Morgunblaðið - 11.02.2021, Blaðsíða 70

70 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2021
KRINGLAN – SMÁRALIND – DUKA.IS
rum heimilið
Belissima loftljós
gFe
Ø: 50 cm, H: 41 cm
Verð 55.900,-
På tværs af Nor-
den - Økokritiske
strømninger i
nordisk barn- och
ungdoms-
litteratur (Þvert á
Norðurlönd –
Vistfræðilegir
straumar í nor-
rænum barna- og
ungmennabók-
menntum) nefnist
nýtt safnrit sem komið er út. Um er
að ræða afrakstur af öðru af þremur
málþingum þar sem til umfjöllunar er
hvernig loftslagsvandinn og umhverf-
ismál birtast með æ fyrirferðarmeiri
hætti í bókmenntum fyrir börn og
ungmenni. „Safnritið er einstakt að
því leyti að auk ritgerða inniheldur
það sjö sögur með vistfræðilegum
áherslum sem unnar voru í samstarfi
nokkurra þeirra myndskreyta og höf-
unda sem tóku þátt í hinu þriggja
daga málþingi „Heimur í umbreyt-
ingu“, sem liggur til grundvallar
safnritinu. Þar á meðal er sagan „Den
befæstede verden“ eftir Ragnheiði
Eyjólfsdóttur og Kamilu Slocinska,
„Tusen padder gjennom gresset“ eft-
ir Tyru Teodoru Tronstad og Karen
Filskov og „Aksel Pedersens Dykk“
eftir Arne Svingen og Lindu Bonde-
stam,“ segir í tilkynningu frá skrif-
stofu Bókmenntaverðlauna Norður-
landaráðs.
„Það er einstaklega spennandi að
fá að eiga þátt í þeim samlegðar-
áhrifum sem myndast á þessum vett-
vangi þar sem fræðimenn, rithöf-
undar og myndskreytar á sviði
norrænna barna- og unglinga-
bókmennta fá tækifæri til að sækja
sér innblástur og miðla öðrum af
þekkingu sinni, verkum og reynslu.
Að geta auk þess birt sjö nýjar sögur
með sterkum frásögnum og fallegum
myndskreytingum, sérstaklega
samdar fyrir þetta tilefni, gerir safn-
ritið í ár alveg einstakt,“ segir Sofie
Hermansen Eriksdatter, verkefnis-
stjóri málþingsins og safnritsins.
Nálgast má ritið á norden.org. Textar
eru á dönsku, norsku og sænsku.
Vistfræðileg-
ir straumar
Forsíðumynd eftir
Kathrinu Skarðsá.
 Nýtt safnrit helg-
að norrænum barna-
og ungmennabókum
Tilkynnt var í gær hvaða tíu bækur
væru tilnefndar til Viðurkenningar
Hagþenkis, félags höfunda fræðirita
og kennslugagna, fyrir árið 2020.
Viðurkenning Hagþenkis verður
veitt við hátíðlega athöfn í mars.
Verðlaunin nema 1.250.000 krónum.
Hagþenkir hefur frá 1986 veitt
viðurkenningu fyrir fræðirit, náms-
gögn eða aðra miðlun fræðilegs efnis
til almennings. Árið 2006 var tekin
upp sú nýbreytni að tilnefna tíu höf-
unda og bækur er til greina koma.
Viðurkenningarráð Hagþenkis, skip-
að fimm félagsmönnum af ólíkum
fræðasviðum, stendur að valinu. Ráð-
ið skipa Auðunn Arnórsson, Árni
Einarsson, Helga Birgisdóttir, Kol-
brún S. Hjaltadóttir og Lára
Magnúsardóttir. Eftirfarandi höf-
undar og bækur eru tilnefnd í staf-
rófsröð höfunda. Með fylgir umsögn
viðurkenningarráðsins:
 Ásdís Lovísa Grétarsdóttir og
Erna Jessen. Námsefni í dönsku á
grunnskólastigi. Menntamálastofnun
og Námsgagnastofnun. „Heildstætt
og vandað námsefni í dönsku. Metn-
aðarfullt og fjölbreytt höfundarverk
þar sem margra ára samstarf tveggja
reynslumikilla kennara nýtur sín.“
 Bergljót Soffía Kristjánsdóttir.
