Heilsuvernd - 01.03.1951, Page 13

HEILSUVERND
5
ið, en ekki vopnin, sem réðu niðurlögum Þýzkalands. Það
var hungrið, sem reið þeim að fullu.
Næringartilraunin mikla. 1 ársbyrjun 1917 tóku Englend-
ingar fyrir allan útflutning kornmatar til Danmerkur. Þar
við bættist, að kornuppskeran brást í iandinu, svo að Danir
höfðu ekki nema um þriðjung þess korns, sem þeir þurftu.
Var því fyrirsjáanleg hungursneyð, líkt og í Þýzkalandi í
stríðslokin. En þá bar danska ríkisstjórnin gæfu til að leita
aðstoðar Hindhedes og hlíta ráðum hans.
I Danmörku var mikið af kartöflum, rúgi og byggi notað
sem gripafóður, ennfremur til bruggunar á öli. Tillögur
Hindhedes voru í stuttu máli þær, að hætt yrði að brugga
öl og brennivín, að 4/5 hlutum allra svína í landinu væri
slátrað og 1Ó3 hluta kúastofnsins. Var kjötið selt háu verði
til Þýzkalands og Englands. Tekin var upp skömmtun á
kjöti, smjöri, mjólk og brauði, en bygg var óskammtað og
kartöflur. Kjötskammturinn var aðeins 46 gr. á dag. Hind-
hede bjó til uppskrift af brauði, sem varð frægt undir
nafninu Hindhedebrauð. Var það úr grófmöluðu korni
að viðbættu hveitihýði. Á þennan hátt höfðu Danir gnægð-
ir matar árin 1917-’18. En fæðið var gjörbreytt frá því,
sem áður var: Lítið kjöt og minni mjólk en áður, lítil
sykurneyzla. Aðalmaturinn grænmeti, kartöflur og mjöl-
matur. Ö1 og brennivín að mestu horfið, einnig kaffi og te,
því að Englendingar bönnuðu einnig útflutning á því til
Danmerkur. Á þessu viðurværi lifði danska þjóðin meira
en árlangt, og má því segja, að þetta sé mesta manneldis-
tilraun, sem um getur í sögunni.
Áhrifin á heilsufarið. Hindhede lýsir ítarlega áhrifum
þessarar miklu mataræðisbreytingar á heilsufar þjóðarinn-
ar, og rúmsins vegna verður hér aðeins drepið á helztu nið-
urstöðurnar.
Frá 1. okt. 1917 til jafnlengdar næsta árs urðu dauðsföll
17% færri en þau höfðu fæst orðið og dánartalan lægri en
þekkzt hafði meðal nokkurrar vestrænnar þjóðar. Dauðs-
föllum fækkaði sem sé um 6300 þetta eina ár. Síðustu 3