Vinnan - 01.12.1976, Qupperneq 3

Baráttan heldur áfram
Alþýðusamband íslands var stofnað 12. mars 1916. Á þeirri
tíð voru mikil umbrot, ekki aðeins í skotgröfum heimsstríðsins,
heldur og í hinni afskekktu byggð, Islandi. Sigur var á næstu grös-
um í sjálfstæðisbaráttunni og stjómmáhn beindust á nýjar braut-
ir. Hin nýja stétt, verkalýðurinn, var að vakna til vitundar um rétt
sinn og styrk og stofnaði með sér samtök. Sá félagsskapur skyldi
umskapa Island. Þótt vopnabúnaður væri enginn utan hugsjón og
sigurvilji var til orrustu blásið. Færa skyldi verkalýðnum frelsi,
skapa honum jöfnuð og félagslegt öryggi og flytja yfirráð þjóðfé-
lagsins í hendur alþýðunnar. Af þessari baráttu er mikil saga.
I 60 ára afmælisriti Vinnunnar er nú reynt að rekja þá sögu að
nokkru. Bent er á helstu baráttumál samtakanna og fjallað er sér-
staklega um.tvö félagsleg umbótamál, tryggingar og húsnæðismál.
Miðað er við að þessi sögulega upprifjun geti komið að gagni í
fræðslustarfi verkalýðshreyfingarinnar.
Á sextíu árum hefur verkalýðshreyfingunni tekist að umskapa
lífskjör alþýðunnar. Eymdin og örbyrgðin eru úr sögunni. Samt
eru gömlu baráttumálin enn í fullu gildi. Sigur í félagslegri umbóta-
baráttu verður ekki unninn í eitt skipti fyrir öll. Aldraðir og öryrkj-
ar fá enn naumt skammtað og hljóta nær enga félagslega umönn-
im. Vinnuþrælkunin hefur tekið á sig nýja mynd. Þrátt fyrir lög-
boðna 40 stunda vinnuviku hfir verkafólk ekki nema með tvö-
földu vinnuálagi. Enn ríkir hróplegt misrétti á íslandi. Auðstéttin
hefur enn tögl og hagldir í íslensku efnahags- og stjómmálalífi.
Hún vegur mál á vogarskál gróðans, einnig hersetu og erlenda
íhlutun á íslandi. Alþýðusamtökin eru eina hindrunin í vegi auð-
magnsins. Því er nú sem fyrr vegið að þeim og reynt að skerða
verkfallsréttinn.
Á þessu afmælisári Alþýðusambandsins er 33. þing þess haldið.
Þingið sitja 380 fulltrúar með umboð 47 þúsund félagsmanna.
Það hefur kostað mikil átök að byggja þessi samtök upp. I þeim
býr mikið afl. Frumherjar verkalýðsfélaganna á Islandi höfðu ekki
slík vopn að vega með. Sarnt gengu þeir gunnreifir til leiks.
Nú sem fyrr ríður á að verkalýðurinn efh samtök sín, sjálft Al-
þýðusambandið með þróttmiklu starfi í verkalýðsfélögunum. Mark-
miðið er enn hið sama, jöfnuður og alþýðuvöld. Baráttan heldur
áfram.
vínnan
Tímarit Alþýöusambands Islands og
Menningar- og fræðslusambands alþýðu.
Ábyrgðarmaður:
Bjöm Jónsson.
Ritstjóri:
Baldur Óskarsson.
Afgreiðsla og auglýsingar:
Laugavegi 18. VI hæð, sími 17120.
EFNISYFIRLIT:
2 Ávarp Björns Jónssonar, forseta ASÍ.
3 Forystugrein.
4 Ólafur R. Einarsson:
„Eindregin félagsskapur“ gjörbreytir
íslensku þjóðlífi.
24 Verkalýðshreyfingin og bókmenntirnar.
— Safn tilvitnana.
26 Sigurður E. Guðmundsson:
Verkamannabústaðirnir, verkalýðs-
hreyfingin og húsnæðismálin.
32 Guðrún Helgadóttir og Þorgerður
Benediktsdóttir:
Brot úr sögu almannatrygginga.
40 íslensk verkalýðshreyfing 1920—1930.
— Þættir úr riti eftir Svan Kristjánsson.
41 Viðtal við Jón Sigurðsson.
46 Viðtöl við þrjá starfsmenn ASÍ.
52 Verkalýðshreyfingin og bókmenntimar.
— Safn tilvitnana.
Forsíðumynd:
Fátæktin, listaverk eftir Jón Engilberts.
Umbrot:
Grafik og hönnun.
Setning:
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Prentun: Grafik h.f.
VINNAN 3