Fræðaskjóða. Bókmenntafræði fyrir
forvitna. Bókmennta- og listfræði-
stofnun Háskóla Íslands. Sæmundur.
„Ítarleg og skemmtileg umfjöllun um
bókmenntafræði. Hugtök eru skýrð á
nýstárlegan hátt með mýmörgum
dæmum. Mikill fengur fyrir áhuga-
fólk um bókmenntir.“
 Gísli Pálsson. Fuglinn sem gat
ekki flogið. Mál og menning. „Læsi-
leg og þörf bók þar sem hugmyndin
um útrýmingu og endalok dýrateg-
undar er skoðuð frá óvenjulegu sjón-
arhorni.“
 Gunnar Þór Bjarnason.
Spænska veikin. Mál og menning.
„Vel skrifuð bók þar sem stjórn-
málum á örlagatímum er fimlega
fléttað saman við sögur einstakra
manna og fjölskyldna með vandaðri
sagnfræði.“
 Hjörleifur Hjartarson og Rán
Flygenring. Hestar. Angústúra.
„Teflt er saman gömlum sögum og
nýjum skemmtilegum texta og líf-
legum myndum í bók sem bæði
fræðir og gleður.“
 Jón Hjaltason. Fæddur til að
fækka tárum. Káinn. Ævi og ljóð.
Völuspá útgáfa. „Kveðskapurinn tal-
ar sínu máli í hlýlegri frásögn af ævi
drykkfellda hagyrðingsins og stemn-
ingin fyrir skáldskap í daglegu lífi
Vestur-Íslendinga verður næstum
áþreifanleg.“
 Kjartan Ólafsson. Um Komm-
únistaflokkinn og Sósíalistaflokkinn.
Draumar og veruleiki. Stjórnmál í
endursýn. Mál og menning. „Merk
samantekt á sögu ysta vinstrisins í ís-
lenskum stjórnmálum árin 1930-1968
frá sjónarhóli manns sem sjálfur var í
innsta hring þeirrar hreyfingar.“
 Kristján Leósson og Leó Krist-
jánsson †. Íslenski kristallinn sem
breytti heiminum. Mál og menning.
„Fróðlegt ferðalag um eðlisfræðisögu
ljóssins og mikilvægt hlutverk silfur-
bergs frá Íslandi í henni.“
 Pétur H. Ármannsson. Guðjón
Samúelsson húsameistari. Hið
íslenska bókmenntafélag. „Vandað og
ítarlegt yfirlitsrit um ævi og verk
Guðjóns Samúelssonar. Verðugur
minnisvarði um manninn sem mótaði
byggingarlist og skipulagsmál hins
nýsjálfstæða Íslands.“
 Sigurður Ægisson. Íslensku
fuglarnir og þjóðtrúin. Bókaútgáfan
Hólar. „Ríkulega myndskreytt og
frumlegt verk um íslenska varpfugla
með margvíslegum fróðleik, ljóðum
og frásögnum af sambúð náttúru og
manns.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Framúrskarandi Höfundar þeirra tíu framúrskarandi rita sem tilnefnd eru til viðurkenningar Hagþenkis þetta árið. Viðurkenningin verður veitt í mars.
Tilnefningar Hagþenkis 2020
 Viðurkenningin verið veitt síðan 1986  Verðlaunin nema 1.250.000 krónum
Í Metropolitan-safninu í New York
hefur verið sett upp sýning á papp-
írsverkum spænska meistarans
Franciscos Goya (1746-1828) og kall-
ast hún Goya’s Graphic Imagination.
Goya var einn merkasti mynd-
listarmaður Evrópu áratugina
kringum aldamótin 1800 og auk
rómaðra málverka liggja eftir hann
um 900 teikningar og 300 grafík-
myndir, aðallega ætingar. Á sýning-
unni í New York er sjónum beint að
einstökum myndheimi pappírsverk-
anna, verka sem hafa veitt fjölda
listamanna mikilvægan innblástur.
Eftir að hafa verið lokað í meira
en hálft ár vegna kórónuveirufarald-
ursins hefur safnið nú verið opið um
hríð fyrir takmarkaðan fjölda gesta,
að viðhöfðum stífum sóttvörnum.
AFP
Áhrifarík Grímuvarinn gestur með stækkun einnar teikningar Goya.
Hylla stórbrotið
ímyndunarafl Goya