Morgunblaðið - 15.04.2021, Qupperneq 39

39
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. APRÍL 2021
Sópun Götu- og stígasóparar Hreinsitækni vinna núna hörðum höndum fyrir Reykjavíkurborg við
að hreinsa upp ryk og drullu á götum og göngustígum. Þessi var á ferðinni í Breiðholti í gær.
Kristinn Magnússon
Af trúarhita skrifar
vinur minn Þorsteinn
Pálsson grein í Frétta-
blaðið 8. apríl sl. af
sínum Kögunarhóli
sem ber nafnið Kaup-
félagið. Þar er hann að
tala til okkar sam-
vinnumanna um að
taka trú því Evrópu-
sambandið sé kaup-
félag með grunnregl-
unni einn fyrir alla og allir fyrir
einn. Þorsteinn stendur á lágum
Kögunarhóli með lítið útsýni. Nær
væri honum að ganga á Ingólfsfjall
en þaðan sér vítt um byggðir og yf-
ir heilt konungsríki, eins og Friðrik
konungur áttundi sagði forðum. Of-
satrú Þorsteins er slík að okkur
gömlum samvinnumönnum þykir
frjálslega farið með staðreyndir.
ESB er miklu frekar eins og SÍS á
lokaárum sínum, stórt og öfugsnúið
og margt komið að fótum fram.
Fylkingar byrjaðar að riðlast en
þannig endaði saga margra kaup-
félaganna með falli og fyrir rest féll
risinn SÍS um sjálfan sig. Þor-
steinn, fyrrverandi for-
sætisráðherra og for-
maður
Sjálfstæðisflokksins,
er að fylgja eftir villt-
ustu draumum for-
ingja síns, Þorgerðar
Katrínar Gunn-
arsdóttur í Viðreisn,
sem nú vill hefja aðild-
arviðræður.
Ég hygg að það sé
hvorki á dagskrá okk-
ar Íslendinga að ganga
í ESB né ríkja ESB að
taka okkur inn eins og staðan er.
ESB er komið að vegamótum,
Stóra-Bretland farið út og illa gekk
því að fá auðlindir sínar til baka. Öll
vötn renna nú til Þýskalands og
Frakklands í ESB. Þorsteinn, sem
var harður hægrimaður, dásamar
nú miðju stjórnmálanna og gerir
hlut Halldórs Ásgrímssonar, fv. ut-
anríkisráðherra og formanns Fram-
sóknarflokksins, mikinn þar sem
hann hafi tengt hugmyndafræði
samvinnumanna við aðild að ESB.
Við sem störfuðum með Halldóri
vitum að síðustu árin í pólitíkinni
urðu honum um margt harm-
þrungin. Hann klauf flokk sinn fyrir
þennan málstað og taldi okkur
gengna í ESB eigi síðar en 2013.
Lengst af gekk Halldóri vel í
stjórnmálum og nafn hans mun
uppi vegna sjávarútvegsins og
Kárahnjúka og álvers fyrir austan.
En ESB-trúin reyndi bæði á hann
og Framsóknarflokkinn.
Stjónarskráin er ,,grey“
Með undrun höfum við fylgst með
stórveldinu Stóra-Bretlandi að
sleppa út og fá frelsi sitt og auðlind-
ir til baka með harmkvælum. Evr-
ópusambandið er eitt, EES-
samningurinn annað. Alþingi Ís-
lendinga fer í verki illa með
stjórnarskrána, svona eins og Hjalti
Skeggjason orti í trúarhita um goð-
in: „Vilk eigi goð geyja, grey þykir
mér Freyja.“ Hann var dæmdur
sekur skóggangsmaður fyrir guð-
last. Það er ekki lögfræðilegur vafi
að EES-samningurinn er orðinn yf-
irþjóðlegur.
Arnar Þór Jónsson lögfræðingur
og dómari skrifaði magnaða grein í
Morgunblaðið miðvikudaginn 7.
apríl. Ég spái því að stærstur hluti
þingheims hafi lokað augunum og
flett yfir á næstu síðu. Því sterkasta
vopn þeirra sem vilja fljóta er að
loka augum og eyrum. Arnar Þór
segir: „Ef svo heldur fram sem
horfir er alls ekki víst að frjálslynd
lýðræðishefð haldi hér velli.“ Hann
tekur til umræðu síðustu afglöp Al-
þingis í þriðja orkupakkanum og
segir: „Reglurnar í þriðja orku-
pakka ESB voru þess eðlis að þær
hefðu með réttu átt að fara í gegn-
um þrjár umræður á Alþingi og fá
að því loknu samþykki forseta lýð-
veldisins.“ Loks segir Arnar: „Sú
staðreynd að Hæstiréttur Noregs
hefur nú ákvarðað að taka skuli til
efnismeðferðar málshöfðun „Nei til
EU“, vegna innleiðingar þriðja
orkupakkans í Noregi, er enn eitt
viðvörunarljósið.“
Hvernig bregðast nú alþing-
ismenn okkar við þessari rök-
færslu? Arnar Þór telur enn fremur
að reglur ESB um fjórfrelsið hafi
tekið sæti einhvers konar „yfir-
stjórnarskrár“. Jafnframt hefur
Mannréttindadómstóll Evrópu tekið
sér vald, sem þeim dómstól var
aldrei ætlað, til íhlutunar um innri
málefni íslenska lýðveldisins.
