
herbergi, tvær stofur) ásamt bílskúr í tvíbýlishúsi.
Fleiri myndir og lýsing á eignasala.is.
Jóhannes Ellertsson
Löggiltur fasteignasali – s. 864 9677
Júlíus M Steinþórsson
Löggiltur fasteignasali – s. 899 0555
Verð kr. 37.500.000 135,1 m2
Greinarhöfundur á tværbernskuminningartengdar skák og árinu1964. Sú fyrri tengist
myndasyrpu Óla K. Magnússonar á
baksíðu Morgunblaðsins um mán-
aðamótin janúar-febrúar. Þar var
sagt frá einni viðureign Tals á
fyrsta Reykjavíkurskákmótinu.
Nokkrum vikum síðar vakti leik-
félagi minn athygli á því að alnafni
minn hefði orðið Íslandslands-
meistari í skák. Hann hét fullu
nafni Helgi Sigurjón Ólafsson en
millinafnið var nær óþekkt meðal
skákmanna.
Eitt helsta skákafrek þessa
ágæta manns var rifjað upp þegar
hann féll frá 31. ágúst sl. Í byrjun
apríl 1964 greindu fjölmiðlar frá
því að tvítugur piltur úr Leirunni í
Gerðahreppi á Suðurnesjum hefði
orðið Íslandsmeistari í skák og
skotið aftur fyrir sig mörgum af
bestu skákmönnum þjóðarinnar.
Bragi Kristjánsson, sem var meðal
þátttakenda, sagði mér að sigur
hans hefði verið verskuldaður.
Helgi hlaut átta vinninga af ellefu
mögulegum. Í síðustu umferð vann
hann Jón Kristinsson en Björn
Þorsteinsson, sem þá var með ½
vinnings forskot, tapaði fyrir Jón-
asi Þorvaldssyni. Þetta voru ein-
hver óvæntustu úrslit sem um gat í
sögu Íslandsmótsins. En svo
skyndilega sem Helgi braust fram
á sjónarsviðið hvarf hann jafn
skjótt. Hann tók ekki sæti í ólymp-
íuliði Íslands á Ólympíumótinu í
Tel Aviv um haustið, var með á Ís-
landsþinginu ári síðar en gekk ekki
vel. Helgi settist að í Hólmavík og
fluttist síðar til Ísafjarðar. Hann
var lærður prentari og lét mikið til
sín taka í verkalýðsmálum, var for-
maður Verkalýðsfélags Hólmavík-
ur, um skeið, síðar starfsmaður
Verkalýðsfélags Vestfirðinga og
varaformaður þess.
Eftir að Íslandsmót skákfélaga
hóf göngu sína fyrir 46 árum sást
aftur til Helga við skákborðið með
Taflfélagi Hólmavíkur og þar tefldi
hann við hlið annars fyrrverandi
Íslandsmeistara, Jóns Krist-
inssonar, sem einnig bjó lengi í
Hólmavík. Ég tefldi eina kappskák
við nafna – á alþjóðamóti tímarits-
ins Skákar við Ísafjarðardjúp. Tólf
keppendur, þar af þrír stórmeist-
arar, og tefldu allir við alla og
Helgi, sem varð í 8. sæti, vann tvo
af bestu skákmönnum Vestfirð-
inga, Guðmund Gíslason og Magn-
ús Pálma Örnólfsson. Og hann
tefldi einnig þessa glæsilegu sókn-
arskák:
Alþjóðamótið við Ísafjarðardjúp
1988; 9. umferð:
Helgi Ólafsson – Guðmundur
Halldórsson
Frönsk vörn
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Rd2 Rf6 4. e5
Rfd7 5. Bd3 c5 6. c3 Rc6 7. Re2
Db6 8. Rf3 cxd4 9. cxd4 f6 10. exf6
Rxf6 11. 0-0 Bd6 12. He1 0-0 13.
