Vinnan - 01.05.1948, Blaðsíða 34

NIKULÁS ALBERTSSON:
Verkamannafélag Vopnafjarðar 25 ára
Verkamannaíélag Vopnafjarðar mintist 25 ára starfs-
afmælis síns með fjölsóttri samkomu sunnudaginn 23.
febr. 1947. Voru þar ýmis skemmtiatriði sem ekki verða
rakin nánar hér.
Fyrstu drög að stofnun félagsins voru þau að rétt
eftir miðjan janúar 1922 kom eitt af skipum Eimskipa-
félags Islands hingað til Vopnafjarðar með vörur frá
útlöndum, eins og tíðkaðist í þá daga. Var strax byrj-
að að afgreiða skipið þótt veður væri slæmt og enginn
vélbátur væri til að draga uppskipunarbáta milli skips
og lands.
Uppi voru ýmsar raddir um að fróðlegt væri nú að
vita hvað maður fengi um tímann fyrir svona vinnu.
Tókum við Davíð Olafsson að okkur að spyrja verk-
stjórann um þetta. Fengum við fá svör og óákveðin og
lét verkstjórinn jafnvel í veðri vaka að okkur varðaði
lítið um kaupið. Lét verkstjórinn okkur skilja á sér, að
við myndum verða útilokaðir frá ísvinnu, sem átti að
hefjast á næstunni, fyrir þessa afskiptasemi og forvitni.
Þá fengum við og að heyra, að við skulduðum jafnan
verzluninni og ættum því að hafa hægt um okkur.
Þegar uppskipuninni var lokið ræddum við nokkrir
saman um það, að þörf væri nú á því að láta verða af
stofnun verkamannafélags. Var Davíð Ölafssyni og
þeim, sem þessar línur ritar, falið að ganga á milli
þeirra sem helzt var treyst til þátttöku. Varð ofan á að
koma saman til fundar næsta sunnudag, 22. jan.
Sunnudaginn 22. jan. var stofnfundur Verkamanna-
félags Vopnafjarðar svo haldirm í Skuld, litlu húsi sem
ég hafði til umráða. Við urðum að sætta okkur við
þröng húsakynni, Þar voru aðeins tvö lítil herbergi og
var annað þeirra eldhús. En þetta varð að nægja.
A stofnfundinum voru málin rædd frá ýmsum hliðum
og nokkrar samþykktir gerðar. Var árgjaldið ákveðið
6 krónur og inntökugjald 2 krónur.
I fyrstu stjórn félagsins voru kosnir: Formaður Jón
Sigurjónsson á Hólmum, ritari Valdimar Stefánsson á
Hólmum, og gjaldkeri Sigurður Vilhelm Benjamínsson
á Sigurðarstöðum.
Næsta sunnudag, 29. jan., var haldinn einskonar
framhaldsstofnfundur. Gengu þá flestir í félagið, sem
rétt höfðu til þess, og ekki höfðu mætt á fyrri stofn-
Pétur Nikulásson,
núverandi formaður Verka-
mannafélags Vopnafjarðar.
fundinum.. Voru á þessum fundi samþykkt lög fyrir
félagið og ákveðinn kauptaxti þess. Var stjórninni falið
að semja um hann við atvinnurekendur. Skyldi kaupið
vera kr. 0,65 á klst. Var ákveðið að fara fram á að
hehningur þess skyldi greiddur í vöruúttekt, einn fjórði
í peningum, en einn fjórði skyldi ganga upp í gömul
viðskipti við verzlunina.
Vinnuveitandanum þótti einkennilegt skilyrðið um
peningaútborgun, þar sem hann hefði nógar vörur.
Einnig þótti honum kaupið of hátt. Vildi aðeins borga
60 aura um klst.
Við bentum atvinnurekandanum þá á, að rúgmjöls-
tunnan væri seld á 54 kr. hjá kaupfélaginu en hjá hon-
um á 69 kr. Bauðst hann þá til að lækka rúgmjöls-
verðið og taldi okkur þá enga peningagreiðslu þurfa.
Myndi hann þá ekki láta standa á þeirn fimm aurum
sem um var þráttað. Því tilboði neituðum við og varð
ekki af sanmingum í það skipti.
Þremur dögum síðar vorum við kallaðir á fund at-
vinnurekandans og voru sanmingar undirritaðir um 65
aura tímakaup. Rúgmjölsverðið var lækkað í kaupfé-
lagsverð.
Hvað vannst að auki við stofnun verkamannafélags-
ins?
Verkamenn fengu í fyrsta sinni ákvörðunarrétt um
kaup sitt.
Verkamenn fengu ráðstöfunarrétt á kaupi sínu, en
það var óþekkt fyrirbrigði áður en félagið var stofnað.
Aður hafði tíðkast að ganga í reikniftga verkamanna
92
VINNAN