Stefnir - 01.12.1981, Blaðsíða 47

Innlend málefni
Björn Bjamason:
Umræður
um stríð og f rið
Kjarnorkuvopnum mótmœll í Amsterdam 21. nóvember 1981.
Dagskráin 1. desember á vegum
stúdenta um baráttuna gegn kjamorku-
vopnum einkerfjndjst af því viðhorfi, að
yrðu kjarnor'kuvöpn ekki þurrkuð af
yfirborði jarðar væri heimsendir á næsta
ileiti. Töldu ræðumenn, að ragnarökin
myndu annað hvort verða fyrir tilstilli
stríðsóðra valdamanna eða af slysni. í 1.
des. blaði þeirra, sem að fundinum í
Háskólabíói stóðu, er meðal annars
komist svo að orði: „Vökumenn bjóða
sig nú fram (þ.e. fyrir 1. desember innsk.
Bj.Bj.) undir kjörorðinu „Atvinnu-
möguleikar að námi loknu.” Pað virðist
næsta fánýtt umræðuefni og til lítils að
velta vöngum yfir því, ef Gjöreyðing er
það sem koma skal.” Og síðar segir í
sömu grein, sem er undirrituð af þremur
konum en ber yfirskriftina: „Framboðs-
ræða flutt á kjörfundi til 1. des. nefndar
20.10. 1981”: „Astandið í heiminum er
ekki afleiðing mannlegrar greindar, eða
skorts á henni, heldur sprettur það af
dauðateygjum samfélagskerfisins sem
hefur skapað gífurleg auðæfi en er nú í
þann mund að eyða þeim. Eigum við að
láta markaðsöflin ráða örlögum kjarn-
orkunnar? Ef það yrði gert myndi heim-
urinn farast..”
Þær skoðanir, sem fram koma í til-
vitnaðari framboðsræðu hinna þríeinu
höfunda, eru í stuttu máli þessar: Fyrst
skulum við útrýma bombunni og síðan
huga að því, hvort ástæða sé að fá vinnu
að námi loknu - ragnarökin verða
kannski áður en okkur tekst að ljúka
námi. Kjarnorkusprengjan í höndum
þeirra, sem hafna markaðsöflunum, er
hættulaus. Heimurinn ferst ekki, ef þeir
ráða yfir sprengjunni, sem aðhyllast
sósíalisma og fylgja fátæktarstefnu
kommúnismans.
Heimsendaspár byggjast yfirleitt á
þeirri forsendu, að mannkyninu hafi
hnignað svo mjög, að það kunni ekki
lengur fótum sínum forráð. Það er sam-
dóma álit allra, sem reynt hafa að finna
þá leið, er svonefndar friðarhreyfingar
vilja fara að markmiði sínu, að sú leit sé
næsta vonlaus. Sumir krefjast einhliða
afvopnunar, aðrir vilja stuðla að við-
gangi Atlantshafsbandalagsins. Sumum
finnst réttlætanlegt, að Sovétmenn miði
SS-20 eldflaugum á öll ríki Vestur-
Evrópu, aðrir segjast vera jafn mikið á
móti þeim og kjamorkueldflaugum
Vesturlanda. Höfundar framboSsræðu
vinstri manna fyrir 1. des. kosningarnar í
vetur eru þeirrar skoðunar, að mein-
semdin sé ekki sprengjan, heldur þeir,
sem hafi vald yfir henni í deyjandi sam-
félögum Vesturlanda.
Frá því að kjarnorkuvopn voru fundin
upp, hefur hver ný kynslóð orðið að gera
upp hug sinn til þeirra eins og allra
annarra vopna. Þegar menn taka til við
að íhuga ógnarmátt kjarnorkuvopn-
anna, er eðlilegt, að þeir vilji helst út-
rýma þeim öllum tafarlaust. Þeir eru í
miklum minnihluta, sem vilja láta ein-
ræðisherrum kommúnistaríkjanna eftir
að vera einráðir í krafti kjarnorkuvopna,
og fæstir þeirra þora að láta skoðanir
sínar í ljós opinberlega með jafn skýrum
hætti og í framboðsræðunni hér að ofan.
Sænskur prófessor og sérfræðingur í
alþjóðamálum var að því spurður í sjón-
varpsþætti síðsumars, hvort hann teldi, að
líkur á kjamorkustyrjöld ykjust með til-
komu nifteindarsprengjunnar. Prófessor-
inn svaraði með þeim orðum, að þeim
mun meiri líkur, sem menn teldur vera á
kjarnorkuátökum, þeim mun minni líkur
væru á styrjöld. Segja má, að í þessu ein-
falda svari komi fram það viðhcrrf, sem
mótar skoðanir þeirra á Vesturlöndum,
er færa rök fyrir nauðsyn þess, að varnir
vestrænna þjóða séu í samræmi við víg-
búnað hugsanlegs árásaraðila. Hið eina,
sem réttlætir kjarnorkuvopn, ef þannig
má taka til orða, er, að þau eru svo ægi-
leg, að þau fæla öflugustu herveldi
veraldar frá því að takast á hvort við
annað og koma þannig í veg fyrir heims-
átök.
Það er athyglisvert við málflutning
þeirra, sem leggja sig fram um að skýra
rök hinna svonefndu friðarhreyfinga, að
þeir reyna að grafa undan trú manna á
það, að kjarnorkuátök hljóti að leiða til
heimsátaka milli risaveldanna. í hinu
orðinu slá þeir því svo föstu, að tilvist
kjarnorkuvopna sé ávísun á gjöreyð-
ingu. Oftar en einu sinni hefur því verið
haldið á loft í umræðunum hér á landi, að
líkur séu á svokölluðu „takmörkuðu”
kjarnorkustríði í Evrópu.
Aróðurinn um „takmarkað” kjarn-
orkustríð samrýmist illa heiiúsenda-
kenningunni, enda er honum sérstaklega
beitt í Mið-Evrópu, sem verður að mati
47