Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1890, Qupperneq 23

21
1882
10. læknishérað. Mislingasóttin kom hingað fyrst í júní og breiddist mjög skjótt
út yfir allt. Veikin var fremur slcæð hér eins og annars staðar, og dóu úr henni
ca. 5% í Hvanneyrarsókn.
11. og 12. læknishérað. Mislingaveikin kom hingað um miðjan júnímánuð,
breiddist svo út á örstuttum tíma um bæði þessi umdæmi og fór sem logi yfir akur.
Þó tókst einstöku héruðum að verja sig, t. d. Fnjóskadalnum sunnan til og suður-
hluta Saurbæjarhrepps (Hólasókn). Veikin sjálf var fremur illkynjuð. Þó kom
hún hvergi mér vitanlega fram í hinni asthenisku eða typhösu mynd. Af hinum
„katarrhaliske symptomer“ bar eins og vanalega mikið á conjunctivitis og coryza,
sem svo einstöku sinnum breiddist út til miðeyrans og þó einkum til barkans, og komu
þá þráfaldlega mikil andþrengsli og sog líkt og í croup. Þráfaldlega kom fyrir niður-
gangur, en hann stöðvaðist vanalega fljótt við hentugt mataræði og læknislyf. Hin
versta og almennasta komplikation og sú, sem reið að fullu þeim sjúklingum, sem
dóu, var lungnabólgan, bæði hin crouposa og þó oftar katarrhölsk. Ekki varð ég
þess var, að hin katarrhalska pneumoni snerist í nokkrum sjúklingi upp í lungna-
tæringu (tuberculosis), því síður að nokkur fengi „miliartuberculosis“. Veikinni
var lokið í lok ágústmánaðar. Ég treysti mér ekki til að leiða neinum getum að því,
hversu mannskæð þessi veiki hefur verið, því ég sá fæsta af sjúklingunum, einkum
í hinum fjarlægari héruðum. 1 Akureyrarkaupstað eru 450 íbúar, og dóu 5 fullorðnir
og 4 börn. í Hrafnagilshreppi eru hér um bil 380 íbúar, og dóu þar 4 fullorðnir og
5 börn. í Öngulsstaðahreppi eru hér um bil 465 íbúar, og dóu þar 2 konur, sem báðar
fæddu í mislingunum, og dóu börnin einnig og 5 önnur börn.
15. læknishérað. Undir eins og póstskipsferðir gátu byrjað milli Reykjavíkur
og Austurlands, fluttist mislingaveikin hingað. Veiki þessi gekk hér yfir allt Austur-
land 1869 og var því ekki eins almenn nú. Samt lögðust nokkur hundruð hér í
umdæmi. Manndauðinn var hér lítill sem enginn. Lágu þó sumir þungt bæði í
bronchitis og pneumonia, en sumir í diarrhoea. Veikin byrjaði á Seyðisfirði í júní
og hætti i október.
18. læknishérað. Frá miðjum maí til ágústloka geisuðu þungir mislingar. í
héraðinu voru þá 3424 manns yngri en 36 ára. Af þeim veiktust 3410, og 136 dóu.
Eftir aldri skiptast hinir dánu þannig: Frá 1—10 ára 104, frá 10—20 ára 2, frá
20—30 ára 20 og frá 30—36 ára 10. Talið er, að tveir menn um fertugsaldur hafi
veikzt, þó að báðir hefðu fengið veikina áður. Algengustu fylgisjúkdómar voru
bronchitis capillaris með kveljandi andþyngslum (Emetica reyndist vel, tart. stibiatus
eða rad. ipecacuanhae). Pleuritis, en sjaldan greinileg lungnabólga. Angina og
diplitheritis faucium var ekki óalgeng. Mjög algeng var profus salivation 1 eða 2
daga, en einna algengust var þrálát diarrhoea, sem tafði mjög afturbata. Lang-
flestir fullorðnir misstu hárið að meira eða minna leyti.
19. læknishérað. Hvað mislingasóttina snertir, verður eigi annað sagt en hún
hafi illkynjuð verið. Einkum virtist hún illkynjuð á þeiin, er voru komnir af
barns- eða unglingsaldri, en einna vægust á ekki mjög ungum og stálpuðum börnum.
Það, sem öðru fremur virtist einkenna hana, voru meiri eða minni brjóstþyngsli á
nærfellt öllum. Hjá allmörgum voru pneumonia catarrhalis og bronchitis capillaris
samfara veikinni, og urðu eigi allfáum að bana. Flestar gravid konur á síðara hluta