Rf4 Bd7 14. Rxe6 Hfe8 15. Bf5 Re7
16. Bh3 Bb4 17. He3 h6 18. Rf4
Fyrstu leikirnir voru þekktir og
bera vott um staðgóða byrj-
anaþekkingu.
18. … Bxh3 19. Rxh3 Rf5 20.
Hd3 g5
21. Rhxg5!?
Hvergi banginn. Hann gat einnig
leikið 21. Hb3 eða 21. Re5 með
góðri stöðu.
21. … hxg5 22. Bxg5 Re4 23.
Bf4 Bd6 24. Re5?
Þessi leikur er ónákvæmur
vegna 24. … Bxe5 25. Bxe5 Hxe5!
En annað tækifæri fékk Guð-
mundur ekki.
24. … Dxb2 25. Dg4+ Rg7 26.
Hf1 He6 27. Hb3 Dxd4 28. Hxb7
Be7
Hvítur hugðist svara 28. … Bxe5
með 29. Hxg7 Bxg7 30. Dxe6+ með
flókinni stöðu.
29. Bh6! Hxh6 30. Hxe7 Hh7 31.
Dg6 Hf8 32. He8!
Frábær leikur. Ef nú 32. …
Hxe8 þá kemur 33. Df7+ Kh8 34.
Rg6 mát. Svartur er varnarlaus.
32. … Rg5 33. Hxf8 Kxf8 34.
Dxg5 Dh4 35. Rg6+
- og svartur gafst upp.
Nafni minn
Íslandsmeistarinn
Skák
Helgi Ólafsson
helol@simnet.is
Ofangreind fyr-
irsögn á fyllilega rétt
á sér. Stjórn-
málaflokkarnir á Al-
þingi eru allir sam-
mála um eitt mál, sem
er sívaxandi framlög
úr ríkissjóði til stjórn-
málaflokkanna óháð
stöðu ríkissjóðs á
hverjum tíma. Þessi
fjáraustur til stjórn-
málaflokkanna er
gerður á þeim forsendum að styðja
við lýðræðislega umræðu í þjóð-
félaginu.
Stjórnmálaflokkarnir eru greini-
lega hættir við að fjármagna sig
með framlögum frá flokksmönnum
og fyrirtækjum. Sjálfstæðisflokk-
urinn hafði mikla sérstöðu þar sem
byggt var upp öflugt styrkt-
armannakerfi sem fjármagnaði
starfsemi flokksins að miklu leyti.
Í dag er staðan sú að þetta fyr-
irkomulag er nánast liðið undir lok.
Aftur á móti hafa vinstri flokkarnir
aldrei haft nennu eða getu til að
safna fé til reksturs utan gömlu
kommanna í Alþýðubandalaginu
sem skildu þetta. Þá má einnig
nefna að sveitarfélögin láta fjár-
muni renna til stjórnmálaflokk-
anna.
Nú er starf þingmanna orðið
þægileg og vel launuð innivinna,
ásamt upphitaðri skrifstofu með
aðstoðarmenn á hverjum fingri.
Toppsætið í þessari vegferð á
minnsti þingflokkurinn, sem í eru
tveir þingmenn, með þrjá starfs-
menn. Allt á kostnað skattgreið-
enda.
Þrátt fyrir þessa veglegu
fjárhagsaðstoð frá skattgreið-
endum, yfir 700 milljónir króna,
auk fjölda aðstoðarmanna, er erfitt
að sjá að þetta hafi haft í för með
sér aukna skilvirkni. Flestir stjórn-
málaflokkanna leita nú inn á miðj-
una og troða þar marvaðann. Ein-
staka þingmenn hafa þó ekki
gleymt á hvaða gild-
um flokkar þeirra
voru stofnaðir og
nokkrir þeirra við-
halda virku sambandi
við kjósendur, sem
ekki er til vinsælda
fallið hjá miðjumoðs-
fólkinu.
