Studia Islandica - 01.06.1949, Page 25

23
verið andhverf þróun einnig hér, y hafi færzt í áttina
til u, eða staðið kyrrt, unz u, sem sjálft var á leið til
y, náði því.
Ekki verður annar samruni hljóða á þessum öldum,
en hins vegar skerpast andstæðurnar enn fremur með
andhverfri hreyfingu hinna fornu stuttu og löngu hljóða.
Þannig verður sú breyting á andstæðunum i:í og u:ú,
að i, u lækka í framburði, þar sem í, ú haldast mjög há
(eða hækka?). öll hin löngu sérhljóðin taka nú að
breytast í tvíhljóð: é verður ie, je, ó verður ou, æ verð-
ur ai, á verður 9u eða au. Mætti ef til vill kerfa þessi
nýju hljóð á þennan hátt:
Stutt
i
e
a
u
ö
o
Löng
í ú
ie(=é) óu (= ó)
æí (= æ) 9U (= á)
f þessum kerfum rýfur nú é>ie>je samræmið eins
og kvistur í furu. Hvers vegna varð é ekki ei í samræmi
við hinar breytingarnar (£é>æi>ai, ó>ou, 9 (= á)
> 9U > au) ? Ástæðan hlýtur að vera sú, að ei var til í
málinu áður. Annars eru í handritum allmargir rithætt-
ir, sem benda til þess, að é vildi verða ei, leit fyrir lét
o. s. frv. Til þess kom ekki að vísu, en é-ie-je varð fyr-
ir bragðið útlægt úr kerfi hinna löngu hljóða, því að
fyrri hluti þess varð að samhljóðinu j og seinni hlutinn
að hinu stutta sérhljóði e: j+e, je.
Með fomum og nýjum tvíhljóðum líta íslenzku sér-
hljóðakerfin þá þannig út, áður en nýja hljóðdvalar-
breytingin verður:
Stutt
i u
e (je) ö
a o
Löng
í ú
ei öy ( = au) ou ( = ó)
ai (=æ) au ( = á)
Þess er að geta, að hið foma tvíhljóð ey mun hafa