Læknablaðið - 01.06.2021, Blaðsíða 11

L ÆK N A BL AÐIÐ 2021/107 279
Inngangur
Míturlokuviðgerð er þriðja algengasta opna hjartaaðgerðin hér-
lendis á eftir kransæðahjáveitu og ósæðarlokuskiptum.1 Engu
að síður eru þær aðeins 5% allra opinna hjartaaðgerða á Íslandi,1
sem er tæplega helmingi lægra hlutfall en í Svíþjóð (9%).2 Helsta
ábending aðgerðarinnar er mikill eða meðalmikill míturlokuleki
sem jafnan er skipt í hrörnunartengdan (degenerative) og starfræn-
an ( functional) leka.3,4
Hrörnunarbreytingar geta lagst á lokublöð, stög og hring
míturlokunnar sem veldur framfalli á öðru eða báðum blöðum
lokunnar með tilheyrandi míturlokuleka.4-6 Barlow-sjúkdómur og
trefjabandvefssjúkdómur ( fibroelastic deficiency) eru algengustu
hrörnunarsjúkdómar í míturlokunni. Barlow-sjúkdómur veldur
þykknun á lokublöðum og lokustögum en við það breytist af-
staða lokublaðanna og eru þessar breytingar oftast bundnar við
míturlokuna.4 Við trefjabandvefssjúkdóm eru lokublöð og stög
hins vegar þunn og eftirgefanleg sem getur jafnvel valdið rofi á
lokustögum.5,7,8
Starfrænn leki í míturloku er töluvert frábrugðinn leka vegna
hrörnunar. Algengasta orsök hans er blóðþurrðarsjúkdómur í hjarta
sem veldur skertum samdrætti í vöðvanum og truflar þar með
starfsemi totuvöðva. Skert totuvöðvastarfsemi getur einnig sést
við langvinnt gáttatif en auk þess getur stækkun á vinstri slegli, til
dæmis vegna blóðþurrðar eða hjartavöðvakvilla (cardiomyopathy),
Árni Steinn Steinþórsson1 læknanemi
Árni Johnsen3 læknir
Martin Ingi Sigurðsson1,2 læknir
Sigurður Ragnarsson4 læknir
Tómas Guðbjartsson1,3 læknir
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2svæfinga- og gjörgæsludeild, 3hjarta- og
lungnaskurðdeild Landspítala, 4hjarta- og lungnaskurðdeild háskólasjúkrahússins
í Lundi, Svíþjóð.
Fyrirspurnum svarar Tómas Guðbjartsson, tomasgud@landspitali.is
Á G R I P
INNGANGUR
Hrörnunartengdur míturlokuleki er helsta ábendingin fyrir míturloku-
viðgerð á Vesturlöndum. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna
langtímalifun og fylgikvilla míturlokuviðgerða vegna hrörnunartengds
leka á Íslandi.
EFNI OG AÐFERÐIR
Rannsóknin var afturskyggn og náði til 101 sjúklings (meðalaldur 57,7
ár, 80,2% karlar) sem gengust undir míturlokuviðgerð vegna hrörn-
unartengds leka á Landspítala 2004-2018. Skráðar voru ábendingar
fyrir aðgerð, niðurstöður hjartaómunar fyrir aðgerð og aðgerðartengdir
þættir. Snemmkomnir (<30 daga) og síðkomnir fylgikvillar voru skráðir
og reiknuð 30 daga dánartíðni. Langtímalifun og MACCE (major adverse
cardiac and cerebrovascular event) frí lifun var áætluð með aðferð
Kaplan-Meier og borin saman við almennt þýði af sama kyni og aldri.
Miðgildi eftirfylgdartíma var 83 mánuðir.
NIÐURSTÖÐUR
Að meðaltali voru gerðar 6,7 (bil 1-14) míturlokuviðgerðir árlega og
fengu 99% sjúklinga gervihring. Brottnám á aftara blaði var framkvæmt
í 82,2% tilfella og Gore-Tex® gervistög notuð hjá 64,4% sjúklinga.
Alvarlegir fylgikvillar greindust hjá 28,7% sjúklinga, algengastir voru
hjartadrep tengt aðgerð (11,9%) og enduraðgerð vegna blæðingar (8,9%).
Þrjátíu daga dánarhlutfall var 2%, miðgildi dvalar á gjörgæslu einn
dagur og heildarlegutími 8 dagar. Einn sjúklingur þurfti enduraðgerð
síðar vegna endurtekins míturlokuleka. Fimm ára lifun eftir aðgerð
var 93,5% (95%-ÖB: 88,6-98,7) og 10 ára lifun 85,3% (95%-ÖB: 76,6-
94,9). Fimm ára MACCE-frí lifun var 91,1% (95%-ÖB: 85,3-97,2) og eftir
10 ár 81,0% (95%-ÖB: 71,6-91,6). Ekki reyndist marktækur munur á
heildarlifun rannsóknarhópsins samanborið við samanburðarþýðið
(p=0,135, log-rank próf).
ÁLYKTUN
Árangur míturlokuviðgerða vegna hrörnunartengds leka er
sambærilegur við árangur á stærri hjartaskurðdeildum erlendis.
Almennt farnast þessum sjúklingum ágætlega til lengri tíma þrátt fyrir
að snemmkomnir fylgikvillar séu tíðir.
Langtímaárangur viðgerða vegna
hrörnunartengds míturlokuleka á Íslandi