Morgunblaðið - 25.06.2021, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. JÚNÍ 2021
Að bæta útreikningi á CO2 við
BYGG-kerfið hefur verið í vinnslu
undanfarið og er viðbótin við kerfið
sjálft tilbúin, þ.e. fyrsta skrefið af
því verkefni. Það er miklilvægasta
skrefið af fleirum sem síðar koma
og sem er sjálfvirkur útreikningur
á kolefnislosun mismunandi bygg-
ingarefna. Hann verður til um leið
og kostnaðaráætlanir eru gerðar í
kerfinu.
Aðferðin býður upp á val út frá
þessum tveimur gildum, en reikna
verður með að það séu mörk á því
hvað það megi kosta að ná gild-
unum. Annars vegar í krónum og
hins vegar í kolefnislosun. Þó að
það sé ekki hugmyndin að setja þau
mörk inn í kerfið, þá sjást gildin og
geta notendur þar með tekið sínar
ákvarðanir út frá þeim. Val á CO2-
gildunum fyrir hvert einstakt efni
stendur nú yfir fyrir þetta verkefni
og er helst horft til norrænna
banka yfir kolefnislosunina en
ákvörðunin liggur ekki enn fyrir.
Hafa þarf í huga að gildin í bank-
anum þurfa að vera viðurkennd af
opinberum aðilum til að nýtast að
fullu. Orðnar eru til viðurkenndar
aðferðir til að reikna losunina og er
losuninni þá skipt
upp í þrep og nær
fyrsta þrepið til fram-
leiðslu á bygging-
arefnunum þ.e. A1,
A2 og A3, sjá „Figur
2“. Þetta þrep höfum
við flokkað sem
fyrsta skrefið í að
bæta grænni viðbót
við BYGG-kerfið.
Vægi þessara þriggja
þátta er um 45% af
allri losun kolefnis á
líftíma húsa sam-
kvæmt samantekt
RB o.fl. Næsta skref er kolefn-
islosun á notkunartíma húsa sem
vegur um 38% af heildarlosuninni.
Þessi tvö skref ná þannig til meira
en 80% af allri kolefnislosuninni og
er það markmið okkar að útreikn-
ingur þeirra beggja verði hluti af
BYGG-kerfinu á þessu ári.
Munurinn á þessari aðferð og
þeirri sem nú býður upp á útreikn-
inga á CO2-losun bygginga.
Nefna má nokkra veigamikla
þætti yfir þennan mun svo sem:
- Enginn sem notar BYGG-
kerfið reiknar kostnaðaráætlun
bygginga án þess að fá um leið
sjálfvirkan útreikning á CO2-losun
hennar.
- Notandinn getur strax hafist
handa við að meta niðurstöðuna,
hvort hann skuli skoða notkun á
öðru byggingarefni í einhverjum
tilvikum eða öllum og lækka þannig
kolefnislosunina.
- Ótrúlega mikill sparnaður hús-
byggjanda við að taka upp þessa
aðferð við CO2-útreikninga, sjá hér
á eftir.
- Notendur fá tillögur um efni
sem sýna minnstu kolefnislosunina
en geta jafnframt valið
aðra með sams konar
efni.
- Bent er þannig á
þann framleiðanda efn-
is sem stendur sig best
í lítilli kolefnislosun
sem er hvati til hans
um árangur.
- Viðurkennt efni
verður skráð í CO2-
bankann og ekki leyfi-
legt að nota önnur efni.
- Með þessu fyr-
irkomulagi má tryggja
að CO2-losun bygginga sem reikn-
aðar eru í BYGG-kerfinu sýni við-
urkennda kolefnislosun þeirra um
leið kostnaðurinn liggur fyrir.
Við tökum eitt skref í einu í þessu
verkefni sem nýta má strax þegar
því er lokið. Fyrsta skrefið er að
nýta sér stafrænar lausnir við að
gefa upplýsingar um kolefnislosun
byggingarefna. Það næsta er að
láta sömu aðferðir gefa svar við kol-
efnislosun út líftíma bygginganna
o.s.frv.
Háskólar og opinbera stofnanir
hafa verið látin fylgjast með þessu
verkefni og hafa lýst sig jákvæðar
gagnvart því.
Notkun BYGG-kerfisins getur
leitt til 400 milljóna kr. árlegs
sparnaðar við útreikninga á losun
CO2.
Markmiðið með gerð BYGG-
kerfisins var á sínum tíma m.a. að
búa til verkfæri sem sparaði not-
endum mikla vinnu við sína útreikn-
inga, leggði notendum til upplýs-
ingar sem þeir gætu nýtt til að taka
réttar ákvarðanir og að passa síðan
upp á að framkvæmdirnar væru í
samræmi við ákvarðanirnar.
Að bæta grænu útreikningunum
við BYGG-kerfið er í okkar huga
eðlileg viðbót og er mjög ábatasöm
eins og lesa má hér á eftir.
Úti um allan heim er verið að
skoða hvernig best verði staðið að
útreikningum gróðurhúsaloftteg-
unda og er staðan nú sú að sátt
virðist vera orðin um grunn að
þessum útreikningum.
Víða er verið að hanna gagna-
grunna á þessum forsendum (CO2-
banka) og höfum við skoðað marga
þeirra. Þessir gagnagrunnar fjalla
eingöngu um útreikninga á losun
gróðurhúsalofttegunda. Enginn af
þeim tengist öðrum útreikningum
svo sem á byggingarkostnaði. Það
er stóri munurinn á þeim aðferðum
og þeirri sem hér er fjallað um.
