Morgunblaðið - 01.07.2021, Blaðsíða 44

44
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. JÚLÍ 2021
Kjalar/Kría
Thermore® vesti
Kr. 13.990.-
N Ý F O R M
H Ú S G A G N A V E R S L U N
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
Mikið úrval af HVÍLDARST
með og án rafmagns lyftibú
Komið og
skoðið úrvalið
ÓLUM
naði
Samtökin Sam-
göngur fyrir alla
stóðu í maí sl. fyrir
könnun á viðhorfum
íbúa höfuðborg-
arsvæðisins til stöðu
umferðarmála á höf-
uðborgarsvæðinu og
tillögum um borgar-
línu. Könnunin var
framkvæmd af MMR
og tóku 611 manns
þátt í henni. Þann 3. júní sl.
skrifaði höfundur þessarar grein-
ar stuttan pistil í Morgunblaðið
um helstu niðurstöður könnunar-
innar. Þar var stiklað á stóru og
eru því margar áhugaverðar nið-
urstöður sem ekki hafa verið
kynntar almenningi.
Áhugamannahópurinn hefur
gagnrýnt kostnað við borgarlín-
una og kynnt lausn sem er allt að
fimm sinnum ódýrari (létt borg-
arlína), en skilar svipaðri þjón-
ustu við notendur. Bent hefur
verið á að borgarlínan muni ekki
leysa þær umferðartafir sem nú
eru á höfuðborgarsvæðinu heldur
auka þær verulega vegna þess
hversu þrengt er að umferð
einkabíla.
Hvað finnst íbúum höfðuðborg-
arsvæðisins? Hafa þeir myndað
sér skoðun á þessu dýra sam-
gönguverkefni? Þeir hafa séð fal-
legar tölvumyndir af léttklæddu
fólki á lestarstöðvum en hafa þeir
fengið nægar upplýsingar um
forsendur verkefnisins? Lítum á
nokkrar niðurstöður úr könn-
uninni.
Ferðamáti –
ferðatími og tafir
Samkvæmt könnuninni ferðast
79% höfuðborgarbúa 18 ára og
eldri yfirleitt með einkabíl, 8%
fara gangandi, 5% nota strætó,
6% nota ýmsar gerðir hjóla og
2% nota aðra ferðamáta (mynd
1). Meðalferðatími frá heimili til
vinnu var tæplega 12 og hálf
mínúta. Með bíl tók ferðin um 11
mínútur, strætó tók 28 mínútur,
10 mínútur tók að fara gangandi
og hjólreiðaferðin tók 15 mín-
útur. Það tók því þrefalt lengri
tíma að nota strætó
en einkabíl. Þegar
spurt var um um-
ferðartafir töldu 64%
svarenda sem tóku
afstöðu að umferðar-
tafir væru mikið
vandamál en aðeins
36% töldu þær ekki
mikið vandamál. Þá
voru svarendur beðn-
ir að meta hvað þeir
yrðu fyrir miklum
umferðartöfum að
meðaltali á virkum
degi. Fyrir allt höfuðborgar-
svæðið var niðurstaðan 11:15
mínútur, vestan Elliðaárvogar
8:20 mínútur, austan Elliðaárvog-
ar 14:35 mínútur og í grannsveit-
arfélögum Reykjavíkur 11:30
mínútur (mynd 2). Hvað skyldu
þessar tafir kosta almenning og
atvinnulíf á ári og hver er kostn-
aðurinn ef tafirnar aukast vegna
borgarlínu?
Lækkun umferðarhraða –
hraðahindranir
Um 70% svarenda sem tóku af-
stöðu leist illa á tillögur um
lækkun umferðarhraða á borgar-
götum og var hlutfallið enn
hærra í úthverfum Reykjavíkur
og í grannsveitarfélögunum
(mynd 3). Sama á við þegar spurt
var hvort svarendur vildu sjá
fjölgun á hraðahindrunum. Um
56% af öllum svarendum sem
tóku afstöðu neituðu því og jókst
andstaðan því fjær sem svar-
endur bjuggu frá miðborginni.
Þannig voru 63% svarenda í
grannsveitarfélögum Reykjavíkur
ekki hrifnir af fjölgun hraða-
hindrana. Um 96% svarenda
vildu að stoppistöðvar almenn-
ingsvagna væru á útskoti en ekki
á akrein eins og á Geirsgötu.
Borgarlína –
stofnbrautakerfi
Meirihluti svarenda, eða 51%,
töldu að umbætur á stofn-
brautakerfinu væri mun áhrifa-
ríkara til að draga úr umferðar-
töfum en borgarlínan. Eftir
búsetu skiptust svörin þannig:
Um 34% svarenda sem bjuggu
vestan Elliðaárvogar studdu um-
bætur á stofnbrautakerfinu og
59% svarenda í úthverfum
Reykjavíkur og í grannsveitar-
félögum borgarinnar einnig. Þá
voru 16% svarenda óvissir. At-
hygli vekur að stuðningur við
borgarlínu var mestur í elstu
hverfum borgarinnar, þar sem
hlutfallslega flestir fara ferða
sinna gangandi eða hjólandi, enda
eiga margir stutt í vinnu.
