Fréttablaðið - 28.01.2022, Blaðsíða 9

Og nú
er það
sem sagt
mannanna
skylda að
taka til eftir
mennina.
Um það
snýst þessi
öld.
Guðmundur
Steingrímsson
n Í dag Ég verð að játa að þegar ég heyrði
fyrst út undan mér að Vladimír
Pútín væri að spá í að ráðast inn
í Úkraínu var mín fyrsta hugsun
þessi: Í alvöru? Hversu fáránlega
gamaldags er hægt að vera? Ég
velti fyrir mér hvaða manneskja
með réttu ráði gæti raunverulega
fundið sig í því, eins og veröldin er
orðin, að skipuleggja klunnalega
innrás með tilheyrandi vitleysis-
gangi. Skröltandi skriðdrekar?
Karlar í felubúningum með
hjálma? Er þetta grín?
Frá mínum bæjardyrum séð
er augljóst að mannkynið hefur
öðrum hnöppum að hneppa.
Enginn ætti að hafa nokkra
þolinmæði í að spá í það hvort
Rússum finnist staða sín verri eða
betri í alþjóðapólitísku samhengi
eða hvort Pútín vilji aukin áhrif
meðal nágrannaríkja, eða hvort
honum finnist sér ógnað af Nató.
Að þjóðarleiðtogi íhugi innrás í
annað ríki vekur áleitnar grun-
semdir um að sá hinn sami þurfi
að horfa meira á fréttir. Valda-
brölt, minnimáttarkennd og
eftirsókn eftir áhrifasvæðum eru
ekki lengur gjaldgengar stærðir
í alþjóðasamskiptum. Mannkyn
er að fást við vírus. Og mannkyn
ætti líka að vera upptekið við það
að reyna að bjarga almennum lífs-
skilyrðum fólks á jörðu og grund-
velli lífríkisins. Skriðdrekabrölt,
með öðrum orðum, er alls ekki
málið. Fyrir utan að vera almennt
hræðilegur og viðbjóðslegur er
stríðsrekstur á svo margan hátt
átakanleg tímaskekkja.
Umræða um eitraða karl-
mennsku í kjölfar metoo-bylt-
ingarinnar á visst erindi í þetta
samhengi. Hér íhugar karl innrás.
Hér safnar karl saman körlum
með vélar og vopn og íhugar að
nota þann mátt til of beldisverka
frammi fyrir alþjóðasamfélaginu,
skammlaust. Innrás er markviss
yfirgangur. Hún byggir á kald-
rifjuðu mati um að vald yfirbugi
annað vald. Í ljósi umræðunnar
um nauðsyn nýrra viðmiða í sam-
skiptum fólks og uppreisnarinnar
gegn valdbeitingu karla hlýtur
að vera eðlilegt að spyrja hvaða
fordæmi innrás veitir. Væri hún
ekki í öllu falli bakslag, svo vægt
sé til orða tekið? Væri hún ekki
skilaboð til umheimsins um að
enn skuli neyta aflsmunar í þágu
eigin markmiða? Að of beldi væri
ennþá svar?
Ég þykist vita að einhverjum
finnist svona tal bera vitni um
óraunsæi, barnaskap jafnvel, og
litla fræðilega kunnáttu þegar
kemur að almennum skilningi
á hagsmunaátökum alþjóða-
stjórnmála, á því hvernig þræðir
liggja og hvernig spenna hefur
stigmagnast vegna margra sam-
tengdra þátta í f lóknu samspili.
Að nú sé svo komið að Rússar
vilji láta að sér kveða og að nú sé
svo komið að Natóríkin þurfi að
tefla fram afli á móti. Að nú sé
svo komið að sjóða þurfi upp úr.
Og svo framvegis. Að nú þurfi að
semja. Eða berjast.
Þetta er ekkert nýtt, er manni
kannski uppálagt að hugsa. Svona
er þetta bara. En gott og vel. Á
hinn bóginn, gagnvart slíku tali,
finnst mér áríðandi að því sjónar-
miði sé hampað, og það eflt og
nært, að innrásarhugleiðingar
Vladimírs Pútíns eru einmitt
kristaltært dæmi um það að
helstu vandamál mannkynsins
og ógnirnar sem að því steðja eru
búnar til af mönnunum sjálfum.
