Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1929, Blaðsíða 42

40
sjúklinga í landinu. Og munar ekki lítið uni það, að engar tölur eru
til úr Reykjavik. Það er eina héraðið á landinu, þar sem aldrei hefir
verið gerð tilraun til að gera sér grein fyrir tölu herklasjúklinga, þar
sem þar hefir aldrei verið haldin berklaveikisbók, og er það ekki vansa-
Iaust. Hversu mikið Reykjavik mundi hleypa tölunni fram, má nokk-
uð geta sér til af því, að af 995 berklasjúklingum, sem taldir eru á
mánaðarskrám eru 457 taldir í Reykjavík eða nærri 46%. En sjálfsagt
er þar nokkuð um margtalningar, og tiltölulega mikið um utanhéraðs-
sjúklinga. Þá má geta þess, að svo lítur út sem sjúklingarnir á Vífils-
stöðum hafi aldrei verið taldir fram í ársyfirliti yfir berklaveika, og
með vissu er það ekki gert á þessu ári. Ber að telja þá í berklaveikis-
bók Hafnarfjarðar, og er þess getið til leiðbeiningar eftirleiðis. Krist-
nessjúklingarnir virðast hins vegar samvizkusamlega taldir í Akur-
eyrarhéraði.
Nokkrir læknar sundurliða í ár í fyrsta sinni sjúklingatölur sínar
og telja sérstaklega fram sjúkl., sem aðeins eru grunaðir um berkla-
veiki. Eru þeir fáir, sem það gera og tölur lágar, nema helzt í Reyðar-
fjarðar og Eyrarbakka (í árslok 6 og 12). í töflunni hér á eftir eru
þessi fáu vafasömu tilfelli talin með. Er mikill vafi á, að slík sundur-
greining verði skýrslugerðinni til bóta, og er fremur hætt við, að hún
valdi enn meiri ruglingi.
Hinn 10. jan. 1929 sendi landlæknir öllum héraðslæknum svo hljóð-
andi skeyti:
„Hvað er yður kunnugt um uppruna berklaveiki í héraði vðar, út-
breiðslu, háttalag’ og tölu berklaheimila í hverjum hreppi?“
Margir héraðslæknar hafa sent svör við þessu skeyti og sumir injög
rækileg eftir atvikum.
Eins og við var að búast, telja fæstir sér kunnan uppruna veikinn-
ar í héraðinu. Eru sumir á því, að hún muni vera afargömul, land-
læg hér svo öldum skiptir, en aðrir fullyrða, að hún sé tiltölulega nýr
sjúkdómur, sem ekki hafi orðið vart fyr en seint á 19. öld eða jafn-
vel ekki fyr en í byrjun 20. aldar.
Um hitt atriðið, útbreiðslu og háttalag berkluveikinnar og tölu
berklaheimila í héruðunum er læknunum nokkuð kunnara, og' svara
sumir því allýtarlega (Páll Sigurðsson, Sigurjón Jónsson, Steingrím-
ur Matthíasson, Jón ’Árnason, Árni Vilhjálmsson, Ólafur Lárusson
o. fl.). Þó er framtal berklaheimilanna nokkuð á reiki, með því að
læknunum er að vonum óljóst, hvort telja beri „berklaheimili“ hvert
það heimili, sem veikinnar hefir orðið vart á, þau, sem veikin hefir
verið viðloðandi á árum saman, eða þau, sem nú eru sýkt, og gera
það flestir.
Þó að hér sé yfirleitt um enga þá rannsókn að ræða, sem rann-
sókn getur heitið, heldur lauslegar athuganir hripaðar niður í flýti
eða jafnvel getgátur einar, þykir rétt að birta hér helztu niðurstöður,
og er ekki ætlast til, að þær verði seldar dýrara en þær eru keyptar.
En vel mega hér og þar í þessum skýrslum læknanna felast hending-
ar til þeirra, sem síðar kunna að taka þetta mál upp til alvarlegri
rannsóknár, og verða þær að sjálfsögðu geymdar vandlega.