Skessuhorn - 19.05.2021, Qupperneq 4

MiðViKudAGuR 19. MAÍ 20214
Garðabraut 2a - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 3.877 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 3.348. Rafræn áskrift kostar 3.040 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.800 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 950 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Finnbogi Rafn Guðmundsson frg@skessuhorn.is
Valdimar K. Sigurðsson vaks@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson umbrot@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Þjóðnýta peninga gamla fólksins
Grundvöll núverandi lífeyrissjóðakerfis hér á landi má rekja aftur til árs-
ins 1969 þegar samið var um það í allsherjar kjarasamningum á vinnumark-
aði að setja upp atvinnutengda lífeyrissjóði með skylduaðild og sjóðsöfnun.
Þá skyldi tryggja sjóðfélögum ellilífeyri til æviloka og verja þá og fjölskyld-
ur þeirra fyrir tekjumissi vegna örorku eða andláts sjóðsfélaga. Hlutverk
lífeyris sjóðanna var og er að taka við iðgjöldum sjóðfélaga, ávaxta þessa pen-
inga og greiða síðan lífeyri út við starfslok eða óvinnufærni.
Þegar til lífeyrissjóðanna var stofnað var það skýrt tekið fram að söfnun
lífeyrisréttinda myndi engin áhrif hafa á tekjur ellilífeyris sem íslenska ríkið
greiddi öllum þegnum sínum eftir starfslok. Þær varnir hrundu hins vegar
þegar íslenskur bankarnir urðu gjaldþrota árið 2008. Eignir sjóðfélaga, ís-
lensks almennings, rýrnuðu verulega við hrunið. Það sem verra var er að
ríkissjóður fór sömuleiðis á hliðina samhliða bönkunum enda byggði hann
rekstur sinn á bóluhagkerfisstjórnun líkt og þeir. Flokkarnir sem þá sátu í
ríkisstjórn samþykktu að greiðslur frá Tryggingastofnun ríkisins yrðu skert-
ar til þeirra sem nutu lífeyris úr ævisparnaði sínum í gegnum lífeyrissjóðina.
Lífeyrisgreiðslur íslensks launafólks voru þannig þjóðnýttar til að bjarga
ríkissjóði og peningabákninu sem á höfuðstöðvar sínar í Reykjavík. Aldr-
aðir vöknuðu upp við vondan draum og tæknilega töpuðu ellilífeyri sínum
en héldu náðarsamlegast greiðslum úr þeim lífeyrissjóðum sem ekki höfðu
farið á hliðina eins og fóstrar þeirra bankarnir. Síðan eru liðin tæp þrettán
ár og ekkert hefur breyst. Fjölmargir stjórnmálaflokkar hafa setið í ríkis-
stjórnum eftir þetta en enginn þeirra haft minnsta áhuga á því að leiðrétta
þennan þjófnað sem eldra fólk verður fyrir.
Á síðasta ári var 21 lífeyrissjóður starfandi hér á landi. Að mínu viti er það
um 20 of margir í ljósi þess að ég sé nákvæmlega enga ástæðu til að stór hóp-
ur fólks hafi af því drjúgar tekjur að kaupa og selja sömu hlutabréfin hvort
sem það er í fyrirtækjum hér heima eða erlendis. Hér þykir það hins vegar
sjálfsagt að greiða fyrir setu í stjórnum lífeyrissjóða og störf á þeirra vegum
himinhá laun, laun sem engir aðrir en við, eigendur lífeyrissjóðanna greið-
um. Það væri hins vegar allt í lagi að greiða há laun til starfsfólks sjóðanna ef
samþykkt eigenda þeirra lægi að baki. Skoðum það aðeins nánar.
Af handahófi ætla ég að taka dæmi um einn af þeim 21 lífeyrissjóðum sem
hér starfa. Fyrr í vor var haldinn ársfundur hans. Sjóður sá á rætur í hópi
erfiðsvinnufólks svo sem þeirra sem störfuðu við fiskvinnslu. um 52 þús-
und manns greiddu lífeyri í sjóðinn á síðasta ári. Maður skyldi ætla að mið-
að við félagafrelsið og ef allt væri eðlilegt í stjórnkerfi sjóðs af þessu tagi að
allavega nokkur þúsund manns sætu ársfund. Ekki síst í ljósi þess að vegna
kóvid var hann haldinn í streymi og því öllum aðgengilegur þannig séð. Í
þessum rafræna ársfundi tóku hins vegar einungis þátt 130, eða 0,25% eig-
enda sjóðsins. Eitthvað veldur því að hinn almenni félagsmaður, eigandinn,
tekur ekki þátt í ákvörðunum sem snúa að ráðstöfun eigin peninga, kjörum
eftir starfslok. Hver er skýringin? Er hún sú að atvinnurekendur sitja að
jöfnu í stjórn og fulltrúar launþega? Eða er skýringin kannski sú að þeir
sem stýra sjóðnum eru nákvæmlega ekkert að gera til að auka áhuga eða
vilja fólks til almennrar þátttöku í ákvörðun um eigin fjárhagslegu framtíð?