Borgarlína –
einstakar framkvæmdir
Til að koma borgarlínu fyrir á
miðju göturými þarf víða að
fækka akreinum bíla, m.a. á Suð-
urlandsbraut þar sem akreinum
myndi fækka úr fjórum í tvær.
Til þess að borgarlína komist
hindranalítið yfir gatnamót þarf
víða að banna vinstri beygjur
bílaumferðar. Um 78% þeirra
sem tóku afstöðu voru andvígir
því að akreinum á Suðurlands-
braut yrði fækkað vegna borgar-
línu og 72% voru andvígir banni á
vinstri beygjur.
Samantekt
Niðurstöður könnunarinnar
sýna að svarendur skiptast í þrjá
álíka stóra hópa, þ.e. þeir sem
styðja borgarlínuverkefnið, þeir
sem eru andsnúnir því, og lokst
þeir sem hafa ekki myndað sér
skoðun. Það er greinilegt af nið-
urstöðum könnunarinnar að þegar
svarendur standa frammi fyrir
upplýsingum um umferðartafir og
hindranir fyrir umferð bíla
minnkar stuðningur þeirra veru-
lega við borgarlínuverkefnið. Um
75% þeirra sem tóku afstöðu
töldu að til væru ódýrari og jafn
hagkvæmar lausnir til að bæta al-
menningssamgöngur á höfuðborg-
arsvæðinu (mynd 4). Um 62%
þeirra sem tóku afstöðu töldu að
þeir myndu aldrei, mánaðarlega
eða sjaldnar, nota borgarlínuna.
Margir virtust þekkja lítið til
borgarlínuverkefnisins og fór
stuðningur nokkuð eftir flokks-
línum. Þannig töldu stuðnings-
menn Samfylkingarinnar (meiri-
hluti borgarstjórnar) að þeir
tefðust ekki nema um 5 mínútur í
umferðinni á virkum degi en
stuðningsmenn Miðflokksins um
18 mínútur, en meðaltalið var 11
mínútur! Það vekur athygli að
þeir sem búa fjarri miðborginni
búa við áberandi miklar umferð-
artafir. Þeir vilja ekki fleiri
hraðahindranir né lækkaðan um-
ferðarhraða á borgargötum og
þeir hafa ekki trú á borgarlínunni
til að bæta umferðarástandið á
höfuðborgarsvæðinu.
Það er mikilvægt hlutverk
skipulagsyfirvalda að koma til
móts við óskir og þarfir íbúa. Nið-
urstöður könnunarinnar sem hér
hefur verið kynnt bendir til þess
að sú stóra skipulagsframkvæmd
sem borgarlínan er þurfi mun
betri kynningu meðal almennings
og fagfólks. Áhugahópurinn Sam-
göngur fyrir alla er tilbúinn í við-
ræður um áhrifaríkar almenn-
ingssamgöngur á höfuðborgar-
svæðinu.
Enn um borgarlínu og viðhorf borgarbúa
Eftir Bjarna
Reynarsson
»Um 70% svarenda
sem tóku afstöðu
leist illa á tillögur um
lækkun umferðarhraða
á borgargötum og var
hlutfallið enn hærra
í úthverfum Reykja-
víkur og í grannsveit-
arfélögunum.
Bjarni Reynarsson
Höfundur er skipulagsfræðingur.
79%
Ferðamáti á höfuðborgarsvæðinu maí 2021
Heimild: könnun MMR í maí sl.fyrir
samtökin Samgöngur fyrir alla
8%
5% 4% 2%1% 1%
Einkabíll Gangandi Strætó Reiðhjól Rafhjól Rafhlaupahjól Annað
8
15
12
11
Hve margar mínútur gætir þú sparað í dag-
legum ferðum ef umferðartafir væru engar?
Heimild: könnun MMR í maí sl.fyrir
samtökin Samgöngur fyrir alla
Reykjavík
vestan Elliðaárvogar
Reykjavík
austan Elliðaárvogar
Önnur
sveitarfélög
Höfuðborgarsvæðið,
meðaltal
Lækkaður hámarks-
hraði á borgargötum
Andvíg(ur): Frekar 26% Mjög44%
Hlynnt(ur): Frekar 16% Mjög 14%
70%
andvíg
lækkuð-
um
hámarks-
hraða
30%
hlynnt
Heimild:
könnun MMR
í maí sl. fyrir samtökin
Samgöngur fyrir alla
Bættar almennings-
samgöngur
Eru til hagkvæmari leiðir til að bæta
almenningssamgöngur á höfuð-
borgarsvæðinu en núverandi tillögur
um borgarlínu?
Já
75%
Nei
25%
Heimild: könnun
MMR í maí sl. fyrir samtökin Samgöngur fyrir alla