Annað sem vekur
athygli er ákvarð-
anatökufælni stjórn-
málamanna. En hvað
gera menn þá? Jú,
stofna nefndir, hægri-
vinstri, til að komast
hjá því að þurfa að taka ákvarð-
anir. Nær þrjú hundruð nefndir
hafa verið settar á laggirnar af
yfirvöldum og Alþingi á þessu
kjörtímabili. Með þessu lagi veltur
stjórnkerfið einhvern vegin áfram
út og suður, austur eða vestur,
áfram eða aftur á bak.
Embættismannakerfið ræður því
för og stjórnmálamennirnir láta
þetta sér vel líka. Ég sæi til dæmis
fyrir mér, sem góða tilhögun, að
fjármálaráðherrann yrði ráðuneyt-
isstjóri í fjármálaráðuneytinu og
samgönguráðherrann yrði forstjóri
MAST.
Þessi staða er grafalvarleg og ef
fram heldur sem horfir mun þetta
enda með skelfingu. Í alþingiskosn-
ingunum á næsta ári verður mögu-
leiki fyrir kjósendur að veita þeim
frambjóðendum brautargengi, sem
hafa kjark til að tjá sig og fara eft-
ir grunngildum síns flokks.
Eru stjórn-
málamenn orðnir
kontóristar?
Eftir Gunnar Ingi
Birgisson
»Nú er starf þing-
manna orðið þægi-
leg og vel launuð inni-
vinna, ásamt upphitaðri
skrifstofu með aðstoð-
armenn á hverjum
fingri.
Gunnar I.
Birgisson
Höfundur er verkfræðingur, fyrrver-
andi bæjarstjóri og þingmaður.
gunnaringib@simnet.is
Guttormur J. Guttormsson
fæddist 21. nóvember 1878 á
Víðivöllum á Nýja-Íslandi við
Winnipegvatn í Kanada. For-
eldrar hans, Jón Guttormsson
og Pálína Ketilsdóttir, fluttu til
Vesturheims þremur árum áð-
ur, þegar Öskjugos var nýhaf-
ið. Þau voru bæði úr Múlasýslu,
Pálína frá Mjóanesi í Vallna-
hreppi í S-Múl. og Jón frá Arn-
heiðarstöðum í Valþjófsstaðar-
sókn í N-Múl. Bæði létust þau
þegar Guttormur var á barns-
aldri og hann þurfti að bjarga
sér sjálfur. Hann fór víða og
vann ýmis störf, en árið 1911
keypti hann jörð foreldra sína
og bjó þar upp frá því. Gutt-
ormur var bókhneigður og vel
lesinn þrátt fyrir litla skóla-
göngu. Hann hneigðist
snemma til ritstarfa og birtust
kvæði hans fyrst í íslenskum
vikublöðum í Kanada og fyrsta
bók hans, Jón Austfirðingur,
kom út í Kanada árið 1909. Við-
fangsefni ljóða hans eru oft Ís-
land, en ekki síður erfiðleikar
frumbyggjanna í Kanada, og
vísaði hann þar oft í reynslu
foreldranna og síðar sína eigin,
sem bónda sem vann hörðum
höndum allt sitt líf. Kvæðasafn,
heildarútgáfa ljóða Guttorms,
kom út á Íslandi árið 1947.
Hann er yfirleitt talinn eitt af
bestu skáldum Vestur-
Íslendinga á 20. öld, ásamt
Stephan G. Stephanssyni og
Káin, og eftir hann liggja bæði
kvæði og leikrit. Guttormur
lést árið 1966.
Merkir Íslendingar
Guttormur J.
Guttormsson
Ljósmynd/Saga SÍ
Íslandsmeistarinn Helgi Ólafsson fremst til vinstri ásamt keppendum í
landsliðsflokki 1964. Við hlið hans er Freysteinn Þorbergsson og þá Jón
Kristinsson. Önnur röð f.v. : Halldór Jónsson, Þórður Þórðarson, Jónas Þor-
valdsson, Magnús Gunnarsson, Björn Þorsteinsson og Trausti Björnsson.
Aftasta röð f.v.: Hilmar Viggósson, Bragi Kristjánsson og Gísli Pétursson.