Nýtt þing í haust
Það hefur aldrei verið brýnni
þörf en nú að taka til umræðu
hvernig EES hefur yfirtekið bæði
löggjöf og vald hér sem aldrei var á
dagskrá. Orkuauðlindir og landbún-
aðarmál voru í upphafi utan við
EES. Evrópusambandið hefur
breyst eins og SÍS á löngum tíma.
Völdin og stjórnræði spilla mann-
legu eðli. Peningar og græðgi ESB
tröllríða herbúðunum í Brussel. Ís-
lenska þjóðin hefur aldrei kosið um
þessa vegferð, hins vegar kaus hún
Icesave af höndum sínum, ekki einu
sinni heldur tvisvar.
Hvar er þjóðarviljinn? Við vitum
að þingviljinn er í dái. Ég minni hið
nýja þing á að það er Alþingi sem
setur starfsreglurnar í okkar þjóð-
félagi.
Eftir Guðna
Ágústsson » Það hefur aldrei ver-
ið brýnni þörf en nú
á að taka til umræðu
hvernig EES hefur yf-
irtekið bæði löggjöf og
vald hér sem aldrei var
á dagskrá.
Guðni Ágústsson
Höfundur er fv. alþingismaður
og ráðherra.
Þorsteinn Pálsson hefur tekið ESB-trú
Undanfarið ár hafa
þjóðir heims staðið
frammi fyrir ein-
stökum áskorunum
vegna heimsfaraldurs
kórónuveiru. Fátækari
ríki heims glíma við ný
vandamál sem hafa
bæst við þau sem fyrir
voru – og voru þau þó
ærin. Ísland heldur
áfram að leggja sitt af
mörkum til að styðja
við þessi ríki með margvíslegum
hætti. Samkvæmt nýjum tölum frá
þróunarsamvinnunefnd Efnahags-
og framfarastofnunarinnar (OECD
DAC) vörðu Íslendingar á síðasta
ári sem nemur 0,29 prósentum af
vergum þjóðartekjum til þróun-
arsamvinnu. Með framlagi okkar
sýnum við enda ábyrgð í samfélagi
þjóðanna og leggjum
okkar af mörkum við að
uppræta fátækt og
bæta lífskjör.
Um leið berum við
einnig ábyrgð gagnvart
íslenskum skattgreið-
endum um ráðdeild og
skynsemi í nýtingu op-
inbers fjár. Gagnsæi og
ábyrgð er lögð til
grundvallar meðferð
slíkra fjármuna og
stendur Ísland skil á
öllum tengdum út-
gjöldum gagnvart
OECD DAC. Sífellt er unnið að um-
bótum í starfi en ég vil þó nefna sér-
staklega tvö viðfangsefni sem nú er
unnið að innan utanríkisráðuneyt-
isins.
Staðlað verklag í alþjóðlegri þró-
unarsamvinnu byggist meðal annars
á úttektum sem hafa reynst gagn-
legar til að ná fram margvíslegum
umbótum í starfi. Ég hef ákveðið að
gerð verði úttekt á þeim útgjöldum
sem falla til vegna þjónustu innan-
lands við umsækjendur um alþjóð-
lega vernd og kvótaflóttafólk en sá
hluti telst til alþjóðlegrar þróunar-
samvinnu. Þessi útgjöld námu hart-
nær 1,5 milljörðum króna á árinu
2020 og rúmum sjö milljörðum
króna á tímabilinu 2015 til 2019.
Fjögur önnur ráðuneyti veita tengda
þjónustu og hef ég því leitað eftir
samvinnu við þau vegna úttekt-
arinnar.
Þá er einnig unnið að því að opna
gagnagrunn um stuðning Íslands í
alþjóðlegri þróunarsamvinnu. Þar
mun almenningi og haghöfum gefast
kostur á að kynna sér hvernig stuðn-
ingi Íslands er háttað, að hvaða þró-
unarsamvinnuverkefnum er unnið
og hvert og hvernig framlag ís-
lenskra skattgreiðenda skilar sér.