Á þessum tímapunkti í veraldar-
sögunni — og því dæsir maður
einstaklega djúpt út af Pútín — er
svo óendanlega mikilvægt að
alþjóðakerfið, leiðtogar þess og
helstu gerendur á alþjóðasviðinu
sýni að eitthvað hafi lærst — að
hinn djúpi skítur samtímans
þarfnist ekki átaka og stríðs-
reksturs, heldur hugkvæmni, auð-
mýktar og samtakamáttar.
Sagt er að vírusinn hafi
mögulega orðið til á tilrauna-
stofu. Í öllu falli hefur vaxandi
ágangur mannsins að lífríkinu
aukið hættur á heimsfaröldrum.
Viðureignin undanfarið er því
ekki síst táknræn og dæmigerð.
Hún er lærdómsríkur upptaktur
að því sem koma skal í auknum
mæli. Tuttugasta og fyrsta öldin
mun fyrst og fremst einkennast
af viðureign mannkynsins við
sig sjálft — eigin uppfinningar,
breyskleika, skammsýni, dramb,
ósamkomulag og vanmátt — en
ekki til dæmis við utanað-
komandi hættur eins geimverur,
geisla, önnur dýr eða yfirskilvit-
lega myrkrahöfðingja. Veraldar-
sagan er blóði drifinn vitnisburð-
ur um endalausar fórnir sem fólk
hefur þurft að færa misvitrum
leiðtogum í styrjaldarhugleiðing-
um síendurtekið. Tölvuvírusar
sem geta splundrað innviðum og
skapað hungursneyðir og vosbúð
heilu þjóðfélaganna eru líka
mannanna smíð. Gróðurhúsa-
lofttegundir sem valda hlýnun
jarðar og tilheyrandi skógar-
eldum, hækkandi sjávarmáli,
þurrkum, uppskerubrestum,
f lóðum og stormum, spúast út í
andrúmsloftið vegna mannanna
verka.
Og nú er það sem sagt mann-
anna skylda að taka til eftir
mennina. Um það snýst þessi
öld. Það verk gengur vissulega
brösuglega og kallar á að leiðtogar
veraldarinnar finni í sínu brjósti
þá mögnuðustu samhygðar- og
ábyrgðartilfinningu sem þeim
er mögulega kleift að finna, því
nú þarf virkilega að taka á því í
þágu heildarinnar. Nú þarf að
taka réttar ákvarðanir, en ekki
vera hefðbundinn valdagikkur og
skaðræðispési sem gerir innrás í
Úkraínu. Veröldin þarf ekki svo-
leiðis rugl. n
Stríð?
Vilt þú starfa í forystu VR?
Samkvæmt 20. gr. laga VR auglýsir kjörstjórn félagsins eftir einstaklingsframboðum
í stjórn félagsins og listaframboðum í trúnaðarráð.
Framboðsfrestur er til kl. 12:00 á hádegi, mánudaginn 7. febrúar 2022.
Um er að ræða annars vegar sjö sæti í stjórn og þrjú
til vara. Skrifleg meðmæli 15 VR félaga þarf vegna
einstaklingsframboðs til stjórnar og varastjórnar.
Hins vegar er um að ræða listaframboð fyrir 41 sæti í
trúnaðarráð.
Til að listi vegna trúnaðarráðs sem borinn er fram
gegn lista uppstillingarnefndar sé löglega fram
borinn þarf skrifleg meðmæli 365 VR félaga sem og
skriflegt samþykki frambjóðenda á listanum.
Athugið að framboð til stjórnar ógildir framboð til
trúnaðarráðs.
Frambjóðendum er bent á www.vr.is, þar sem
eyðublöð vegna framboða eru aðgengileg og ítar-
legri upplýsingar birtar um framboð til stjórnar
og trúnaðarráðs. Kjörstjórn VR veitir einnig frekari
upplýsingar í síma 510 1700 eða með tölvupósti til
kjorstjorn@vr.is.
Framboðum og framboðslistum skal skilað til
kjör stjórnar á skrifstofu VR, Húsi verslunarinnar,
Kringlunni 7.
VR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK | SÍM I 510 1700 | WWW.VR.IS
28. janúar 2022
Kjörstjórn VR
FÖSTUDAGUR 28. janúar 2022 Skoðun 9FRÉTTABLAÐIÐ