Til að átta okkur á hvað áætlað er
að það muni kosta að vinna útreikn-
ingana á losun gróðuhúsaloftteg-
unda á þennan hátt má vísa í nýja
áætlun sænska ríkisins sem ber
heitið „Klimatdeklaratíon för
byggnader“.
Áætlun þessi nær til loftslags-
yfirlýsinga nýbygginga í Svíþjóð
með tilheyrandi útreikningum en
ekki til gagnagrunna þeim tengdum
svo sem uppbyggingar CO2-
gagnagrunns og reksturs hans.
Áætlaður kostnaður sænska rík-
isins við „Klimatdeklaratíon för
byggnader“ sem á að taka gildi í
byrjun næsta árs er eftirfarandi:
Einbýlishús, 150 m2: ca 4.800
EUR/hús (720.000 ÍKR)
Fjölbýlishús, 2500 m2 ca 7.300 –
14.000 EUR/hús (1.500.000 ÍKR)
Sé gengið út frá að byggðar séu
2.000 íbúðir á ári hér á landi og að
um 20% þeirra séu sérbýli og að
reiknað sé með framangreindum
kostnaði, þá er hann í heild um 400
miljónir króna á ári.
Sparnaður við útreikninga
á losun gróðurhúsaloftteg-
unda við nýbyggingar
Eftir Sigurð
Ingólfsson
» 400 milljóna kr.
árlegur kostnaður
við útreikninga á losun
CO2 gufar að mestu
upp hér á landi ef
BYGG-kerfið verður
notað við útreikningana
á 2.000 íbúðum.
Sigurður Ingólfsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Hannars ehf.
Fig 3. Skipting kolefnislosunar samkv. RB o.fl.
Fig 2. Lífsferill bygginga samkvæmt EN 15978. Þessar einingar sem LCA-
byg eru með eru gráar.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu
notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn. Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í
síma 569-1100 frá kl. 8-18.
Vantar þig pípara?
FINNA.is
VINNINGASKRÁ
202 9236 20917 32050 42211 51329 59459 70704
507 10724 21096 32176 42370 51545 59513 70792
1099 10751 21255 33000 42748 52120 59696 71325
1848 10800 23007 33222 42795 52510 59726 71453
1929 11324 23256 33420 43357 52761 60258 71543
2180 12025 23572 33573 43380 53168 60720 71813
2262 13061 24117 34201 43401 53217 61305 71934
2849 13088 24228 34309 43645 53244 61471 72315
3071 13931 24469 34659 43752 53340 61941 72457
3177 14054 24712 34852 44130 53601 62246 73101
3249 14188 24760 35001 44574 53732 62432 74488
3275 14232 25098 35025 44768 53735 62811 74503
3367 14478 25336 35177 44872 53943 62931 75163
3693 14747 25603 35282 45070 54065 63217 75910
3916 15176 25775 36140 45189 54420 63237 76247
4152 15267 26064 36316 46118 54517 63526 76429
4687 15469 26130 36537 46163 54568 64910 77293
4738 16437 26286 36619 46506 54586 64951 77615
5488 16900 26838 36636 46603 54753 65262 77703
5517 17041 27081 36640 46899 55112 65300 77735
5636 17313 27551 36956 46988 55182 65928 77980
6062 17630 27669 37007 47049 55232 65987 78026
6080 17819 27709 37207 47103 55419 66563 78067
6751 17864 27727 37781 47215 55701 66570 78128
6969 18219 28373 38439 47296 56157 66709 78247
7036 18470 28781 38478 47749 56591 66877 78407
7304 18541 28826 39107 47837 56606 67104 78595
7484 19065 29078 39733 47973 57499 67379 78843
7525 19135 29504 39931 48012 57693 67384 79279
7628 19239 29948 40369 48216 57785 67416 79481
7646 19340 30436 40646 49338 58240 67600 79674
7768 19533 30769 40821 49546 58310 68767
7879 20067 30779 40941 50557 58373 68783
7996 20146 31040 41562 50660 58955 68956
8042 20771 31141 41575 50795 59099 69167
8322 20859 31153 41641 50906 59276 69318
8398 20892 31446 41826 51191 59442 69923
1316 12123 21983 29882 44903 52794 63651 70445
2813 12895 22112 30501 44969 54253 64210 71257
4346 14274 22149 30934 45567 55072 64349 73518
5108 14963 22552 31725 46329 55456 64362 73835
5110 15098 22779 33611 46700 55969 64609 76173
5333 16780 23937 34524 47453 56847 66167 76258
5955 17802 24474 35616 47644 58795 66676 76603
7074 19290 24947 36053 48607 60356 66857 79254
8131 21055 25142 37538 49052 60626 67355 79963
8303 21179 25854 37608 49515 61209 67642
8307 21194 28810 38983 50609 61521 67664
10112 21457 28857 42208 51778 61742 68640
10683 21784 29473 42593 52336 62308 70427
Næsti útdráttur er 1. júlí 2021
Heimasíða: www.das.is
Vinningur
Kr. 12.000 Kr. 24.000 (tvöfaldur)
Vinningur
Kr. 25.000 Kr. 50.000 (tvöfaldur)
Vinningur
Kr. 150.000 Kr. 300.000 (tvöfaldur)
6010 45292 62421 68828 70935
Vinningur
Kr. 50.000 Kr. 100.000 (tvöfaldur)
886 15812 30522 38409 46508 50796
2925 18126 32463 38978 48051 67601
5752 25292 33570 40563 48971 69147
7885 28169 37923 44680 49728 78978
Aðalv inningur
Kr. 2.000.000 Kr. 4.000.000 (tvöfaldur)
6 6 6 4 8
8. útdráttur 24. júní 2021