Viðhorfskannanir benda til þess
að mikill stuðningur sé meðal Ís-
lendinga við alþjóðlega þróunar-
samvinnu. Þannig leiddi könnun sem
Maskína gerði fyrir utanríkisráðu-
neytið í fyrra í ljós að langflestum
þykir mikilvægt að íslensk stjórn-
völd veiti þróunarríkjum og íbúum
þeirra aðstoð (77,8 prósent). Sér-
staklega á það við um mannúðar-
aðstoð þar sem ríflega 90 prósent
aðspurðra telja hana mjög eða frem-
ur mikilvæga. Umfangið er hins veg-
ar umtalsvert og því mikil ábyrgð
falin í að fara með þau stjórnar-
málefni er varða þróunarsamvinnu.
Þörf fátækustu ríkja veraldar fyrir
aðstoð helst í hendur við þær marg-
þættu áskoranir sem tengjast
heimsfaraldri, auknar efnahags-
þrengingar og loftslagstengdar
hamfarir svo fátt eitt sé nefnt.
Við lifum á miklum umbrotatím-
um og við verðum að gera þá kröfu
að sú aðstoð sem við Íslendingar
bjóðum fram sé nýtt á sem allra skil-
virkastan máta. Þetta kallar jafn-
framt á sífellda endurskoðun á
stuðningi og starfi Íslands innan
allra málaflokka, auk þess sem
leggja þarf gagnsæi og ábyrga með-
ferð fjármuna til grundvallar öllu
starfi í alþjóðlegri þróunarsamvinnu
Íslands. Mikilvæg skref verða stigin
í þá átt á komandi mánuðum.
Þróunarsamvinna byggð á gagnsæi og ábyrgð
Eftir Guðlaug Þór
Þórðarson
Guðlaugur Þór
Þórðarson
»Ég hef ákveðið að
gerð verði úttekt á
þróunarsamvinnu-
útgjöldum vegna þjón-
ustu innanlands við um-
sækjendur um
alþjóðlega vernd og
kvótaflóttafólk.
Höfundur er utanríkis-
og þróunarsamvinnuráðherra.
Tafatími í borginni hefur
vaxið mikið undir stjórn Dags
B. Eggertssonar. Vinnuvikan
hefur lengst fyrir þá sem þurfa
að sækja vinnu með bíl. Nú vill
borgarstjóri lækka umferð-
arhraðann í borginni og
þrengja að umferð fyrir millj-
arða króna.
Þessi auknu inngrip munu
lengja ferðatíma fólks hvort
sem ferðast er með einkabíl
eða strætó. Umferðaröryggi verður ekki best
mætt með þrengingum. Þvert á móti er
hætta á að umferð fari af þrengingargötum
og inn í íbúðagötur. Sú leið að hafa lágan há-
markshraða í íbúðagötum var mörkuð 1983 í
tíð Davíðs Oddssonar borgarstjóra. Þá var 30
km hámarkshraði innleiddur í íbúðahverfum,
en umferðargötum haldið greiðum. Þessi
stefna Sjálfstæðisflokksins gafst vel og fækk-
aði umferðarslysum mikið.
Á síðustu árum hefur verið þrengt að um-
ferð almennt, en útlit er fyrir að nú taki fyrst
steininn úr. Ný áætlun um þrengingar gatna
og lækkun hámarkshraða á borgargötum
hefur nú verið lögð fram. Með samþykkt
hennar mun afkastageta gatnakerfisins
minnka. Á sama tíma er gert ráð fyrir tals-
verðri íbúafjölgun.
Í stað þess að innleiða snjalllausnir, bættar
gangbrautir og ljósastýringu er fjármunum
beint í að þrengja umferðina í Reykjavík. Í
staðinn fyrir að að bæta gæði
malbiks, þrífa betur götur og ná
árangri í að nagladekk séu notuð
minna, á nú að hægja á umferð
einkabíla og strætó.
Sjálfstæðismenn í borg-
arstjórn hafa lagt til aukið um-
ferðaröryggi á þeim stöðum þar
sem brýnast er að bæta það.
Fækka hættulegum ljósastýrð-
um gatnamótum og bæta öryggi
gangandi og hjólandi. Þrenging-
arstefnan hefur sannað það að
hún leysir ekki umferðarvand-
ann. Þvert á móti. Nútímalausnir með bætt-
um vegtengingum myndu létta á umferðinni.
Auka öryggi og stytta tafatíma í umferð.
Meirihlutinn stendur fyrir háar álögur á fólk
og fyrirtæki. Aðgerðir hans í umferðarmálum
byggjast á því að þrengja að umferð. Slíkar
aðgerðir eru ekki lausnir.
Umferð í Reykjavík
Eftir Eyþór
Arnalds
Eyþór Arnalds
Höfundur er oddviti Sjálfstæðisflokksins
í borgarstjórn Reykjavíkur.
» Sú leið að hafa lágan há-
markshraða í íbúðagötum
var mörkuð 1983 í tíð Davíðs
Oddssonar borgarstjóra. Þá
var 30 km hámarkshraði inn-
leiddur í íbúðahverfum, en um-
ferðargötum haldið greiðum.