Reyndar hallast ég að því að skýringarinnar sé að leita í því sem fram kom
hér að ofan; það skiptir lífeyrisþegann nákvæmlega engu máli hvað ger-
ist í lífeyrissjóðnum, því ríkissjóður þjóðnýtir ellilífeyrinn á móti lífeyris-
greiðslum úr sjóðnum. Króna á móti krónu skerðing til þess að báknið hafi
meiri burði til að þenjast út.
Það hefur verið reiknað út að það kosti ríkissjóð 42 milljarða króna á
ári að hætta skerðingu tekna fólks úr opinberum sjóðum, ef það hefur líf-
eyristekjur. Fyrir komandi alþingiskosningar ætla ég að fylgjast grannt með
málflutningi frambjóðenda um hvort þeir vilja snúa ofan af þessu hrópandi
óréttlæti þar sem fólki er refsað fyrir að hafa gert það sem ætlast var til af
því.
Magnús Magnússon
Nemar í meistaranámi í ritlist við
Háskóla Íslands fara á hverju vori
í svokallaða skáldaferð þar sem
farið er út fyrir höfuðborgina yfir
eina helgi og unnið í ritsmiðju með
vel völdum rithöfundi. Að þessu
sinni var förinni heitið á Akranes
með Bergþóru Snæbjörnsdóttur
en fyrsta skáldsaga hennar, Svíns-
höfuð, sló heldur betur í gegn árið
2019. Áður hefur Bergþóra gefið
út ljóðabækurnar daloon dagar og
Flórída en sú síðarnefnda var til-
nefnd til Íslensku bókmenntaverð-
launanna 2017.
Á milli þess að vinna með skáld-
sagnaformið á Kirkjuhvoli spókuðu
ritlistarnemar sig í bænum í sólinni
og fóru meðal annars í Guðlaugu, á
antík markað og út að borða á Ga-
lító en þar vakti hópurinn mikla at-
hygli. Í hópnum var ein heimakona,
Rannveig Lydia, betur þekkt sem
Púsla, sem leiddi skáldin alla leið
út að Elínarsæti og fræddi þau um
þennan fallega bæ sem er svo ná-
lægt Reykjavík að fólk á því miður
til að yfirsjást hann. Mikil ánægja
var í hópnum með ferðina og hver
veit nema að Skaginn verði notað-
ur sem efniviður í sögum þessara
tilvonandi metsöluhöfunda. Hægt
verður að lesa verk þeirra í smá-
sagnasafninu Þægindarammagerð-
in sem kemur út um miðjan júní.
Berglind Ósk Bergsdóttir
Það voru glöð ungmenni sem fóru
um götur Borgarnes í gærmorgun
og fögnuðu væntanlegri útskrift frá
Menntaskóla Borgarfjarðar. Þau
heimsóttu kennara og skólameist-
ara í morgunsárið og þökkuðu fyrir
samveruna. Það var þvílík stemning
hjá krökkunum en þau hafa helm-
ing skólagöngunnar búið við sam-
komutakmarkanir og því kærkom-
ið fyrir þau að geta glaðst saman.
Nemendur komu svo í skólann sinn
og snæddu morgunverð með starfs-
fólki skólans og tóku lagið og héldu
uppi góðu stuði og ljóst að framtíð-
in blasir við þessum krökkum.
vaks
Eins og kunnugt er hefur mikið
verið kvartað yfir umferð vörubíla
í og við ný hverfi á Akranesi. Með-
al annars hefur lögregla fundað
með bæjaryfirvöldum. Nú hefur
verið ákveðið að vegur verði lagð-
ur að veginum sem liggur meðfram
Garðalundi og Klapparholti og sá
vegur jafnframt gerður þannig úr
garði að hann þoli slíka þungaflutn-
inga. Jafnframt verður tenging þess
vegar við Akrafjallsveg lagfærð.
Miklar byggingaframkvæmdir eru
framundan í þessum nýju hverf-
um og mun þessi breyting að létta
verulega á téðum flutningum inn-
an bæjarins.
frg
Lagður verður vegur fyrir vörubíla
Nýr vegur fyrir þungaflutninga að og frá nýju hverfunum verður lagður meðfram
Garðalundi og Klapparholti.
Útskriftarhópurinn í menntaskólanum. Ljósm. MB.
Fögnuðu námslokum í
Menntaskóla Borgarfjarðar
Hægt er að lesa verk
meistaranemanna í
smásagnaforritinu
Þægindarammagerðin.
Fóru skáldaferð á Akranes
Hópurinn sem fór í Skáldaferðina á Akranes.